p16 - Odysseus ontsnapt

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De ontsnapping van Odysseus als de Kykloop  zijn schaapskudde uitlaat en Odysseus bindt zijn vrienden onder de schapen vast, zoals u hierboven ziet op een rond 500 v.Chr. gemaakte sarcofaag uit Kouklia ofwel Oud-Pafos op Cyprus. Polyfemos laat de dieren – en dus de mensen – naar buiten. Maar niet zonder zijn schapen te hebben toegesproken.

Als godin van de dageraad rees Eos 's morgens uit het bed op om met haar roze vingeren  de gouden poorten van de hemelen tijdig voor haar broer Helios, te openen. Zij hief de sluier van de nacht op en strooide rozen op zijn baan terwijl zijzelf op haar tweespan door het luchtruim zweefde.

Homerus gaf enkele epitheta aan Eos, waaronder rozevingerige en 'met saffraankleurig kleed'. Deze duiden op de kleuren van de hemel waarlangs Eos met haar tweespan reed. In de Ilias en de Odyssee wordt beschreven dat ze een gele jurk had, die geborduurd of geweven met bloemen was. Ze is op Attische vazen afgebeeld als een bovennatuurlijk mooie vrouw, met een tiara of diadeem en met grote vleugels van een vogel.

“Ach braaf beest”, zegt de reus, “mis je het oog van je meester? Dat heeft die laaghartige kerel me uitgestoken toen ik dronken was. Maar ik zweer je dat ’ie nog niet van me af is. Kon jij maar denken en praten, lieve ram, dan kon je me zeggen waar hij zich verbergt.”

De ironie is natuurlijk dat Odysseus op dat moment onder het beest hangt. Maar het mooie is dat je medelijden krijgt met die arme, blind gemaakte cycloop, die volkomen eenzaam is en alleen nog met zijn dieren kan praten. Het is een van de redenen waarom de Odyssee altijd weer nieuwe lezers zal vinden: de slechteriken houden iets menselijks terwijl Odysseus bepaald niet zonder fouten is. Hij zal straks wegvaren en overmoedig Polyfemos beledigen, die hem zal vervloeken en ervoor zorgt dat Odysseus nog tien jaar mag rond dolen.

“Ach braaf beest”, zegt de reus, “mis je het oog van je meester? Dat heeft die laaghartige kerel me uitgestoken toen ik dronken was. Maar ik zweer je dat ’ie nog niet van me af is. Kon jij maar denken en praten, lieve ram, dan kon je me zeggen waar hij zich verbergt.”

De ironie is natuurlijk dat Odysseus op dat moment onder het beest hangt. Maar het mooie is dat je medelijden krijgt met die arme, blind gemaakte cycloop, die volkomen eenzaam is en alleen nog met zijn dieren kan praten. Het is een van de redenen waarom de Odyssee altijd weer nieuwe lezers zal vinden: de slechteriken houden iets menselijks terwijl Odysseus bepaald niet zonder fouten is. Hij zal straks wegvaren en overmoedig Polyfemos beledigen, die hem zal vervloeken en ervoor zorgt dat Odysseus nog tien jaar mag rond dolen.

Kun je je inleven in de toon waarin de Kykloop tot de ram spreekt?

😒🙁😐🙂😃

VInd je het terecht dat de Kykloop boos is op Odysseus?

😒🙁😐🙂😃

Bedenk zelf ontroerende woorden die Polyfemos tot zijn ram spreekt, als onderschrift bij deze afbeelding

wat klopt er niet?