Week 39 les 3 Trauma extremiteit

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2

Triage DA2 BOL

Les 2.1.3. 2024-2025

Trauma extremiteit

R. Koops en J. Bouwmeester 

Deze les:

- Terugblik vorige week: arm en beenklachten 

- Vragen vanuit de voorbereiding

- Kaarten/vragen/triagecriteria doornemen 

- Casussen oefenen

- Huiswerk 

Terugblik vorige week

arm en beenklachten - nog vragen?

Docent stelt controle vragen

Controle vragen

Wat is er blijven hangen? 

Snelle vragenronde

Voorbereiding

Wie heeft zich voorbereid?

Casus geschreven?

Vragen vanuit de voorbereiding?

Docent controleert de voorbereiding op deze les. 

Geen casus geschreven = geen toegang tot de les eerst op de gang een casus schrijven. 

Vragen worden genoteerd op het bord, aan het eind van de les kijken of alles voldoende aan bod is gekomen. 

Ken/snap jij de volgende begrippen? Weet en begrijp je ook welke urgentie er bij hoort en waarom? 

- Amputatie

- HET

- Open fractuur

- Ischemie (hoe vraag je dit uit?-> vorige week besproken)

- Penetrerend letsel

- Asdrukpijn

- Gereponeerd gewricht 

Amputatie

Stelp bloeding door schone doek op de wond te drukken. Geamputeerd deel droog in plastic zak verpakken. Deze zak weer in een zak met ijs stoppen.

Hoog-energetisch trauma (HET)

De toedracht van het trauma is belangrijke informatie. De gevolgen zijn daarmee beter in te schatten. Met een hoog-energetisch trauma wordt bedoeld dat er sprake is van een letsel waarbij groot geweld (veel energie) op het lichaam is ingewerkt. Dit kan voorkomen in verschillende omstandigheden. Voorbeelden zijn: val van grote hoogte, botsing tussen twee auto’s waarbij een slachtoffer ingeklemd is, een ongeval waarbij een persoon uit de auto is geslingerd, aanrijding van een voetganger door een auto etc.

Open fractuur

Via de wond is er een open verbinding van de botbreuk met de buitenlucht. Soms zijn de botuiteinden in de wond zichtbaar, maar het is al een open fractuur als er ter plaatse van de botbreuk een diepe wond is. Is ernstig, met veel consequenties voor de behandeling.

Gereponeerd gewricht 

gewricht wat weer in de kom is gebracht/ geschoten 

Asdrukpijn 

pijn op de plaats van de breuk bij druk in de richting van de lengteas van het bot bij een botbreuk. Asdrukpijn is vrij specifiek voor een botbreuk, al is er soms ook asdrukpijn terwijl er geen botbreuk is. Asdrukpijn wordt niet getest indien er overduidelijk sprake is van een botbreuk, zoals bij een standsafwijking of forse zwelling in het aangedane lichaamsdeel.

Aan welke symptomen kun je een heupfractuur herkennen?

Pijn 

Niet kunnen staan/belasten/bewegen

vaak ligt het been met de voet naar buiten gedraaid (in exorotatie)

Ene been is korter dan het andere been 

Marie heeft zojuist met gym een bal tegen haar pink gekregen. Ze heeft flink pijn en haar pink lijkt ook wat scheef te staan. Welke urgentie zet jij in?

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

U3 - abnormale stand vinger/teen

(ook hevige pijn = U3) 

Youssef maakt zojuist een verkeerde beweging tijdens het sporten. Nu heeft hij erg veel pijn aan zijn knie en kan deze niet meer goed buigen/strekken. Wat doe jij?

1. Je stuurt een ambulance, Youssef moet direct naar het ziekenhuis
2. Je maakt een spoedafspraak binnen een uur bij de HA
3. Je geeft het advies om te koelen en rusten en eerst 24 uur af te wachten
4. Je geeft een afspraak voor dezelfde dag

U1 en U2 niet nodig

U5 is gezien de mate van pijn en het niet goed kunnen gebruiken ook niet juist 

Afspraak U3 (hevige pijn) of U4 (niet normaal kunnen gebruiken) is juist op basis van deze informatie

Een open fractuur van een vinger/teen is urgentie....?

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Open fractuur niet aan vinger of teen is U1 

Trauma algemeen/extremiteit:
Welk triagecriterium past bij urgentie U2?

1. Open fractuur (niet vinger of teen)
2. Asdrukpijn
3. Hevige pijn
4. Ischemie vermoed

A = U1

B en C = u3

D = U2

Janneke (3 jaar) zat achterop de fiets bij haar moeder. Nu is ze met haar voetje tussen de spaken gekomen. Welk beleid zet jij in?

1. U2, dit moet sowieso met spoed gezien worden gezien de leeftijd van Janneke
2. U3, binnen enkele uren toch even beoordelen of er mogelijk sprake is van een fractuur
3. U2, dit moet binnen een uur beoordeeld worden om te zien of er mogelijk sprake is van een fractuur
4. U5, eerst zelfzorgadviezen, koelen en pijnstilling. Bij aanhoudende klachten terugbellen

De enkel van een kind achter op de fiets komt tussen de spaken. Door de geforceerde en krachtige inversie van de enkel is het risico op een fractuur hoog, moet altijd door de huisarts beoordeeld worden. --> urgentie U3

Een veel voorkomende klacht is een verzwikte/verstuikte enkel.

Welke adviezen geef je?
Wanneer laat je iemand komen?
Hoe lang kan deze klacht duren?

- Koelen

- Hoog leggen

- Proberen te belasten/paar passen lopen 

 

Afspraak plannen:

- niet meer dan 4 stappen? - dan naar de HA

- Pijn en zwelling nemen na 4 dagen niet af

- Toename klachten 

(pijn zwelling blauwverkleuring zijn normaal)

Adviezen:

Rusten, hooghouden, blijven koelen, belasten op geleide van de pijn, drukverband of tape/brace, eventueel krukken eerste dagen, pijnstilling

Prognose:

Na ca 2 weken kun je weer normaal lopen/fietsen

Na 4-6 weken weer helemaal pijnvrij en stevig --> dan weer sporten

Bij een bedrijfsongeval is Bart een stuk van zijn vingertopje verloren; deze is door een machine afgerukt. ABCD is stabiel. Zijn collega's hebben het stukje van de vinger terug gevonden.

Welke urgentie zet je in?
Wat kunnen zijn collega's het beste met het vingertopje doen?

Amputatie vinger = U2 (op voorwaarde dat de ABCD verder stabiel is)

Stelp bloeding door schone doek op de wond te drukken. Geamputeerd deel droog in plastic zak verpakken. Deze zak weer in een zak met ijs stoppen.

casus voor de klas 

Wie wil patiënt / assistent

Waar mogen we op letten? 

We bespreken het gezamenlijk na. 

casussen oefenen 

Jullie gaan jullie uitgeschreven casussen met elkaar uitspelen. 

docent loopt rond om mee te luisteren en vragen te beantwoorden 

voor volgende les:  

herhaling rug en nekklachten.

Wat weten jullie nog? 

Neem de kaart goed door en check of je medilect hebt afgerond voor deze onderwerpen. 

Wie wil volgende week casus voor de klas? 

voor DA2A hou ik bij wie is geweest, zodat iedereen een keer aan de beurt komt.