Thema 6 - BS 2, Chromosomen en genen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Welkom 

• Aanwezigheid
• Wat weten we nog van de vorige les?  

T6, Basisstof 2- Chromosomen en genen   

Lesdoel: 

Na deze les kan je in eigen woorden uitleggen hoe wij aan onze erfelijke eigenschappen komen. 

Inleiding

Ieder mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen.

De informatie hiervoor is opgeslagen in 46 chromosomen.

Van elk chromosoom heb je er twee.

Chromosomen in lichaamscellen

Een cel van een mens bevat 46 chromosomen.

Die chromosomen komen voor in paren (chromosomenparen).

Een mens heeft 23 paren chromosomen in een celkern

(2 x 23 = 46). Dit geldt voor alle lichaamscellen.

De twee chromosomen van een paar zijn aan elkaar gelijk. Ze bevatten ook de informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

Aantal chromosomen per lichaamscel

Gen

Ieder mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen.

De chromosomen van elke cel bevatten de informatie voor al deze erfelijke eigenschappen.

Een gen is een deel van een chromosoom met de informatie voor 1 erfelijke eigenschap.

Alle genen in een celkern vormen samen het genotype van een organisme.

In de afbeelding links zie je chromosomen en genen in een lichaamscel.

De blauwe lijnen zijn chromosomen.

De genen zijn weergegeven met verschillende vormen.

Elke vorm geeft een gen voor een bepaalde eigenschap weer.

Je ziet dat er telkens twee chromosomen aan elkaar gelijk zijn. Ze vormen een chromosomenpaar.

Daardoor komen ook de genen in paren voor: de genenparen.

Genen

De twee chromosomen van een paar bestaan uit dezelfde genen.

Ze bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

Voor elke eigenschap komen steeds dezelfde genen voor.

Bijvoorbeeld twee genen voor de oogkleur vormen samen een genenpaar. De oogkleur wordt net als veel andere eigenschappen bepaald door meerdere genen. Samen bepalen deze genen welke oogkleur je hebt.

Chromosomen in geslachtscellen

Eicellen en zaadcellen zijn geslachtscellen. In de kernen van geslachtscellen komen de chromosomen niet in paren voor maar enkelvoudig. In een geslachtscel zit van elk chromosomenpaar 1 chromosoom.

Een geslachtscel van een mens bevat geen 46 chromosomen, maar de helft daarvan (23 chromosomen).

Geslachtscellen

De kern van de zaadcel bevat 23 chromosomen van de vader. 

De kern van de eicel bevat 23 chromosomen van de moeder.

De kern van de bevruchte eicel bevat 46 chromosomen.

Van elk chromosomenpaar is 1 chromosoom afkomstig van de vader en 1 van de moeder.

Celdeling

Alle cellen van je lichaam zijn ontstaan uit 1 enkele bevruchte eicel. In de baarmoeder groeit de bevruchte eicel uit tot een kind.

Tijdens deze groei worden miljoenen nieuwe lichaamscellen gemaakt. De vorming van nieuwe cellen vindt plaats door celdeling. Hierbij ontstaan uit een moedercel 2 dochtercellen.

Celdeling

De chromosomen in 1 celkern bevatten alle informatie voor alle erfelijke eigenschappen.

Bij elke celdeling worden deze chromosomen gekopieerd.

Elke nieuwe cel krijgt dus dezelfde chromosomen.

Daardoor bevat elke lichaamscel dezelfde erfelijke informatie.

Wat krijg jij van je ouders tijdens de bevruchting?

1. Het Fenotype
2. elke ouder levert 50% van de chromosomen
3. Beide ouders leveren 46 chromosomen
4. Hoofdpijn

Opdrachten

Hoe?	In stilte
Met wie?	Zelfstandig
Hulp?	Eerste 5 minuten zelfstandig, daarna loop ik rond
Klaar?	Nakijken!
Wat?	Vanaf Blz. 76, opdr. 1 t/m 9