Korte samenvatting grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Welkom

Nederlands

Grammatica 

Zinsdelen

Planning

Korte herhaling

Bespreken zinnen -> huiswerk

Nakijken opdrachten -> groepjes: paars, groen, blauw

Zelfstandig aan de slag -> LessonUp

Stappenplan grammatica

1. - Persoonsvorm (PV)
2. - Verdelen in zinsdelen
3. - Werkwoordelijk Gezegde (WG)
4. - Onderwerp (O)
5. - Lijdend Voorwerp (LV)
6. - Meewerkend Voorwerp (MV)
7. - Bijwoordelijke Bepaling (BWB)

Stappenplan + korte uitleg

Persoonsvorm 

1. Zet de zin in een andere tijd. De persoonsvorm verandert van tijd.
2. Maak de zin vragend. De persoonsvorm komt vooraan te staan. 

Jonas heeft gisteren een bloem voor Lise gekocht.

Jonas had gisteren een bloem voor Lise gekocht.

Heeft Jonas gisteren een bloem voor Lise gekocht?

Persoonsvorm = heeft

Persoonsvorm

Als een zin begint met een vraagwoord dan is dat woord GEEN persoonsvorm!

De persoonsvorm is altijd een WERKWOORD.

Gebruik ALTIJD de tijdproef!

- Waarom ga je naar de dokter?

- Hoe laat gaat de trein?

- Waarom heb jij je winterjas al aan?

Zinsdelen

Alles wat vóór de pv kan staan is 1 zinsdeel!

1. Jonas heeft gisteren een bloem aan Lise gegeven.
   
2. Gisteren heeft Jonas een bloem aan Lise gegeven.
3. Een bloem heeft Jonas gisteren aan Lise gegeven.
4. Aan Lise heeft Jonas gisteren een bloem gegeven.

Een zinsdeel kun je nooit opsplitsen. 

Ieder zinsdeel krijgt maar één naam!

6

Werkwoordelijk gezegde (WG)

• De persoonsvorm + de overige werkwoorden.
• Bij scheidbare werkwoorden hoort het scheidbare deel er ook bij.

       Ik kijk mijn antwoorden na.   -> WG = kijk NA  -> komt van NAkijken

• Jonas | heeft | gisteren | een bloem | aan Lise | gegeven.
• WG = heeft gegeven 
• heeft (pv) gegeven (overige werkwoord)

Onderwerp (O)

Jonas | heeft |  gisteren | een bloem | aan Lise | gegeven.

• Stel de vraag:  
• WIE (1) / WAT (2) + WG?
• Wie heeft gegeven? Jonas 
• Jonas = O

Gebiedende wijs

Zinnen die in de gebiedende wijs staan, zijn vaak een opdracht, gebod of bevel. Er staat vaak een uitroepteken achter. 

Een zin in de gebiedende wijs heeft nooit een onderwerp.

De persoonsvorm staat bij de gebiedende wijs op de eerste plek in de zin.

• Ga weg!
  
• Stop!
  
• Ren voor je leven!

In de gebiedende wijs staat GEEN onderwerp. Het onderwerp is weggelaten. 

• Ga (jij) weg.
• Stop (jij).
• Ren (jij) voor je leven.

Lijdend Voorwerp (LV)

Jonas | heeft | gisteren | een bloem | aan Lise | gegeven.

• Stel de vraag:
  
• WAT (1) / WIE (2) + WG + O?
  
• WAT heeft Jonas gegeven? een bloem
• een bloem = LV

Meewerkend Voorwerp (MV)

Jonas | heeft | gisteren | een bloem | aan Lise | gegeven.

• Stel de vraag:
  
• AAN/VOOR wie/wat + WG + O + LV?
  
• AAN wie heeft Jonas een bloem gegeven? aan Lise
• aan Lise = MV

Bijwoordelijke Bepaling (BWB)

Jonas | heeft | gisteren | een bloem | aan Lise | gegeven.

• Wat blijft over?
• Antwoord op de vraag: wanneer, waardoor, waar, hoe, enz.
• Wanneer?  GISTEREN
• GISTEREN heeft nog geen naam, dus dat is BWB.

Stappenplan