Les 9 Herhalingsles hoofdstuk 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 1 

herhaling

Organisatie tijd

Boek en pen op tafel

Lees moment

Lees sowieso paragraaf 1.1 helemaal door.

Ga daarna door met de overige paragrafen

Herhaling staatsinrichting

- Luxemburgse kwestie

-Rechten Eerste en Tweede Kamer

-Pacificatie van 1917
-Kenmerken rechtsstaat

-Partijen en partijleiders

-Verzuiling

Willem I, II en III

Wie heeft de macht?
1815-1840 Willem I    veel macht
1840-1849 Willem II  door grondwet van 1848 minder macht
1849-1890 Willem III volgt zijn vader paar maanden na de
                                           grondswetswijziging op

Grondwet van Thorbecke

Willem III (1849-1890)

• Willem III volgt in 1849 Willem II op.
• Hij is het oneens met de nieuwe grondwet.
• Hij wil regeren zoals Willem I dat kon.

Luxemburgse Kwestie 1867

• Willem III was groothertog van Luxemburg. 
• Willem III wil het land aan Frankrijk verkopen. Overlegt niet met het parlement!! 

Luxemburgse Kwestie

Pruisen is boos en wil niet dat Luxemburg naar Frankrijk gaat. Ze dreigen zelfs met oorlog. 

Uiteindelijk wordt Luxemburg onafhankelijk. 

de Luxemburgse kwestie

Koning wil Luxemburg verkopen zonder toestemming van het parlement

Ministers moeten opstappen maar weigeren

Koning stuurt het parlement weg

nieuw parlement vindt ook dat ministers moeten opstappen

Parlement is nu echt de baas in Nederland

Caoutchouc-artikel
1887

• De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  
• Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.
  

Nederland steeds democratischer

1848 censuskiesrecht, ±12% van de mannen
1887 caoutchouc-artikel, ± 25% van de mannen
1917 algemeen kiesrecht mannen, passief kiesrecht vrouwen
1919 algemeen kiesrecht vrouwen  

1919 24 jaar en ouder
1965 21 jaar en ouder
1983 18 jaar en ouder

Politieke stromingen

• Socialisme: gelijkheid, opkomen voor de armen
• Liberalisme: vrijheid
• Confessionalisme : protestant en katholiek
  --> christelijk

Leiders

Socialisten: Troelstra
Liberalen: Thorbecke
Katholieken: Schaepman
Protestanten: Kuyper

Wie wil wat?

Socialisten: algemeen kiesrecht
Confessionelen: geld voor bijzondere scholen

Caoutchouc artikel werd ingevoerd in:

1. 1848
2. 1887
3. 1914
4. 1918

Caoutchouc artikel heeft als gevolg dat:

1. Iedereen mag stemmen
2. Alle mannen mogen stemmen
3. De kiesdrempel steeds lager wordt
4. Er rubber ingevoerd wordt vanuit Indie

Hoeveel procent van de mannen mocht in 1888 stemmen voor de Tweede Kamer?

1. 10%
2. 20%
3. 25%
4. 50%

Welke twee problemen speelden er in de Nederlandse politiek rond 1900?

Pacificatie van 1917

• Pacificatie = vrede
  
• In 1917 worden de twee grote problemen opgelost
• Schoolstrijd: bijzonder onderwijs krijgt nu ook subsidie
• Kiesrechtkwestie: algemeen kiesrecht wordt ingevoerd

Welke twee groepen steunen elkaar in 1917?

Pauze momentje

Wie was koning van Nederland tijdens het Revolutiejaar?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Welke koning is vorst tijdens de Luxemburgse Kwestie?

1. Willem I
2. Willem II
3. Willem III
4. Willem-Alexander

Wie kan gezegd hebben: "Mijn vader had Thorbecke nooit die grondwet moeten laten schrijven"

1. Thorbecke
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Welk land wilde Luxemburg kopen in 1867?

1. Duitsland
2. Frankrijk
3. Nederland

de kwestie Luxemburg ging over:

1. onschendbaarheid van de koning
2. het recht van initiatief
3. het recht van amendement
4. ministeriële verantwoording

Rechten Tweede Kamer

• Recht van enquête:
• Recht van interpellatie:

• Recht van budget:
  
• Recht van amendement:
  
• Recht van initiatief:
  

Rechten Eerste Kamer

• Recht van enquête
• Recht van interpellatie

• Recht van budget
  

Welke rechten hebben zowel de Eerste als de Tweede Kamer?

1. recht van enquête recht van begroting
2. recht van initiatief recht van begroting
3. recht van amendement recht van enquête
4. recht van amendement recht van initiatief

Recht van amendement

1. Recht om een wetsvoorstel te wijzigen
2. Recht om zelf een wetsvoorstel in te dienen.

Wat is géén taak van de Eerste Kamer?

1. Recht van budget
2. Recht van enquete
3. recht van amendement
4. recht van interpellatie

Het recht een minister ter verantwoording te roepen heet:

1. het recht van initiatief
2. het recht van interpellatie
3. het budget recht
4. het recht om een motie in te dienen

Jaartallen uit deze les

• 1849 Koning Willem III
• 1867 Luxemburgse kwestie
• 1887 Caoutchouc-artikel
  
• 1917 Pacificatie: einde schoolstrijd en kiesrechtkwestie

Oefenvragen

Maak de oefenvragen op het stencil (van hfdst 1 en 2)