§5.2 Einde van de wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Opdracht: kijk naar de wereldkaart.

Geef in de volgende dia antwoord op de volgende vraag: 'Waar gaat deze kaart over?'

Dekolonisatie

Omschrijving dekolonisatie: 'het onafhankelijk worden van kolonies.'

   

Na de Tweede Wereldoorlog kunnen veel Europese landen hun kolonies in Afrika en Azië niet meer in bezit houden. De kolonies in Afrika en Azië worden in deze periode (vooral in de jaren '50 en '60) zelfstandige landen / onafhankelijke landen.

Volgende dia: Oorzaken dekolonisatie.

Oorzaken dekolonisatie

1. Enkele geleerde mensen uit de kolonie (bv Gandhi uit India en Soekarno uit Nederlands-Indië/ Indonesië) studeren in een Europees moederland. Zij leren op de universiteit de begrippen nationalisme, vrijheid en gelijkheid en gaan vervolgens politieke partijen oprichten, waarin zij in verzet komen tegen de grote armoede en de vele hongersnoden in de kolonie en de uitbuiting van de West-Europese overheersing (hegemonie). De nieuwe politieke partijen eisen inspraak in het bestuur.

2. De Europese moederlanden zijn door onderlinge strijd in de Tweede Wereldoorlog (WOII) verzwakt en volledig uitgeput + Japan laat als Aziatisch land in de WOII zien dat een (west)-Europees land is te verslaan.

3. Na de WOII zijn er twee supermachten, namelijk de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Deze landen tegenstander van 'het in bezit hebben van kolonies'. (De VS is zelfs zelf ook een kolonie geweest van Engeland). De twee supermachten stimuleren dus dekolonisatie. 

Soekarno

Gandhi

Verloop dekolonisatie: 

Het verloop in 3 fases:

Fase 1: (1945-1953): dekolonisatie Midden-Oosten en Zuidoost-Azië);

- 1947: Moederland Engeland verlaat vrijwillig Brits-Indië, gevolg: ontstaan India voor de Hindoes en Pakistan voor de moslims;

- 1945-1954: Moederland Frankrijk voert een koloniale oorlog om kolonie Indochina te behouden, maar verliest. Gevolg: oprichting van nieuwe landen Vietnam, Laos en Cambodja.

- 1949: Nederlands-Indië wordt ook na een koloniale oorlog. onafhankelijk van moederland Nederland en krijgt een nieuwe naam: Indonesië.  

Verloop dekolonisatie:

Fase 2: (1951-1980): dekolonisatie Afrika;

- 1960: 'het jaar van Afrika': het jaar waarin 17 landen (!!!) onafhankelijk worden.

Sommige landen worden zonder geweld onafhankelijk (bv Congo en Marokko), maar ook enkelen na een oorlog (bv Algerije, Angola en Mozambique)

Tijdsvolgorde dekolonisatie in Afrika.

Verloop dekolonisatie:

Fase 3: (1965-1975): dekolonisatie Caribisch gebied:

- 1975: Suriname wordt zonder geweld onafhankelijk van moederland Nederland.

- De Nederlandse Antillen (ABC- eilanden en de SSS-eilanden) worden of zelfstandige landen binnen Nederland of een 'bijzondere gemeente'. 

Volgende dia: Filmpje dekolonisatie Suriname (0:50) met 1 quizvraag.

Gevolgen dekolonisatie

1. De nieuwe onafhankelijke landen hebben geen ervaring om hun eigen land te besturen, gevolg: veel dictators in de voormalige kolonies, veel burgeroorlogen en weinig vrijheid en democratie.

2. De uitbuiting gaat gewoon door, nu niet meer van West-Europese landen, maar van West-Europese bedrijven, zoals Shell.

Volgende dia: 2 voorbeelden dekolonisatie.

Voorbeeld : Dekolonisatie Nederlands-Indië

 - In de WOII neemt Japan 'onze kolonie' Nederlands-Indië in, maar capituleert (geeft zich over) in 1945.

- Vervolgens denkt Nederland de kolonie gewoon weer te kunnen besturen, maar de Indonesische nationalist Soekarno roept de nieuwe staat 'Indonesië' uit, maar Nederland accepteert deze proclamatie (uitroepen, bekendmaking) niet. - Er vindt een diplomatie (overleggen, vergaderingen) tussen de 2 landen plaats, maar er komt geen oplossing.

- Gevolg: een 4 jaar lange koloniale oorlog van het KNIL-leger, maar Nederland noemt dit politionele acties (rust en orde bewaken). 

- De Verenigde Staten dreigt met het stoppen van geven van Marshall-hulp (geld om Nederland weer na de WOII op te bouwen) als Nederland doorgaat met de koloniale oorlog.  

- Uiteindelijk ondertekent Nederland in 1949 de soevereiniteitsoverdracht (de hoogste macht aan een ander geven) en wordt Indonesië een onafhankelijk land.

Volgende dia: dekolonisatie Indonesie (6 min.) met quizvragen.