H11 les 1 opfrissen voorkennis

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Reactiemechanismen

NOVA 5VWO les 1

opfrissen voorkennis

instap-opdracht

Op de volgende dia zie je nogmaals de afbeelding van de titeldia. Hierop staat een reactiemechanisme getekend.

Bekijk de afbeelding nauwkeurig en noteer in je schrift welke kennis uit voorafgaande hoofdstukken je nodig zult hebben bij het kunnen tekenen en begrijpen van reactiemechanismen.

Om reactiemechanismen te kunnen tekenen en begrijpen, heb ik de volgende voorkennis nodig:

1. ik kan Lewisstructuren tekenen
2. ik kan de ruimtelijke bouw van een molecuul bepalen met het VSEPR model
3. Ik kan formele (of partële) lading aangeven in een (dipool)molecuul
4. Alle drie de opties zijn juist

Doel van deze les

1. Opfrissen van deze voorkennis
2. Laten zien dat je deze voldoende beheerst

In deze les vind je bij elk leerdoel de succescriteria en een filmpje met uitleg. Bestudeer de dia's die jij nodig hebt om de opgaven op de laatste dia's te maken. Je beslist zelf welke dia's/filmpjes dat zijn. Je maakt alle opgaven.

Leerdoel 1 Lewisstructuur tekenen

succescriteria:

- met behulp van valentie-elektronen en edelgasconfiguratie het aantal bindende en niet-bindende elektronenparen bepalen

- bindende en niet-bindende elektronenparen weergeven in structuurformule

- voldoet aan octet regel: ieder atoom 8 electronen

- formele ladingen aangegeven op het juiste atoom / de juiste atomen

indien gevraagd:

- grensstructuren: zo min mogelijk formele lading

                                       aantal bindende e.p. blijft gelijk

                                        mesomeriepijl ertussen noteren

Leerdoel 2 molecuul ruimtelijk weergeven

succescriteria:

- uit de Lewisstructuur omringingsgetal atoom bepalen

- bijbehorende bindingshoek tekenen

- ruimtelijke notatie gebruiken voor binding die uit het vlak naar voren komen of in het vlak naar achteren verdwijnen

omringingsgetal C = 2

omringingsgetal O = 3

omringingsgetal N = 4

Ruimtelijke notatie om aan te geven dat bindingen uit het vlak naar voren komen of in het vlak naar achteren verdwijnen:

Leerdoel 3 bepalen of het molecuul een dipoolmolecuul is

succescriteria:

- met elektronegativiteit bepalen of er polaire atoombinding aanwezig is, zo ja:

- met Lewisstructuur en VSEPR model ruimtelijke bouw bepalen

- onderzoeken of ladingen elkaar opheffen (symmetrie), zo nee:

- in het dipoolmolecuul de partiële ladingsverdeling aangeven

Een molecuul is een dipool als

- er polaire atoombindingen aanwezig zijn

- er een vlak in het molecuul aan te wijzen is, waarin de ladingen elkaar niet opheffen (geen symmetrie)

Dipoolmoment (Binas T.55)

• een dipoolmolecuul (geen symmetrie) heeft een dipoolmoment groter dan nul
• moleculen die wel polaire atoombindingen hebben, maar geen dipoolmolecuul zijn (symmetrie) , hebben een dipoolmoment = 0
• Het opzoeken van het dipoolmoment kan je dus helpen bij het bepalen van de ruimtelijke bouw van een molecuul

Van de stof CH4N2 bestaan meerdere structuurisomeren. Teken de Lewisstructuur van vier verschillende structuurisomeren. In de Lewisstructuren mogen geen formele ladingen voorkomen.
(Je kunt bij het antwoord tips bekijken als je er niet uitkomt) Lever een foto in van je antwoord

In een reactiemechanisme kom je soms positief geladen koolstofatomen (een zogenoemd carbokation) en negatief geladen koolstofatomen (carbo-anion) tegen. Geef beide ionen ruimtelijk op de juiste wijze weer en voorspel de bindingshoeken.

Leg aan de hand van de Lewisstructuur en het VSEPR-model uit of zwaveldioxide een dipoolmolecuul is. Laat alle stappen van je redenering en de juiste tekening zien in de foto van je antwoord.

Teken alle grensstructuren van een molecuul zwaveldioxide. Lever één foto in van je antwoord

Verder oefenen

Maak de volgende opgaven in je schrift.

De uitwerkingen staan op de laatste dia's van deze les

(bron van de opgaven: Kemia.nl)

1. Lewisstructuren en mesomerie

2. dipoolmoleculen

de antwoorden van deze opgave vind je bij NOVA H8 opgave 12

Bepaal van de volgende moleculen met behulp van de Lewistructuur, het omringingsgetal en de elektronegativiteit of het dipoolmoleculen zijn:

a. PBr₃

b. NC₂N

c. SiH₂Cl₂

d. Cl₂CO

Uitwerkingen