4.4 De eerste staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

De eerste staten (deel 1)

De tijd van steden en staten 

Wat gaan we doen?

Uitleg over het besturen van een rijk

Aan de slag met de vragen 

Martelwerktuig opdracht

Hoe is het gegaan? 

• Ik kan uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen.
• Kan ik uitleggen hoe mensen in de middeleeuwen werden gemarteld

Aan het einde van de les kan je...

Samen lezen blz. 30

Een groot rijk besturen was niet makkelijk. 

•  Koningen moesten door hun rijk reizen om te zien wat er in de verschillende gebieden gebeurde. 
• Elk gebied had andere wetten en regels, waar de koning rekening mee moest houden.

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen

Begrippen:

• wetten

§4.4

De eerste staten

A

DeBoze burgers

Overal verschillende wetten

Aan de slag!

Maken Blz 30

Vraag 8 tm 14

Met buurman of buurvrouw

Klaar? Lees leertekst B op blz 32 

De drie standen

1. De geestelijken

Taken 1e stand:

• Bidden zodat je in de hemel kwam.
• Zij konden iedereen van zonden verlossen.
  
  

3e stand:

• Gelovigen betaalden geld aan de Kerk en Kloosters.

2. De adel

Taken 2e stand:

• Beschermen alle inwoners.
• Besturen het land
• Erfelijk
  
  

3e stand:

• Vaak aan het werk op het land van de adel en belasting betalen. 

3. De 'boeren'

Taken 3e stand:

• Werken voor de 1e en 2e stand.
• Belastingen betalen

Maar vanaf 1000 ook BURGERS

• Koningen wilden af van alle verschillende wetten. Ook wilden ze overal dezelfde belastingen heffen. Zo hoefden ze minder door hun rijk te reizen. 

• Vanaf 1200 bleven koningen steeds vaker op 1 plaats. Dit werd de hoofdstad. Zo ontstond er een centraal bestuur. 

• Hierdoor ontstonden er langzaamaan staten. Een gebied met een centraal bestuur en duidelijke grenzen. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat een centraal bestuur is

Begrippen:

centraal bestuur

staten

§4.4

De eerste staten

B

DeBoze burgers

Meer macht voor de koning

Opdracht martelwerktuigen 

1. Werk in groepjes van vier.
2. Kijk goed naar de plaatjes van de martelwerktuigen.
3. Bespreek samen: Wat denk je dat het doet? Hoe werd het gebruikt?
4. Schrijf in makkelijke woorden op wat jullie denken.
5. We bespreken het samen in de klas.

Maak opdracht 15 t/m 20

Blz 32

• Ik kan uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen.
• Kan ik uitleggen hoe mensen in de middeleeuwen werden gemarteld

Aan het einde van de les kan je...

De eerste staten (deel 2)

De tijd van steden en staten 

• De adel was het hier vaak niet mee eens. Zij verloren op deze manier veel macht. 

• Sommige edelen verzetten zich tegen de invoering van een centraal bestuur. Zij wilden hun eigen regels en rechten houden. 

• Sommigen hadden succes in het verzet. Zij behielden hun rechten. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat een centraal bestuur is

Begrippen:

centraal bestuur

staten

§4.4

De eerste staten

B

DeBoze burgers

Meer macht voor de koning

Klassikale uitleg 10 min.

Leerdoelen beantwoorden 10 min.

Aan de slag/Verlengde instructie 20 min.

Afsluiting 5 min.

In deze les

...uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte.

Aan het einde van de les kan je...

Centraal bestuur is:

1. Vanuit meerdere steden regeren
2. Vanuit 1 plek regeren met dezelfde wetten
3. Rondreizen door je gebied met verschillende wetten

Wet

Centraal bestuur

Staat

Een regel die door het bestuur is gemaakt. Iedereen in een bepaald gebied moet zich aan de wet houden.

Een bestuur vanuit één plaats, waarbij overal in een gebied dezelfde wetten en belastingen gelden.

Een gebied met een centraal bestuur en met duidelijke grenzen waar overal dezelfde wetten en regels gelden.

• Vanaf 1200 probeerden de koningen hun macht te vergroten. Ze wilden zonder adel hun rijk besturen. 

• De terugkomst van de handel was hierbij belangrijk. Hierdoor kwam er steeds meer geld en konden burgers steeds meer belasting aan de koning betalen.

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte.

Begrippen:

huurleger

§4.4

De eerste staten

C

DeBoze burgers

Meer eenheid

De koning gebruikte dit geld voor:

• ambtenaren. Zij zorgen voor het uitvoeren van besluiten, zoals het innen van belastingen.
• huurleger. Een leger van soldaten die betaald worden om voor een koning te vechten. 

Beiden gehoorzaamden de koning, want zij werden door hem betaald. 

De adel werd op deze manier minder belangrijk. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte.

Begrippen:

huurleger

§4.4

De eerste staten

C

DeBoze burgers

Meer eenheid

maak opdracht 20 t/m26

Afsluiting

• Begrijp je het al?  Dan mag je paragraaf 4 afmaken
• Vind je het nog lastig? Schuif dan aan om samen opdrachten te maken
• Klaar? Je mag paragraaf 5 en daarna 6 maken.

• Volgende les: Herhalen en samenvatten