Staatsvorming

Hoofdstuk 4 Steden en Staten
1 / 31
next
Slide 1: Slide
MaatschappijwetenschappenMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 31 slides, with text slides and 1 video.

Items in this lesson

Hoofdstuk 4 Steden en Staten

Slide 1 - Slide

kenmerkend aspect:
Het begin van staatsvorming en centralisatie

Slide 2 - Slide

 staatsvorming 






de institionalisering van politieke macht tot een staat

Slide 3 - Slide

Historische ontwikkeling
Tot 1500 ==> Feodale stelsel

Vanaf 1500 ==> Premoderne staten

Politieke eenheden verenigen zich in grote standen- of Statenvergaderingen die een poging deden tot het vormen van de eerste vormen van representatie in premoderne staten.

Slide 4 - Slide

= centralisatie

Slide 5 - Slide

Antwoord
Welke elementen horen bij staatvorming? Wat zie je vooral en overal terug?
  • - een hoofdstad
  • - overal geldige wetten
  • - overal belasting heffen
  • - een parlement
  • - afspraken met de edelen of goede relatie met de edelen
  • - centrale rechtbank
  • - ambtenaren 
  • - huursoldaten 

Slide 6 - Slide

evaluatievragen
Welke elementen horen bij staatvorming? Wat zie je overal terug?

Slide 7 - Slide

0

Slide 8 - Video

Domesday Book

Slide 9 - Slide

Feodaal Engeland
Willem de Veroveraar voert feodale stelsel in Engeland in
Maatregelen om machtig te blijven:
- Leenmannen kregen niet één groot stuk in leen maar kleine stukjes
- Willem hield de beste gebieden voor zichzelf
- Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book (1086)
Gevolg: duidelijk wie de macht heeft 

Slide 10 - Slide

Centralisatie
Engelse koningen centraliseren hun land: bestuur vanuit één plek
Voorbeeld: centrale rekenkamer
Gevolg: adel en kerk verzetten zich tegen afname macht
Voorbeeld: Koning Jan Zonder Land
Ruzie met kerk: excommunicatie
Ruzie met adel: Magna Carta (1215)

Slide 11 - Slide

Magna Carta

Slide 12 - Slide

Rijk Karel de Grote
2 landen ontstaan uit het rijk van Karel de Grote: Frankrijk en Duitsland

Slide 13 - Slide

Het slechtste recept...
  • Koningschap is niet erfelijk
  • Na een dood wordt de opvolger gekozen door de edelen - keurvorsten genoemd-
  • Zo blijft de koning afhankelijk van zijn edelen, hij moet populair blijven

Slide 14 - Slide

Duitsland centraliseert niet...
  • Geen hoofdstad
  • Duitse koningen noemen zich keizer en laten zich in Rome kronen
  • Koningschap niet erfelijk
  • Rijk wordt genoemd: Heilige Roomse Rijk

Slide 15 - Slide

De Nederlanden 

Slide 16 - Slide

 Nederland
Vanaf de late middeleeuwen (1200-1600) krijgt Nederland steeds meer vorm. Langzaam verdween de feodale samenleving met zijn standenmaatschappij (adel, geestelijkheid en derde stand).

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Slide

Verandering vanaf 11e en 12e eeuw
1. Arbeidsdeling
2. Intensivering handel en geldgebruik
3. Bevolkingsgroei
4. Verhoging agrarische productie
5. Ontstaan steden met burgerij
> Militaire middelen (machtsuitbreiding)
> Strategische huwelijken (machtsuitbreiding)
> Juridische middelen (machtsuitbreiding)

Slide 19 - Slide

1430
  • Meeste Nederlandse gewesten onder 1 vorst
  • Filips van Bourgondie (of Filips de Goede)
  • Begint met instellen centraal bestuur
  • Hoofdstad Brussel
  • In Gelderland centrale rechtbank
  • Door huwelijk daarna deel van Habsburgse rijk (Spanje)

Slide 20 - Slide

Een overzicht
Rond 1400 overname delen Nederland door hertogen Bourgondië uit Oost-Frankrijk. Dit gebeurt deels door huwelijkspolitiek en verovering.

Vanaf 1464 bespreken die gebieden hun gezamenlijke belangen in de Staten-Generaal. Karel V die vanaf 1540 het gezag hier voert behandelt Nederland als een politieke eenheid.

Slide 21 - Slide

De opstand tegen Filips II

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Link

Staatsvorming
... is de institutionalisering van politieke macht tot een staat.

"Het is een combinatie van economische en politieke ontwikkelingen."

Slide 24 - Slide

Groei stadsbevolking

Slide 25 - Slide

 Urbanisatie

Slide 26 - Slide

 Handel

Slide 27 - Slide

Macht brengt verantwoordelijkheid
> Uitruilrelatie tussen machthebber en onderdanige

>> Opheffen belemmeringen vrije handel
>> Eenheid in wetten en munten
>> Veiligheid en bescherming van burgers

>>> Burger betaalt belasting om bovenstaande te krijgen

Slide 28 - Slide

Representatie
... de vertegenwoordiging van een groep door één of enkele betrokkenen die namens de groep spreken.

Slide 29 - Slide

Externe soevereiniteit
... het staatsgezag is niet ondergeschikt aan het gezag van andere staten.


Wanneer was Nederland onderworpen aan een externe soevereiniteit? 

Slide 30 - Slide

Staatsvorming
Opdracht
macht/samenwerken/adel/vorst/rationalisering/politieke instituties/samenwerking/burgers/geweldsmonopolie/
belastingmonopolie/souvereine macht/externe souvereiniteit/interne souvereiniteit/conflicten/macht

Slide 31 - Slide