voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

voornaamwoorden
welke ken je?

 Elk tweetal/drietal bestudeert twee voornaamwoorden

1. persoonlijk/bezittelijk BLAUW

2. aanwijzend/vragend ROOD 

3.betrekkelijk/wederkerend ORANJE

 8 minuten de tijd om informatie te lezen en te bekijken

Daarna:

We gaan elkaar informeren

-Steeds 2 minuten tijd om je te laten informeren over de voornaamwoorden die je niet hebt bestudeerd.

-Daarna heb je 2 minuten de tijd om over de voornaamwoorden te vertellen die jij bestudeerd hebt.

LET OP!!

Ik heb mijn boeken bij me.

De jouwe ben ik vergeten.

u = persoonlijk

uw = bezittelijk

Vragende voornaamwoorden zijn: wie, wat , welke (welk) en wat voor (een). Ze staan heel vaak aan het begin van een vraagzin.

Voorbeelden:

• Wie gaat er mee?

• Wat ga jij vanavond doen?

• Wat voor profiel kies jij?

 

Ik weet  al wie ik meeneem? 

Ik weet al / wie ik meeneem.

Wie neem ik mee? 

Betrekkelijk voornaamwoord

De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn:

• die --> De jongen die....
• dat --> Het meisje dat...

Andere betrekkelijke voornaamwoorden zijn:

• wat 
• (wie) 

Betrekking op:

overtreffende trap: Het mooiste wat..

onbepaald vnw: Alles wat....

de hele zin ervoor: Gisteren kwam Jan langs, wat ik erg leuk vond. 

Betrekkelijke voornaamwoord 
(betrekkelijke voornaamwoord met ingesloten antecedent)

Vul het juiste betrekkelijk voornaamwoord in: die, dat, wat.

Het plan [..............] jij hebt, vind ik te gevaarlijk.

Dat verhaal van hem, [..............] jij vertelde, geloof ik niet.

Iets [..............] jij leuk vindt om te doen, gaat nooit vervelen.

De brief [..............] jij mij stuurde, heb ik nooit ontvangen.

Een apparaat [..............] zo duur is, moet je niet kopen.

Het leukste [..............] ik heb meegemaakt, vertel ik nog wel een keer.

Ons televisietoestel, [..............] al heel oud is, doet het nog prima.

[..............] je belooft, moet je doen.

Het is net of de tijd steeds sneller gaat, [..............] natuurlijk niet kan.

Dat is alles [..............] wij voor u kunnen doen.

uitleg

Die

Het betrekkelijk voornaamwoord 'die' heeft betrekking op een mannelijk of vrouwelijk zelfstandig naamwoord. Je gebruikt het als het betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een de-woord. Je gebruikt 'die' ook als het verwijst naar een woord dat in meervoud staat.

die

uitleg

Het betrekkelijk voornaamwoord 'dat' heeft betrekking op een onzijdig zelfstandig naamwoord (het-woorden).

Het huis dat daar staat..., Het kind dat jarig is...

dat

uitleg

Wat 

Je gebruikt 'wat' in drie gevallen: 

1. Als het betrekking heeft op een onbepaald voornaamwoord (alles, niets, veel) 

2. Als het betrekking heeft op een overtreffende trap (het domste wat...) 

3. Als het betrekking heeft op een hele zin.

wat

die

die

dat

dat

dat

dat

wat

wat

wat

wat

wat

Het wederkerend voornaamwoord komt alleen voor in combinatie met een wederkerend werkwoord. Voorbeelden van wederkerende werkwoorden: 

zich schamen, zich ergeren, zich vergissen. 

Het zijn dus werkwoorden in combinatie met het woordje zich. Sommige werkwoorden zijn altijd wederkerend en sommige werkwoorden zijn soms wederkerend zoals het werkwoord: wassen.

• Ik was me. (wederkerend)

• Ik was. (niet wederkerend)

Zoek nu zelf informatie over wederkerig en onbepaald voornaamwoord

Tekst

Welke voornaamwoorden staan in deze zin:
Hij heeft dat boek van mij gejat.

1. persoonlijk en bezittelijk
2. aanwijzend en persoonlijk
3. alleen persoonlijk
4. alleen bezittelik

Persoonlijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Onbepaald voornaamwoord

Dat is alles, wat ik wilde zeggen.

Zij gaan naar hen.

Niemand praat met piet.

Welke voornaamwoorden in deze zin zijn persoonlijk?
Ik heb me vergist, hij houdt toch van me.

1. Ik, hij en het tweede woordje ME
2. Het zijn allemaal persoonlijk vnw.
3. Het eerste woordje ME
4. Geen persoonlijk vnw. in deze zin

Zoek alle aanwijzende vnw. in deze zin:
Die jongen, die daar loopt, is echt aardig.

1. 2 x het woord Die
2. Alleen het eerste woord DIE
3. Alleen het tweede woord DIE
4. Geen aanwijzend vnw. in deze zin

Welke voornaamwoorden staan in deze zin:
Welke leerlingen willen met elkaar een groepje vormen, dat een poster maakt?

1. vragend en betrekkelijk
2. vragend/wederkerend en betrekkelijk
3. betrekkelijk en wederkerend
4. vragend/wederkerig en betrekkelijk

Welk voornaamwoorden staan in deze zin:
Jij vergist je al die tijd al.

1. wederkerig en aanwijzend
2. betrekkelijk
3. wederkerend
4. Persoonlijk, wederkerend, aanwijzend

Schrijf zelf een zin met een persoonlijk, bezittelijk en aanwijzend voornaamwoord