2. Dorpskrant: verwijzingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

            Nederlands

Creatief schrijven & spelling
        Dorpskrant: Verwijzingen
               VWO 2
       

... Hoofdlettergebruik.

• Zorg dat je in je dorpskrant vier verschillende vormen gebruikt.

• Hieronder staan de belangrijkste regels samengevat.
• Schrijf eventueel mee in je werkboekje

TERUGBLIK

Hoofdletters

- Het eerste woord van een zin.

- Aardrijkskundige namen (ook samenstellingen) en talen

• Hilversum, Centraal-Amerika, Spaanse wijn, Limburgs, Engels

- Historische gebeurtenissen

• de Tweede Wereldoorlog, de Russische Revolutie

- Titels van boeken, films, kranten, evenementen, prijzen

• Geest, Dune, de Volkskrant, de Olympische Spelen, de Nobelprijs

Hoofdletters

Bijzonder respect

• God, Zijne Majesteit, Allah. NIET in samenstellingen) godsdienst

Namen

• Jip en Janneke, Aladin, familie Berber

Er zijn uitzonderingen (en die moet je dus leren)

Let op

Als de zin met een apostrof begint, dan schrijf je het tweede woord aan het begin van de zin met een hoofdletter. 

• Ze fietste naar school. 's Morgens was het gelukkig nog droog.

Als de zin met een cijfer begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van een zin.

• 83 procent van de leerlingen slaagt direct.

Let op

Tussenvoegsels van namen ('de' 'van' 'el') schrijf je met een kleine letter als er een ander deel van de naam (bijvoorbeeld de voornaam) voor staat

• Ilse de Jong

Als er geen deel van de naam voor het tussenvoegsel staat, schrijf je wel een hoofdletter bij het eerste tussenvoegsel.

• meneer Van der Sluis
• mevrouw El Amrani

Let op

Merknamen schrijf je met een hoofdletter, maar niet in samenstellingen

• Ik wil dat flesje Dior wel hebben, die barbiepop mag je houden.

Afkortingen 

• vwo, tv, wc
• tenzij het om namen gaat (ANWB, VVD, PSV)

Let op

Seizoenen, maanden en richtingen

• de zomer, het noordoosten, het is nu november

WEL

Feestdagen zijn namen, dus die schrijf je met een hoofdletter. 

Dus:

Kerstmis/ Moederdag/ Nieuwjaar/ Chanoeka 

NIET

Samenstellingen met feestdagen of een (historische) periode 

Dus:

halloweenversiering, moederdagaanbieding, kerstsfeer, 

carnaval, middeleeuwen, ramadan (=de naam van een maand op de islamitische kalender) 

• ... weet je hoe je verwijzingen moet schrijven (alle/allen, beide/beiden).

In de dorpskrant verwerk je 4 verwijzingen naar keuze.

Aan het einde van de les

Meervouds-n bij verwijzingen

Met of zonder –n?

Beide(n), enkele(n), sommige(n), alle(n), vele(n), andere(n)

Er zijn categorieën:

1. Verwijzingen naar personen (2 uitzonderingen)

2. Verwijzingen naar dieren en dingen

Meervouds-n bij verwijzingen 

naar personen

De meervouds-n kan alleen gebruikt worden om naar personen te verwijzen én als het zelfstandig* wordt gebruikt.

Velen deden mee aan het sporttoernooi.

Anderen hadden geen zin om mee te doen.

Enkelen hadden zich ziek gemeld.

Sommigen kwamen gewoon niet opdagen.

Ik heb jullie beiden gewaarschuwd voordat ik de rode kaart trok.

Geen meervouds-n bij verwijzingen 

naar personen

Uitzondering:

Het is niet-zelfstandig gebruikt

Dus als het zelfstandig naamwoord achter de verwijzing staat? 

Vele leerlingen deden mee aan het sporttoernooi. Andere leerlingen hadden geen zin om mee te doen.

Geen meervouds-n bij verwijzingen 

naar personen

Uitzondering 2

Waarom geen meervouds-n als het wel over personen gaat?

Kun je het znw denkbeeldig invullen, omdat het eerder in de zin of in de zin ervoor is gebruikt? Dan verwijs je zonder –n.

Geen meervouds-n bij verwijzingen 

naar personen

Enkele leerlingen hadden zich ziek gemeld. Sommige kwamen gewoon niet opdagen.

Sommige medewerkers zijn langer gebleven, terwijl andere de volgende dag eerder begonnen. 

Mijn nieuwe collega’s zijn net zo aardig als de andere.

Meervouds-n bij verwijzingen 

naar dieren/dingen

Heeft het woord betrekking op dieren en dingen?

Dan verwijs je zonder –n

De cadeautjes zijn alle uitgedeeld.

De stoel en de kruk zijn beide nat.

Sommige van de bomen zijn al groot.

Deze winkels gaan alle verhuizen.

Meervouds-n bij verwijzing

A. De bomen zijn al groot. Sommige groeien hard.

B. De bomen zijn al groot. Sommigen groeien hard.

Welke zin is juist? Waarom?

Meervouds-n bij verwijzing

A. De bomen zijn al groot. Sommige groeien hard.

B. De bomen zijn al groot. Sommigen groeien hard.

Welke zin is juist? Waarom? Er wordt verwezen naar een ding.

Meervouds-n bij verwijzing

A. In de pauze dronken sommigen een kopje thee.

B. In de pauze dronken sommige een kopje thee.

Welke zin is juist? Waarom?

Meervouds-n bij verwijzing

A. In de pauze dronken sommigen een kopje thee.
B. In de pauze dronken sommige een kopje thee.

Welke zin is juist? Waarom? Er wordt verwezen naar personen.

Staat er een zelfstandig naamwoord achter?

Nee

Heeft het woord

betrekking op personen?

Nee

Schrijf geen -n

Ja

Schrijf geen -n

Ja

Schrijf wel -n

Aan de slag!

Maak de opdrachten op de volgende slides.

Enige/Enigen weken geleden hebben vandalen alle/allen ruiten van de dierenwinkel ingegooid.

1. enige
2. enigen

Enige/Enigen weken geleden hebben vandalen alle/allen ruiten van de dierenwinkel ingegooid.

1. alle
2. allen

De meeste/meesten van ons waren goed voorbereid op het survivalweekend.

1. meeste
2. meesten

In het weekend maken vele/velen een uitstapje; sommige/sommigen echter blijven liever thuis.

1. vele
2. velen
3. sommige
4. sommigen

Alle mensen uit de buurt kwamen om afscheid te nemen maar enkele/enkelen wilden met ons mee.

1. enkele
2. enkelen

Stanley nodigde beide/beiden meisjes uit op het tuinfeest van zijn broer.

1. beide
2. beiden

Slechts weinige/weinigen kunnen zich zo’n dure auto veroorloven als een Porsche.

1. weinige
2. weinigen

Sommige/sommigen wetenschappers menen dat klonen geen kwaad kan, andere/anderen hebben daar zo hun twijfels over.

1. sommige
2. sommigen
3. andere
4. anderen

De jongens hebben beide/beiden enkele/enkelen euro’s gevonden op straat.

1. beide
2. beiden
3. enkele
4. enkelen

Van de vele/velen voorbijgangers weigerden de meeste/meesten om de flyer aan te nemen.

1. vele
2. velen
3. meeste
4. meesten

Enkele/enkelen toeristen kochten klompen, andere/anderen gaven de voorkeur aan houten tulpen.

1. enkele
2. enkelen
3. andere
4. anderen

Terwijl de eerste/eersten al over de finishlijn schaatsten, moesten de laatste/laatsten nog starten

1. eerste
2. eersten
3. laatste
4. laatsten

Omdat sommige/sommigen reizigers hun tas op een stoel hadden gezet, konden andere/anderen niet zitten

1. sommige
2. sommigen
3. andere
4. anderen

Zeeschildpadden en neushoorns zijn ernstig bedreigd, maar de laatste/laatsten worden steeds beter beschermd.

1. laatste
2. laatsten

Er waren honderd deelnemers. Alle/allen finishten binnen de tijd.

(regel: blz. 141 in Op Niveau, onderaan!)

1. alle
2. allen

Van alle stiften in de bal zijn er verscheidene/verscheidenen uitgedroogd.

1. verscheidene
2. verscheidenen

De springbok hoort bij de snelste/snelsten op het land.

1. snelste
2. snelsten

Hoewel de meeste/meesten er geen zin in hadden, gingen uiteindelijk alle leerlingen aan de slag.

1. meeste
2. meesten

Nederlanders zijn gemiddeld de langste/langsten ter wereld.

1. langste
2. langsten

In sommige zinnen heeft het verwijswoord betrekking op een zaak/ding én een persoon. Bijvoorbeeld: De fotograaf en zijn camera vielen beide/beiden in het water.
1. Welke schrijfwijze zou jij kiezen in dit geval, beide of beiden?
2. Herschrijf de zin, zodat je het spellingsprobleem omzeilt.
3. Zoek op internet naar spellingsadvies in dit soort gevallen. Vergelijk de adviezen van minimaal twee websites (bijv. Taalunie, Onze Taal).

Lesdoel behaald?

Ik kan de juiste regels toepassen bij het schrijven van een meervouds-n bij verwijzingen.

1. Ja
2. Nee

Extra oefenen

• www.berktekst.nl/spelling-overig/alleallen-sommigesommigen-2/alleallen-sommigesommigen
• www.berktekst.nl/spelling-overig/alleallen-sommigesommigen-2/alle-allen-sommige-sommigen-02
• www.onlinenederlands.nl/pagina702.html
• www.onlinenederlands.nl/page1173.html
• www.onlinenederlands.nl/page1175.html
• www.stoopned.net/vwo3/HP-oefeningen/NieuwBoek/H2/Spelling/zgtwbw1.htm
  
• www.stoopned.net/vwo3/HP-oefeningen/NieuwBoek/H2/Spelling/zgtwbw2.htm
  

Werken aan jullie krant

Wat kun je doen? Ga (verder) aan het werk met:

• Vormgeving (titel, koppen, rubrieken, advertentie, puzzel)
• Ideeën uitwerken en taken verdelen in je werkboekje
• Illustraties zoeken of zelf maken
• Proefschrijven van je artikelen