§4.2-1 Indië verloren, geen rampspoed geboren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Opdracht: kijk naar de wereldkaart.

Geef in de volgende dia antwoord op de volgende vraag: 'Waar gaat deze kaart over?'

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Waar gaat de wereldkaart over? 

Kortom, wat is het onderwerp?

Volgende dia: plaatje '10 tijdvakken' + leerdoel.

In deze les kun je 15 punten verdienen.

Leerdoel

Aan het eind van deze les :

- kun je uitleggen met oorzaken en gevolgen hoe er een einde kwam aan de kolonies (dekolonisatie) van (west)Europese landen in Azië en Afrika.

Volgende dia: omschrijving 'dekolonisatie'

 

Dekolonisatie

Omschrijving dekolonisatie: 'het onafhankelijk worden van kolonies.'

   

Na de Tweede Wereldoorlog kunnen veel Europese landen hun kolonies in Afrika en Azië niet meer in bezit houden. De kolonies in Afrika en Azië worden in deze periode (vooral in de jaren '50 en '60) zelfstandige landen / onafhankelijke landen.

Volgende dia: Oorzaken dekolonisatie.

Oorzaken dekolonisatie

1. Enkele geleerde mensen uit de kolonie (bv Gandhi uit India en Soekarno uit Nederlands-Indië/ Indonesië) studeren in een Europees moederland. Zij leren op de universiteit de begrippen nationalisme, vrijheid en gelijkheid en gaan vervolgens politieke partijen oprichten, waarin zij in verzet komen tegen de grote armoede en de vele hongersnoden in de kolonie en de uitbuiting van de West-Europese overheersing (hegemonie). De nieuwe politieke partijen eisen inspraak in het bestuur.

2. De Europese moederlanden zijn door onderlinge strijd in de Tweede Wereldoorlog (WOII) verzwakt en volledig uitgeput + Japan laat als Aziatisch land in de WOII zien dat een (west)-Europees land is te verslaan.

3. Na de WOII zijn er twee supermachten, namelijk de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Deze landen tegenstander van 'het in bezit hebben van kolonies'. (De VS is zelfs zelf ook een kolonie geweest van Engeland). De twee supermachten stimuleren dus dekolonisatie. 

Soekarno

Gandhi

Verloop dekolonisatie: 

Het verloop in 3 fases:

Fase 1: (1945-1953): dekolonisatie Midden-Oosten en Zuidoost-Azië);

- 1947: Moederland Engeland verlaat vrijwillig Brits-Indië, gevolg: ontstaan India voor de Hindoes en Pakistan voor de moslims;

- 1945-1954: Moederland Frankrijk voert een koloniale oorlog om kolonie Indochina te behouden, maar verliest. Gevolg: oprichting van nieuwe landen Vietnam, Laos en Cambodja.

- 1949: Nederlands-Indië wordt ook na een koloniale oorlog. onafhankelijk van moederland Nederland en krijgt een nieuwe naam: Indonesië.  

Verloop dekolonisatie:

Fase 2: (1951-1980): dekolonisatie Afrika;

- 1960: 'het jaar van Afrika': het jaar waarin 17 landen (!!!) onafhankelijk worden.

Sommige landen worden zonder geweld onafhankelijk (bv Congo en Marokko), maar ook enkelen na een oorlog (bv Algerije, Angola en Mozambique)

Tijdsvolgorde dekolonisatie in Afrika.

Verloop dekolonisatie:

Fase 3: (1965-1975): dekolonisatie Caribisch gebied:

- 1975: Suriname wordt zonder geweld onafhankelijk van moederland Nederland.

- De Nederlandse Antillen (ABC- eilanden en de SSS-eilanden) worden of zelfstandige landen binnen Nederland of een 'bijzondere gemeente'. 

Volgende dia: Filmpje dekolonisatie Suriname (0:50) met 1 quizvraag.

Welke uitspraak over Suriname is juist?

1. De grootste bevolkingsgroep in Suriname is van Afrikaanse komaf.
2. Eerst vindt in Suriname de dekolonisatie plaats, vervolgens wordt de slavernij afgeschaft.
3. De bevolkingsgroep de Creolen in Suriname zien dekolonisatie niet zitten.
4. Geen van de genoemde uitspraken is juist.

Gevolgen dekolonisatie

1. De nieuwe onafhankelijke landen hebben geen ervaring om hun eigen land te besturen, gevolg: veel dictators in de voormalige kolonies, veel burgeroorlogen en weinig vrijheid en democratie.

2. De uitbuiting gaat gewoon door, nu niet meer van West-Europese landen, maar van West-Europese bedrijven, zoals Shell.

Volgende dia: Dekolonisatie Nederlands-Indië.

Dekolonisatie Nederlands-Indië

 - In de WOII neemt Japan 'onze kolonie' Nederlands-Indië in, maar capituleert (geeft zich over) in 1945.

- Vervolgens denkt Nederland de kolonie gewoon weer te kunnen besturen, maar de Indonesische nationalist Soekarno roept de nieuwe staat 'Indonesië' uit, maar Nederland accepteert deze proclamatie (uitroepen, bekendmaking) niet. - Er vindt een diplomatie (overleggen, vergaderingen) tussen de 2 landen plaats, maar er komt geen oplossing.

- Gevolg: een 4 jaar lange koloniale oorlog van het KNIL-leger, maar Nederland noemt dit politionele acties (rust en orde bewaken). 

- De Verenigde Staten dreigt met het stoppen van geven van Marshall-hulp (geld om Nederland weer na de WOII op te bouwen - wederopbouw) als Nederland doorgaat met de koloniale oorlog.  

- Uiteindelijk ondertekent Nederland in 1949 de soevereiniteitsoverdracht (de hoogste macht aan een ander geven) en wordt Indonesië een onafhankelijk land.

Volgende dia: dekolonisatie Indonesie (6 min.) met quizvragen.

Bekijk hiernaast een print screen uit het filmpje. Wat is het blauwe gebied?

1. Grondgebied van de kolonie Nederland-Indië in de Tweede Wereldoorlog.
2. Grondgebied dat onafhankelijkheidsstrijder Soekarno direct na de Tweede Wereldoorlog opeist.
3. Grondgebied van Japan in de Tweede Wereldoorlog
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Op het bankbiljet staat de tekst: 'De Japansche regeering betaalt aan toonder een gulden'.
('Betalen aan toonder' betekent dat de Japanse regering de waarde van de gulden garandeert.)

Waar en in welke periode werd dit bankbiljet als wettig betaalmiddel gebruikt?

1. in Indonesië in de periode 1942-1945
2. in Indonesië in de periode 1946-1949
3. in Japan in de periode 1942-1945
4. in Nederland in de periode 1942-1945

In de Tweede Wereldoorlog waren in Nederlands-Indië (jappen)kampen te vinden.

Wie leefden in deze kampen?

1. Nederlanders
2. Japanners
3. Indonesiërs
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Hiernaast zie je een affiche van de Nederlandse regering om vrijwilligers te werven (1945).
Op het bord staat de tekst: "Wordt marinier! Opleiding in Amerika. Instructie in 50 Technische Vakken. Bevrijdt Indië."

Nederlanders werden in 1945 opgeroepen om zich aan te melden voor een mariniersopleiding. Zij werden direct na de bevrijding van Nederland in mei 1945 opgeleid voor de strijd tegen:

1. de Duitsers in Europa.
2. de Japanners in Indonesië.
3. de Nederlandse kolonisten in Indonesië.
4. de Russen in Europa.

Hoe heet de belangrijkste Indonesische onafhankelijkheidsstrijder die op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid van Indonesië uitroept en later ook de eerste president van Indonesië wordt?

1. Hatta
2. Soekarno
3. Hirohito
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

In Nederland kregen de militaire acties die het Nederlandse leger in

Indonesië in de periode 1945-1949 uitvoerde een bepaalde naam.

Wat is de naam die toen aan deze militaire acties werd gegeven? 

Twee uitspraken:
1. De politionele acties vonden plaats enkele jaren voordat de Tweede Wereldoorlog startte.

2. De politionele acties zijn uitgevoerd om dekolonisatie van Indonesië te versnellen.

1. Alleen uitspraak 1 is juist
2. Alleen uitspraak 2 is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist.

Een oude examenvraag: Nederland werd naar aanleiding van de gewelddadige conflicten in Indonesië internationaal onder druk gezet om de strijd op te geven.
Naar aanleiding van welk dreigement gaf Nederland de strijd in Indonesië
op?

1. De Veiligheidsraad dreigde Nederland uit de Verenigde Naties te zetten.
2. De Veiligheidsraad dreigde te stoppen met de Marshallhulp.
3. De Verenigde Staten dreigden Nederland uit de Verenigde Naties te zetten.
4. De Verenigde Staten dreigden te stoppen met de Marshallhulp.

Welke uitspraak is juist?

1. De politionele acties zijn voor Nederland een hele grote mislukking geweest
2. Koningin Beatrix ondertekent in 1949 de onafhankelijkheids- verklaring van Indonesië
3. De Verenigde Naties (de VN) en Amerika zijn voorstander van een onafhankelijk Indonesië
4. Alle genoemde uitspraken zijn juist.

Zet de onderstaande 4 gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde:

1 De Eerste Politionele Actie begint.
2 De Nederlandse regering tekent de soevereiniteitsoverdracht.
3 Japan bezet Indonesië.
4 Soekarno roept de onafhankelijke Republiek Indonesië uit.

1. Eerst 4, dan 3, vervolgens 1 en ten slotte 2.
2. Eerst 3, dan 4, vervolgens 1 en ten slotte 2.
3. Eerst 3, dan 1, vervolgens 4 en ten slotte 2.
4. Eerst 3, dan 4, vervolgens 2 en ten slotte 1.

Indonesië en Suriname zijn beiden kolonies geweest van moederland Nederland. Sleep de 4 feiten naar het juiste land:

Indonesie 

Suriname

Geweldloos gekoloniseerd van Nederland.

Onafhankelijk van Nederland vanaf 1975.

Onder druk van de VN (Verenigde Naties) en Amerika is dit land gedekoloniseerd.

politionele acties

Boven de naastgelegen afbeelding staat: "De laatste Britse troepen in India houden een militaire afscheidsparade (1947)'.

Welk begrip hoort bij de afbeelding?

1. diplomatie
2. politionele acties
3. KNIL- leger
4. dekolonisatie

Deze foto was in 1947 bruikbaar voor de Nederlandse regering, als propaganda voor de Eerste Politionele Actie. Een verklaring voor het gebruik van deze propagandafoto is dat de actie van de mariniers lijkt op een andere historische gebeurtenis in Europa een paar jaar daarvóór. Welke historische gebeurtenis wordt bedoeld?

De wereldwijde dekolonisatie kent verschillende soorten oorzaken (motieven), namelijk politieke, economische, sociale en culturele motieven. 

Sleep elke reden naar het juiste soort motief:

Politiek motief.

Economisch motief

Sociaal motief

Cultureel motief.

Grondstoffen in de kolonies raken uitgeput.

In de kolonies komt het 'nationalisme' op.

Japan bouwt in Tweede Wereldoorlog een groot imperium in Azië en verslaat Europeanen in hun kolonies in Azië.  Kortom, Japan is superieur!

Mensen uit de kolonies voelen zich niet gelijk behandeld.

Er is discussie over de naam van twee gewelddadige conflicten in Indonesië in de periode 1947-1949. De Nederlandse regering noemde deze twee conflicten politionele acties. In Indonesië werden deze conflicten koloniale oorlogen genoemd.

Noem één argument dat Indonesiërs gebruikten om deze conflicten koloniale oorlogen te noemen.

Hoe goed beheers jij nu de leerdoelen?

1 vinger: totaal niet.

2 vingers: een klein beetje

3 vingers: voldoende. 

4 vingers: goed

5 vingers: zeer goed!