Inkomensongelijkheid - Pareto , Lorenz en Gini

• Economie
• Secundair onderwijs

Hoeveel rijker zijn de miljardairs geworden in 2020?

1. Bijna tien miljard (biljoen) dollar rijker
2. Bijna 4 miljard (biljoen) dollar rijker
3. Bijna 100 miljard (biljoen) dollar rijker
4. Bijna 20 miljard (biljoen) dollar rijker

Welke bevolkingsgroepen werden het hardst getroffen door de pandemie?

1. Kleurlingen
2. Vrouwen
3. Inheemsen
4. Alle antwoorden zijn correct

De afbeelding toont de mogelijke vormen die de Gausscurve kan aannemen.

Bron: Gijbels (2016)

1. Ja
2. Nee

De Lorenz curve is een grafiek die...

1. de hoeveelheid werklozen van een land weergeeft
2. het rijkdom van een land weergeeft
3. het inkomen van een land weergeeft
4. toont hoe het inkomen van een land verdeeld wordt over de bevolking

De twee laatste termen... 

Lorenz-curve en Gausscurve kennen jullie waarschijnlijk nog niet!  

Wij gaan deze tijdens deze les verder ontdekken. 

Lesonderwerpen

1. Lorenz-curve en Gini-coëfficiënt

2. Gaussverdeling en Pareto-curve

3. Toepassing: oefeningen

4. Conclusie

Bron: hln.be (2021)

Kijk hoeveel Lukaku verdient. Denk na... is dit logisch? verdient de gemiddelde Belg ook zoveel?

Hoeveel verdient de gemiddelde Belg volgens jou?
De gemiddelde winkelmedewerker?

statbel.fgov.be

hrcalculations.securex.eu

Welke soort inkomens ken ik?

Het inkomen wordt onderverdeeld in: 

- Economische activiteit: loon of zelfstandige activiteit

- Vermogensinkomsten

- Sociale uitkeringen

- Zwart Werk

Primair <-> Secundair

Sociale uitkeringen worden uitbetaald door de overheid, waardoor deze niet echt verdiend zijn. Dit is dus een secundaire inkomensvorm.

Zwart werk komt niet in de statistieken, waardoor het eigenlijk een vertekend vorm van de realiteit vormt! 

Welke inkomensvormen zijn primair en welke secundair?

Primair inkomen

Vermogensinkomsten

Sociale uitkeringen

Inkomen uit economische activiteit

Secundair inkomen

Primair inkomen

Als alle inwoners van een land, voorgesteld door hun inkomen, voorbij lopen...

De parade van de dwergen en enkele reuzen (Jan Pen)

Bron: D'Hollander (2019)

Bron foto: D'hollander R, De Bruyn D., Lowyck J. & Mestdagh J. (2019) Economix 5 - Algemene Economie, Pelckmans

Lorenz-curve

Lorenz-curve volgens Van Dale:

Bron: Van Dale (2021)

Bron: 

D'Hollander e.a. (2019)

Lorenz-curve

België

VSA

Zuid-Afrika

De Lorenz-curve geeft het verband weer tussen het cumulatief percentage van de bevolkingsomvang, en het cumulatief percentage van de inkomens van diezelfde bevolking. De Lorenz-curve werd ontwikkeld in 1905 door Max O. Lorenz, om de inkomensverdeling weer te geven. De Lorenzcurve geeft weer hoe groot het verschil is tussen arm en rijk.

Op de horizontale as wordt de bevolking weergegeven in procenten van het totaal, waarbij de bevolking gerangschikt wordt naar inkomen: van arm naar rijk. De eerste 10% wordt gevormd door de groep met de laagste inkomens, de laatste 10% door de groep met de hoogste inkomens.

Op de verticale as het inkomen in procenten van het totaal.

Bij een volstrekt gelijk personele inkomensverdeling is de Lorenzcurve een rechte lijn van linksonder naar rechtsboven

Bron: fhamers.nl (2014)

Extra uitleg: https://www.fhamers.nl/de-lorenzcurve/

Bron: D'Hollander (2019)

Gini-coëfficiënt

De Ginicoëfficiënt is een maatstaf voor de inkomens- of vermogensongelijkheid. De waarde van de Ginicoëfficiënt G ligt tussen 0 en 1. Bij een volkomen gelijke verdeling is G gelijk aan nul.

Als het totale inkomen (vermogen) geconcentreerd is bij één huishouden (totale ongelijkheid) dan is G gelijk aan 1. De Ginicoëfficiënt wordt berekend als de helft van het gemiddeld verschil in inkomen (vermogen) tussen huishoudens gedeeld door het gemiddeld inkomen (vermogen).

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Nederland https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/10/hogere-inkomens-vooral-in-randgemeenten-grote-steden/gini-coefficient 

Bron: D'Hollander (2019)

Welk land heeft het kleinste Gini-coëfficiënt?

1. België
2. VS
3. Zuid-Afrika

Voorbeeldoefening :  

10 personen en hun inkomens: 

Jan        - 20000 euro

Daan     - 6000 euro

Ella        - 12000 euro

Vince    - 10000 euro

Mia        - 8000 euro

Frank    - 15000 euro

Els          - 5000 euro

Lotte     - 16000 euro

Jeroen - 10000 euro

Hanne  - 28000 euro

Wat gaan we eerst doen?

Rangschikken van laag naar hoog inkomen.

Bekijk de inkomens en denk wie het eerst komt. 

Wie komt als tweede?

Voorbeeld: 

10 mensen en hun inkomens: 

Jan        - 20000 euro

Daan     - 6000 euro

Ella        - 12000 euro

Vince    - 10000 euro

Mia         - 8000 euro

Frank    - 15000 euro

Els          - 5000 euro

Lotte     - 16000 euro

Jeroen - 10000 euro

Hanne  - 28000 euro

In volgorde: 

Els         - 5000 euro

Daan    - 6000 euro

Mia       - 8000 euro

Vince   - 10000 euro

Jeroen - 10000 euro

Ella       - 12000 euro

Frank   - 15000 euro

Lotte    - 16000 euro

Jan       - 20000 euro

Hanne - 28000 euro

Om het totale inkomen te bekomen tellen wij de inkomens van alle huishoudens samen.

Hoeveel bedraagt het totaal inkomen in Toepassing 2 (pag 246) ?

Hoeveel percent van het totale inkomen heeft elk deciel? 

Het totaal inkomen is 386000 euro.

De decielen berekenen we door steeds te delen door het totaal inkomen (x100). 

1.    4000 / 386000 

= 1.04 %

Teken de Lorenz-curve

Leerlingen werken individueel.

Leerlingen hebben 10 minuten om opdracht uit te werken

Opdracht Pareto-curve

Leerlingen werken in groepjes van 2

Leerlingen hebben 15 minuten om de tabel aan te vullen en de curve te tekenen.

De Lorenz-curve is een grafiek die...

1. de hoeveelheid werklozen van een land weergeeft
2. het rijkdom van een land weergeeft
3. het inkomen van een land weergeeft
4. toont hoe het inkomen van een land verdeeld wordt over de bevolking

Wat zegt de Gini-coëfficiënt over land?
Als het bv. 0.6 is,
is dat een goed teken?

Gauss normale verdeling

Brin: WikiWand

Gauss

Duitse wiskundige die stelde dat als men een bevolking op bepaalde eigenschappen test, dat ze meestal over een vast patroon verdeeld zijn over de groep: de meesten zijn middelmatig. Slechts een paar liggen aan de twee uiteinden.  

Indien de inkomensverdeling  een Gauss normale verdeling zou zijn, zouden wij dit grafiek bekomen. Meestal is dat echter niet het geval. Bij het grafiek van de meeste landen is er een afwijking naar links of rechts. 

Pareto Principe

Pareto was een Italiaanse econoom. In 1906 stelde hij dat in werkelijkheid 20% van de bevolking verantwoordelijk zijn voor 80% van het netto nationaal inkomen. 

Bron: www.cmo.nl - 

https://www.cmo.nl/grenzeloos/index.php/ongelijkheid/internationale-ongelijkheid

Bedrijven: 20% van de werknemers is verantwoordelijk voor 80% van de productie

Bron: autoweek.nl -

  https://www.autoweek.nl/autonieuws/artikel/tesla-fabriek-duitsland-maanden-later-dan-gepland-open/

30 jaar later ontdekte een ander econoom dat deze principe ook voor andere onderwerpen van toepassing zijn. 

Winkels: 20% van de producten is verantwoordelijk voor 80% van de omzet

Bron: nike.com -  https://www.nike.com/be/retail/s/nike-store-antwerp

Geneeskunde: 80% van de klachten worden veroorzaakt door 20% van de ziektes. 

Bron: reumanederland.nl -  https://reumanederland.nl/reuma/behandelingen/keuzehulp-behandeling-reumatoide-artritis/

create.kahoot.it

Wat zijn de oorzaken van inkomensongelijkheid?

Bron: Forbes

Best betaalde acteurs & actrices 2020

Wat zijn de oorzaken van
inkomensongelijkheid?

Persoonlijke eigenschappen	Arbeidsmarkt- factoren
Sociaal milieu	Vermogen

Vier groepen van oorzaken inkomensongelijkheid

Opdracht 3: onderzoeksvraag uitwerken en oplossen in expertgroepen 

Sociaal milieu

Vermogen

Persoonlijke eigenschappen

Arbeidsmarktfactoren

Sector

IQ

Erfenis

Kansarmoede

Beroep

Geslacht

Slot: One-minute paper
Schrijf in je eigen woorden wat je geleerd hebt met betrekking tot de oorzaken van inkomensongelijkheid.

Hoe zorgt de overheid
voor herverdeling?