Trauma extremiteit en buik

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2

Triage 

Trauma extremiteit 

Trauma buik

Casus (herhaling)

Meneer Klaskens belt. Hij was net aan het volleyballen en heel plotseling voelde het alsof hij een harde tik tegen zijn kuit kreeg; het leek wel of er iets knapte. Hij heef nu veel pijn midden in zijn kuit en kan moeilijk lopen. De kuit lijkt ook wat dikker te worden.

Waar denk jij aan?

Wat doe je?

Klinkt als een zweepslag

Typisch verhaal

Soms moeilijk te onderscheiden van trombosebeen (of achillespeesruptuur)

Adviezen:

Gaat vanzelf over (klein scheurtje 2 weken groter scheurtje 8-12 weken)

Acute fase:

Been hoog leggen en ca 20 minuten koelen - doe dit 4-5x per dag

Na 1-2 dagen weer voorzichtig proberen te lopen -evt. met krukken. Rustig opbouwen

Hakverhoging

Wanneer lopen goed gaat ook fietsen opbouwen

Oefeningen doen

Pijnstilling 

Aan welk ziektebeeld denk je? Waarom? Welke urgentie? (herhaling)

Wondroos - Erysipelas

Rood been

Glanst

Scherpe begrenzing

Behandeling: AB-kuur, rust (evt. ACT) natte kompressen

Urgentie: U3 - éen dik of rood been

Bij een bedrijfsongeval is Bart een stuk van zijn vingertopje verloren; deze is door een machine afgerukt. ABCD is stabiel. Zijn collega's hebben het stukje van de vinger terug gevonden.

Welke urgentie zet je in?
Wat kunnen zijn collega's het beste met het vingertopje doen?

Amputatie vinger = U2 (op voorwaarde dat de ABCD verder stabiel is)

Stelp bloeding door schone doek op de wond te drukken. Geamputeerd deel droog in plastic zak verpakken. Deze zak weer in een zak met ijs stoppen.

Amputatie

Amputatie vinger/ teen  u2 Spoed

Stelp bloeding door schone doek op de wond te drukken. Geamputeerd deel droog in plastic zak verpakken. Deze zak weer in een zak met ijs stoppen.

- verwijdering van lichaamsdeel - in dit geval door trauma (afgerukt) 

- extremiteit - arm/been - U1 

- vinger/teen - U2

- bloeding stelpen met druk 

- geamputeerd deel zo mogelijk in een zak stoppen en deze zak weer in een zak met ijs - blijf bij patiënt en wacht op hulp

Welke urgentie heeft amputatie extremiteit (dus hele arm of been)?

amputatie extremiteit

U1 levensbedreigend

Stelp bloeding door schone doek op de wond te drukken. Geamputeerd deel droog in plastic zak verpakken. Deze zak weer in een zak met ijs stoppen.

Bloedverlies, hevig

Telefoon op luidsprekerstand en houd contact totdat hulp is gearriveerd.

Wat is een open fractuur?

Een open fractuur van een vinger/teen is urgentie....?

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Open fractuur niet aan vinger of teen is U1 

Open fractuur

Via de wond is er een open verbinding van de botbreuk met de buitenlucht. Soms zijn de botuiteinden in de wond zichtbaar, maar het is al een open fractuur als er ter plaatse van de botbreuk een diepe wond is. Is ernstig, met veel consequenties voor de behandeling.

Extremiteit : U1

Bij open fractuur ook de huid beschadigd, waardoor je het bot kunt zien. 

Groot risico op infectie - U1 urgentie (bij vinger/teen U2) 

luxatie

distorsie

ruptuur

fractuur

contusie

Wat betekenen deze begrippen?

- Ischemie

- Abnormale stand

- Asdrukpijn

- HET

Weet je wat dit is? Snap je waarom je dit vraagt en welke urgentie er bij hoort?

Ischemie - verminderde doorbloeding door schade aan bloedvaten door trauma - bleek koud U2

Abnormale stand - bij extremiteit U2, bij vinger/teen U3

Asdrukpijn - kan wijzen op fractuur - pijn bij druk in de richting van de lengteas van het bot U3

Slotstand knie - knie kan niet meer gestrekt worden U3

Gereponeerd gewricht - na een luxatie (uit de kom) terug gezet - altijd nog U4 ter controle 

Meike (16 jaar) is nét met gym uit de ringen gevallen en heeft hierbij haar enkel bezeerd. (geen HET) Kan er nog wel iets op staan en stappen zetten, maar het doet wel flink pijn (pijncijfer 7), geen afwijkende stand, geen wond, geen ischemie, niet vegetatief, lijkt wel iets dikker te worden. Ze heeft zelf nog niets gedaan. Welk beleid past hier bij?

1. U3 je laat haar toch even komen om een fractuur uit te sluiten
2. U4 je maakt toch een afspraak voor haar binnen 24 uur
3. U5 eerst koelen, pijnstilling en rust nemen
4. U5 warmte op de enkel, pijnstilling en rust nemen

Bij hevige pijn U3

Bij forse zwelling U4

Maar nog niets gedaan - kan rustig eerst adviezen geven - met duidelijk vangnet!

Wanneer iemand niet meer dan 4 stappen kan zetten ook reden om afspraak te plannen - uitsluiten fractuur

De moeder van Stefan belt: hij heeft net met een potje trefbal een bal tegen zijn vingers gekregen. De wijsvinger lijkt scheef te staan; er is geen wond Welke urgentie zet je in?

1. U2
2. U3
3. U4
4. U5

Abnormale stand vinger - U3 

Trauma buik

Door een val op de buik kan beschadiging of verscheuring van inwendige organen optreden, bijvoorbeeld van lever of milt. Soms treden de klachten pas enkele dagen na het trauma op. De patiënt raakt in shock door inwendig bloedverlies.

Wat betekent penetrerend letsel?

penetrerend letsel

U1

Achtergebleven voorwerp

Verwijder voorwerp niet! Verbind de wond.

Een penetrerend trauma kan ontstaan uit steekwonden of schotwonden.

Gijs belt; hij heeft vanmorgen op het voetbalveld een harde trap in zijn buik gehad; hij ziet net op het toilet dat er bloed in de urine zit. Wat doe jij?

1. Je laat Gijs binnen 8 uur even komen voor controle
2. Je geeft Gijs advies even te kijken hoe het morgen is; het bloed is nu goed te verklaren
3. Je geeft Gijs een afspraak binnen 24 uur voor een controle
4. Je plant een spoedafspraak voor Gijs in

Trauma rug (of buik) i.c.m. hematurie = U2 

Niercontusie 

Meestal geneest dit vanzelf (graad 1) maar ALTIJD reden tot onderzoek 

Trauma Buik

Zijn er nog vragen? 

Noteer de vragen op het bord, vervolg de Lesson-up en kijk na afloop of de vragen voldoende aan bod zijn gekomen