H4 gedrag - ontstaan gedrag en soorten gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Gedrag - bs 4 + 5

Zet de volgende begrippen in de juiste volgorde. Begin met de kleinste eenheid

1

2

3

4

gedrag

gedragselement

gedragsketen

gedragssysteem

Wat is motivatie?

1. De bereidwilligheid om een gedrag uit te voeren
2. De opeenstapeling van prikkels die leiden tot bepaald gedrag
3. De som van alle inwendige en uitwendige prikkels
4. Het vermogen om een gedrag uit te voeren

Wat is waar?

Hieronder twee beweringen over motivatie:

1.  Motivatie is altijd even sterk, maar wel afhankelijk per soort

2. Motivatie is in sterkte afhankelijk van b.v. interne prikkels

1. Geen van beiden waar
2. Alleen bewering 1 is waar
3. Alleen bewering 2 is waar
4. Beiden waar

Gedragssystemen

Gedragselement

Gedragsketen

Gedrag

Een serie opeenvolgende elementen van gedrag

Samenhangende gedragsketens

Meerdere gedragssystemen samen

Aparte handeling

Welke van onderstaande uitspraken is een antropomorfisme?

1. De hond kwispelt met zijn staart
2. De koeien springen in de wei
3. Het konijn ligt tevreden in zijn hok
4. De walvis zwemt rustig rond

Hier is om de 15 sec. genoteerd

Gedragsketen

Protocol

Ethogram

Aangeboren Aangeleerd?

1. aangeboren
2. aangeleerd

Aangeboren of aangeleerd?

1. Aangeboren
2. Aangeleerd

Belangrijke begrippen

• Prikkel
• Sleutelprikkel
  
• Supranormale prikkel
  
• Motivatie
  

Belangrijke begrippen

• Prikkel

        signaal van buitenaf of binnenuit het organisme.  

• Sleutelprikkel
  

         prikkel dat altijd hetzelfde gedrag opwekt (van buitenaf).

• Supranormale prikkel
  

        prikkel dat altijd een sterker gedrag opwekt dan een                         sleutelprikkel (van buitenaf).

• Motivatie
  

        de wil om bepaald gedrag te vertonen (altijd van binnenuit).

Periodieke invloeden op gedrag

Gedrag beïnvloed door hormonen en omgevingsfactoren

Geslachtshormonen beïnvloeden voortplantingsgedrag

Seizoensveranderingen beïnvloeden gedrag (bijv. daglengte en temperatuur bij vogels - biologische klok)

Periodieke invloeden = regelmatige schommelingen in prikkels

Belangrijke leerprocessen

• Inprenting
• Gewenning
  
• Conditionering
  
• Inzicht
  
• Imitatie
• Proefondervindelijk leren / trial and error

Inprenting

Inprenting

leren van gedrag in de eerste levensfase (gevoelige periode)

Inprenting

Imitatie

nadoen van soortgenoten

Inprenting

Conditioneren

leren door belonen of straffen

Inprenting

Gewenning

afleren van reactie doordat de prikkel wordt herhaald

Inprenting

Trial and error

leren door toevallige ontdekkingen / proefondervindelijk leren

Sociaal gedrag

• Gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar.     > Signalen!

• Het gedrag van het ene individu is een prikkel voor  een ander individu.

sociaal gedrag

Territoriumgedrag:

Territoriumgedrag

Rangorde

• In sociale groepen bestaan rangorden. (pikorde)
• Het hebben van rangorde zorgt ervoor dat een groep kan overleven. - verdeling voedsel + voortbestaan/paren
• De rangorde kan door dominantie of leeftijd bepaalde worden. 

Paringsgedrag

Paringsgedrag bestaat uit twee delen: baltsgedrag en de paring. Hierbij dient het baltsgedrag om een partner aan te trekken en de motivatie tot paring te verhogen.

"Raar gedrag"

Conflictgedrag: reactie op
tegenstrijdige prikkels.

Een sleutelprikkel:

1. Leidt altijd naar hetzelfde gedrag.
2. Leidt naar meerdere mogelijkheden qua gedrag.
3. Leidt naar aangeleerd gedrag.
4. Leidt naar aangeboren gedrag.

Aangeboren

Aangeleerd

Manieren

Zwemmen

Lachen

Huilen

Liegen

Lezen

Duimzuigen

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Wat wordt bedoeld met inprenting?

1. Alleen aan de leren in een korte periode
2. Goede ervaring waardoor goed gedrag ontstaat
3. Slechte ervaring waardoor verkeerd gedrag ontstaat
4. Gedrag dat ontstaan is door angst

Gedrag bij chimpansees. Welke is geen voorbeeld van sociaal gedrag?

1. vlooien bij elkaar uit de vacht halen
2. elkaar knuffelen
3. voedsel plukken
4. elkaar besnuffelen

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Wat is conditioneren?

1. Leren door vallen en opstaan
2. Leren door een verband te leggen tussen gedrag en gevolg daarvan
3. Leren door andere dieren na te doen
4. Leren door waarden en normen te gebruiken

Wat is sociaal gedrag?

1. een leeuw die een gnoe opeet
2. een kat die sist naar een hond
3. een man die zijn hond leert pootjes geven
4. een leeuw die vecht met een andere leeuw

Wat is de sleutelprikkel
voor dit het voeden?

1. honger
2. de opengesperde bek
3. het nestje
4. liefde