YV5-TH1-BS2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hormonale regulatie

thema 1  BS2

Leerdoelen:

• Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen en weefsels van organismen kunnen beinvloeden.
• Je kunt de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven. 
• Je kunt beredeneren hoe organen reageren op hormonen.

Begrippen BS2

• Signaalmoleculen
• receptoren
• doelwitcellen
• hormonen
• endocriene klieren
• exocriene klieren
• hormoonconcentratie
• hormoonstelsel
• hypofyse
• hypothalamus

Begrippen bij BS2

• Groeihormoon (GR)
• antidiuretisch hormoon (ADH)
• Schildklier
• thyroxine
• schildklierhormoon
• Eilandjes van langerhans
• Insuline
• Glucagon
• bloedsuikerspiegel
• glycogeen
• Erytropoetine (epo)
• bijnieren
• adrenaline

Communicatie tussen cellen

korte afstand:

• gap junctions

• paracriene hormonen

lange afstand:

• endocriene hormonen

Hormoon:

Signaalstof die door cellen in het lichaam geproduceerd wordt en via het bloed 

bij cellen komt waarvan het de activiteit reguleert. Het gaat dus over grotere afstanden. 

Soorten hormonen:

- Amine hormoon (aangepast aminozuur) zoals adrenaline

- Peptide hormoon (aaneenschakeling van aminozuren) zoals insuline

- Steroïden (aangepast cholesterol) zoals oestrogeen

binas 89A

Transport van hormonen:

Hormonen verplaatsen zich door het lichaam via het bloed.

Hoe ze zich in het bloed verplaatsen is afhankelijk of het hormoon wateroplosbaar is of niet.

De meeste hormonen zijn wateroplosbaar en kunnen dus vrij in het bloed getransporteerd worden.

 

Steroïden en schildklierhormoon zijn echter niet-wateroplosbaar en moeten aan eiwitten in het bloed binden om zich te verplaatsen

Verschillende klieren

Endocriene klieren: Geven hormonen af aan bloed (secretie)

Exocriene klieren: klieren met een afvoerbuis bijv. speekselklier, zweetklier (excretie)

Werking van hormonen

Peptidehormonen

Steroidenhormonen

Aminehormonen

Voorbeelden van regelkringen

Zet de hormoonklieren op de juiste plek

Eierstokken

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Teelballen

Hypofyse

Schildklier

Zet de hormonen op de juiste plek.

FSH and LH

testosteron

groeihormoon

oxytocine

oestrogenen

thyroxine

antidiuretisch hormoon

TSH

0