Geheugen en geheugentechnieken

Geheugen en geheugentechnieken

Vol hoofd?

Te veel informatie? Te veel om te onthouden? Te veel zaken die je aandacht vragen? Wil je nooit meer een naam of wachtwoord vergeten? 

Dan ben je niet de enige!

Doelen

• Leren hoe je je geheugen beter kunt gebruiken;
• Leren hoe je meer rust en ruimte in je hoofd creëert;
• Leren hoe je ontspannen kunt omgaan met alle informatie die om je aandacht vraagt;

Inleiding

Waarom doen we dit?

Geheugenflits 1: aandacht

Spullen kwijtraken heeft niets met een eventueel geheugenprobleem te maken, maar het is een kwestie van aandacht. Je hersenen zijn vaak niet bewust bezig met waar je iets neerlegt. 

Oplossing 1: zeg langzaam en duidelijk (in gedachten) tegen jezelf: ik doe mijn fietssleutel in mijn jaszak. 

Oplossing 2: kies een vaste plek voor belangrijke dingen en leer jezelf aan die plek steeds weer te gebruiken.

Technologische ontwikkelingen

• Inloggegevens, telefoonnummers, huiswerk in Magister... Het gaat allemaal automatisch. En toch... stress! Waarom?
• Ons geheugen is niet ingericht op moderne informatieverwerking, niet qua hoeveelheid en niet qua soort informatie.
• Niemand vertelt je hoe je je brein moet gebruiken.
• Waar is de handleiding?

Dingen onthouden is stom

Woordjes Engels

Namen van tijdperken

Begrippen bij biologie

Iets leren onthouden is niet stom, niet moeilijk en ook niet vermoeiend. 

Geheugentraining

Technieken om bijna alles te onthouden, ongeacht je talent, leeftijd of intelligentie. 

Iedereen kan het.

Je leert je heugen optimaal te gebruiken.

Je hersenen veranderen in positieve zin.

Tijdens een leertaak is er bij iemand die aan geheugentraining doet minder activiteit in het brein te zien.

Voordelen van geheugentraining

Na een paar weken kun je al veel meer onthouden en verbruik je minder energie voor dezelfde leertaken als iemand met een ongetraind geheugen.

Leren kost daardoor minder moeite.

Leren biedt daardoor meer zekerheid dat je informatie zult onthouden en lang zult blijven herinneren.

Hoe werkt mijn brein?

Hoe werkt je brein?

Mensen kunnen ontzettend snel op nieuwe informatie reageren. Kat of hond? Gevaar of niet? Glimlachen of wegkijken? 

Je hersenen lopen dus niet steeds eerst al je herinneringen na, maar ze werken met concepten, die we ook wel schema's noemen. Ons brein is steeds bezig met het beoordelen van dingen die binnenkomen via de zintuigen. Die schema's zijn de richtlijnen voor jouw reactie op al die dingen.  

Nieuwe schema's

We leren altijd in verbindingen, door het leggen van verbanden van nieuw naar oud. 

Ken ik deze situatie al? Wat is er anderen dan bij eerdere situaties?

Je herinnert je vooral de dingen die afwijken van een bepaald patroon.

Een voorbeeld

Stel je voor. 

In het nieuwe schooljaar leer je op één dag 7 nieuwe docenten kennen. Voor geschiedenis krijg je een leraar die oude, vieze kleding draagt en er ongewassen uitziet. Voor Engels krijg je een docente in spijkerbroek met trui. Wie herinner je je aan het eind van de dag het best?

Een ander voorbeeld

Je wilt graag Spaans leren en krijgt een les over dieren. De hond van je beste vriend heet 'Perro' wat toevallig hond betekent. Welk woordje ken je het eerst?

Wanneer onthoud je iets?

Of je iets onthoudt (herinnert) hangt af van:

• of je verbindingen met bestaande kennis kunt maken;
• of je er emotioneel bij betrokken bent;
• of het letterlijk een vaste plek heeft;
• of het nieuw is, of anders dan voorheen;
• hoe vaak het herhaald wordt.

Geheugentraining maakt hier gebruik van

Je kunt saaie, droge informatie onthouden door er zelf een emotioneel verhaal van te maken dat aansluit bij je kennis, met een vaste plek. 

Dit kun je bereiken door je geheugen te trainen en geheugentechnieken te gebruiken. 

Waarom geheugentraining?

• Ruimte in je hoofd (De hippocampus hoeft minder op te ruimen; naar iets op een vaste plek hoef je ook niet te zoeken)
• Het geeft rust (om te ontspannen moet je ook je gedachten kunnen loslaten; stress is gif voor je geheugen, geheugentraining geeft vertrouwen en dus rust)
• Growth mindset (Merken dat je je geheugen kunt oefenen, laat je beter voelen, positiever denken, geeft meer zelfvertrouwen en laat je meer rust ervaren)
• Extra tijd (Neem de tijd om een betere manier te vinden en je verdient die tijd dubbel en dwars terug)
• Use it or lose it (Als je je geheugen veel gebruikt, behoud je het ook langer.)

Test je geheugen

Vooraf

• Zes geheugentaken;
• Bedoeld om je uit te dagen;
• Stand van zaken meten; aan het eind van de lessenserie opnieuw;
• Hoe geconcentreerder, hoe zinvoller.

'Handleiding'

• 45 minuten
• pen en papier
• timer
• 1e taak: voorlezen?
• telefoon wegleggen, geen afleiding
• glas water
• Houd je aan de genoemde tijden. 

Test 1: kortetermijngeheugen - cijferbereik

Je hoort/ziet een aantal cijferreeksen. Elke rij staat op zichzelf. Deze reeksen gaan we proberen te onthouden. De test begint met twee rijen die uit drie cijfers bestaan. Laat voorlezen óf lees zelf hardop, maar kijk niet terug. Eén cijfer per seconde.

Onmiddellijk na het (voor)lezen schrijf je de cijfers uit je hoofd op. Dan volgt de volgende rij. 

Twee reeksen van 3 cijfers, twee reeksen van 4 cijfers, etc. Max. 10 cijfers.

Test 2: boodschappenlijst

Een lijst met 40 objecten die je in winkels kunt vinden. 4 minuten om te kijken en te onthouden. Daarna 4 minuten om er zoveel mogelijk ter herinneren en op te schrijven.

Volgorde en spelling zijn niet belangrijk, nauwkeurigheid wel.

Tip: kijk vaker naar een aantal woorden dan één keer naar alle woorden.

Bronnen

Geheugen survival gids, Creëer meer rust en ruimte in je hoofd, Boris Nikolai Konrad, 4e druk, 2022, Ambo|Anthos Amsterdam