Module 1B, les 2 (week 5); pijn en medicatie, in de maak

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Triage DA1 BOL

Module 1B, (week 5) les 2 2024-2025

Pijn en pijnmedicatie

                                                            R. Koops

Lesdoelen

Aan het eind van de les kan je:

• De verschillende pijnstillingsgroepen benoemen
• De namen van de medicamenten koppelen aan de medicijngroepen
• Het verschil tussen een opioïd en niet-opioïd noemen
• Benoemen wat opioïden zijn.

Wat zijn tekenen van uitdroging?

1. het kind plast een halve dag niet
2. het kind drinkt maar een kwart van normaal
3. het kind geeft over
4. het kind heet diarree

Wat is een reden voor een spoedconsult bij koorts?

1. sterk verminderde weerstand
2. dehydratie
3. zieke indruk van het kind
4. kreunen

Met welke vraag kom je er achter of er sprake is van meningeale prikkeling?

1. Bent u kortademig?
2. kwijlt u?
3. Bent u nekstijf?
4. Bent u ziek?

bekende kinderinfectieziektes

 Hebben een “typisch beloop”:​

- Bepaalde duur​

  Bepaalde koortshoogte​

  Bepaalde soort huiduitslag​

​

(BMR) Bof, mazelen, rode hond​

Waterpokken​

Vijfde en zesde ziekte​

Roodvonk​ 

Rode hond (virus)

* Milde koorts, matig ziek

*Vlekkerige, rozerode huiduitslag, beginnend in gezicht, snel uitbreidend naar bovenlijf, armen, benen. 

* Bij oudere kinderen/ volwassenen griepachtige verschijnselen + opgezette lymfeklieren achter oor en in nek. * Gewrichtspijn, vooral bij oudere meisjes en vrouwen.​

Pas op: zwangeren!

Waterpokken (virus)

- 2 dagen milde koorts

-  Verkoudheid

- Huiduitslag met bultjes​

- Jeuk​

- Verspreid over hele lichaam (romp/gezicht)​

- Bultjes → blaasjes → korstjes​

- Let of infecteren blaasjes → littekens​

- Handen wassen/nagels kort/niet krabben​

- Besmettelijk zolang blaasjes niet ingedroogd

Pas op: pasgeborenen!​

Vijfde ziekte

- Lichte koorts​

- Huiduitslag: grote rode vlekken, in elkaar overlopend begin in gezicht, uitbreidend naar armen/benen​

- Nauwelijks ziek​

- Bijna geen complicaties

​- Kinderen: 5 – 15 jaar​

Pas op: Zwangeren!

Zesde ziekte

- 3 tot 5 dagen hoge koorts​

- Hangerig 

- Huiduitslag: Kleine lichtroze vlekjes gezicht/romp​

- Geen jeuk​

- Kinderen 6 maanden – 3 jaar​

Roodvonk (bact)

- Hevige keelpijn​, buikpijn, braken

- 3-5 dagen koorts

- Rozerode kippenvelachtige uitslag (buik)​

- Aardbeientong​

- Bleekheid rond mond​

- Vlinderexantheem (uitslag in gezicht in vorm vlinder)​

Pijn en medicatie. Wat heb je nodig?

• Geneesmiddelenkennis:  H.3

• Triagewijzer: Pijnbeoordeling en pijnbehandeling

Acute - en chronische pijn

Acute pijn

• Oorzaak (vaak) duidelijk
• Behandeling op basis van klachten
• (Vaak) goede reactie op pijnstillers
• 
  

Chronische pijn

• Lange tijd, oorzaak niet altijd duidelijk
• Behandeling op basis van klachten en oorzaak
• Medicatie 'op de klok' 
• Wanhoop, veel ziekenhuisbezoeken
• Acupunctuur, ingrepen, zenuwblokkade, hypnose, kalmeringsmiddelen, antidepressiva etc.

Chronisch: reuma: behandeling pijnstiller en ontstekingsremmer. 

Op de klok: vaste tijden innemen, ter voorkoming van zeer hevige pijn waarvoor pijnstillers niet meer werken. Gevaar is dat pijn niet meer waargenomen wordt, waardoor de patiënt zich overbelast

Pijn - algemeen

• Persoonlijke beleving 
• Signaalfunctie  
• Langdurige pijn > signaalfunctie verdwijnt

Hoofdstuk 3 van geneesmiddelenkennis

Angst voor pijn en dood hebben invloed op wijze hoe pijn wordt verdragen, Bijv. kiespijn en podb

Pijn heeft een signaalfunctie; er is iets mis. Na lange tijd pijn verdwijnt deze signaalfunctie. 

Persoonlijke beleving checken binnen triage:

VRS, NRS en gedragsschaal (pagina 15 in je boek)

Gebruik een combinatie - dit moet wel overeenkomen met elkaar.

Een pijncijfer 9, maar nog wel gewoon aan het werk zijn is natuurlijk gek.....

- VRS - verbal rating scale - geef

   woorden  aan je pijn

- NRS - numeric rating scale - geef de

   pijn een cijfer

- Gedragsschaal - wat doet iemand nog

  met/ondanks de pijn? 

HOE VRAAG JE DIT UIT??

Welk cijfer op de pijnladder hoort bij lichte pijn?

1-4 = lichte pijn

5-7 = matige pijn

8 > = hevige pijn

Vanaf wanneer/welk cijfer spreken we van hevige pijn?

Vanaf een 8 of hoger 

Let op, dit moet natuurlijk wel ook gecontroleerd worden met de VRS en Gedragsschaal 

Iemand die een 8 aangeeft en wel alle dagelijkse activiteiten nog doet heeft vermoedelijk geen hevige pijn

Dosering voor kinderen

- Zoek in je digitale triagewijzer of in je boek eens het schema op van de dosering PCM voor kinderen en bekijk dit eens rustig

- Snap je hoe dit werkt?

- Hoeveel PCM mag Klaasje hebben per dag? Klaasje weegt bijna 14 kg. 

triagewijzer ; Pijnbeoordeling en pijnbehandeling

13-14 kg --> 4x per dag 8 ml drank van 24 mg/ml OF 3x per dag 1 tablet van 250 mg OF 3x per dag een zetpil van 240 mg. 

Pijnstilling volgorde 

Stap 1: PCM                     (OTC)
Stap 2: NSAID                (OTC)
Stap 3: PCM + NSAID  (OTC)
Stap 4: Tramadol         (Op recept)
Stap 5: Opiaat               (Op recept)

triageboek; typ pijn in.

NSAID’s (zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen) zijn zonder recept, onder verschillende namen, bij apotheek en drogist verkrijgbaar.

Pijnstillers (analgetica)

Niet-opioïden

• 'Gewone' pijnstillers
• Meeste OTC
• Lichte tot matige pijn (pijnscore 0 t/m 7 - TRG wijzer)
• Pijnstillend, koorts dempend en soms ontstekingsremmend

Opioïden

• Sterke pijnstillers
• Uitsluitend op recept (opiumwetrecept)
• Hevige pijn (pijnscore 8 en hoger) én onvoldoende effect van niet-opioïden
• Bijwerking: Obstipatie, suf en ademhalingsproblemen, gewenning

Niet-opioïden

• Paracetamol (STAP 1)

1.  Pijnstillend en koorts dempend
2. Geen bijwerkingen of allergieën
3. Geen interacties of contra-indicaties
4. Toxisch: chronisch gebruik of vergiftiging >  schade aan lever.
   Risicofactoren: hoge leeftijd, combi met NSAID, laag gewicht/slecht eten, nierfunctiestoornissen, >4 glazen alcohol per dag

Niet-opioïden

• NSAID's (STAP 2 en combi PCM/NSAID = STAP 3)

1. Remmen vorming van prostaglandinen
2. Pijnstillend, koortsdempend en ontstekingsremmend
3. Bijwerking: maagklachten > maagzweer (maagbeschermer = preventie)
4. Interactie met antistolling! 
5. Acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, diclofenac, ibuprofen en naproxen

Prostaglandinen: stofjes die vrijkomen als weefsels beschadigd zijn en deze beschadiging doorgeven aan zenuwstelsel = pijnbeleving

Sommige NSAID OTC in lage dosering

Opioïden

• Vallen onder opiumwet, gezien verslavingsrisico
•  Hevige pijn
• Fentanyl en morfine

Welk kenmerk past bij het medicijn ibuprofen?

1. Pijnstiller
2. Koortsverlagend en ontstekingsremmend
3. Pijnstiller en koortsverlagend
4. Pijnstiller, ontstekingsremmer en koortsverlager

Wat is een bijwerking van een NSAID?

Met welk middel is er een interactie met een NSAID?

1. Opioïd
2. Niet-opioïd
3. Antistolling
4. DMARD's