5.3/5.4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom!

Planning

1. Magister

2. Terugblik

3. Leerdoelen van vandaag

4. Uitleg

5. Check

6. (Zelfstandig) werken

7. Afsluiten

Leerdoelen

1. Je kunt de delen van de hersenen benoemen en de functie hiervan beschrijven.

2. Je weet dat hersenen uit verschillende centra bestaan en kunt een aantal van deze centra benoemen.

3. Je weet dat er stoffen zijn die onze hersenen kunnen beïnvloeden. 

Terugblik: Waar hebben we het de vorige keer over gehad?

prikkel verwerking

Ruggenmerg

Verbindt veel zenuwen met hersenen.

zenuwcellen

Zenuwcel

Zenuwcellen in ruggenmerg

Een zenuwcel

1. Korte uitloper

2. Cellichaam

3. Celkern

4. Lange uitloper

5. Isolerend laagje

(6. Synaps)

Wervelkanaal

Ruggenmerg ligt in het wervelkanaal.

Een opening in de wervels.

Grijze en witte stof

Grijze stof: midden
Cellichamen van schakelcellen en bewegingszenuwcellen

Witte stof: zijkant
Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

Drie typen zenuwcellen:

gevoelszenuwcellen

(bij prikkel)

schakelcellen

(van zenuw tot zenuw)

bewegingszenuwcellen

(bij spier of klier)

De Hersenen

De hersenen bestaan uit: de hersenstam,
de grote hersenen en de kleine hersenen. 

De hersenstam ligt in het verlengde van het

ruggenmerg.

De hersenstam geleidt de impulsen van het
ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen.

Maar ook..

De hersenstam stuurt ook belangrijke levensfuncties aan zoals:

• Hartslag
• Ademhaling
• Bloeddruk
• Lichaamstemperatuur

Grote en kleine hersenen

• Bestaan beide uit een linker- en rechterhelft.

Grijze stof:

• In de hersenschors.
• Hierin liggen de cellichamen van de
  schakelcellen van de hersenen.

Witte stof:

• Binnenste gedeelte.
• Hierin liggen uitlopers van schakelcellen. 

Hersencentra

In de grote hersenen komen veeeel impulsen binnen vanaf de zintuigen. 

In de grote hersenen liggen de cellichamen van de schakelcellen in groepen bij elkaar: de hersencentra. 
Deze worden onder verdeeld in:

gevoelscentra en bewegingscentra. 

Gevoelscentra en bewegingscentra

Gevoelscentra ontvangen informatie 

van zintuigen.

Bewegingscentra sturen spieren 

en klieren aan. 

Voor elk lichaamsdeel is er in elke 

hersenhelft een centrum voor 

bewegen en voelen. 

Gevoelscentra en bewegingscentra

Binnenkomende impulsen vanaf zintuigen worden verwerkt. 

Na verwerking vindt bewustwording plaats: je ziet iets, je voelt iets. 

In de bewegingscentra kunnen impulsen ontstaan. 
Deze impulsen kunnen via centrale zenuwstelsel en bewegingszenuwen naar spieren worden geleid. 

Vaak voor je veel bewegingen tegelijkertijd uit. De kleine hersenen zorgen ervoor dat alle bewegingen op elkaar zijn afgestemd: coördinatie. 

Het zenuwstelsel beïnvloeden

Stoffen die de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden:

Medicijnen, tabak, drugs en alcohol.

Deze stoffen kunnen het doorgeven van impulsen remmen of stimuleren. 

Medicijnen en drugs

Morfine: zorgt ervoor dat impulsen vanuit pijnzintuigen de hersenen niet meer bereiken = geen pijn.

Nicotine: stimuleert hersenen stoffen aan te maken die je een goed gevoel geven.

Drugs kunnen stimulerend (XTC, cocaïne) of verdovend (wiet, alcohol) zijn. Waarnemingen gedaan door de zintuigen kunnen vervormd worden. 

Check

Witte stof =

Grijze stof =

Gevoelszenuwcel =

Schakelcel = 

Bewegingszenuwcel = 

Grote hersenen =

Kleine hersenen =

Hersencentra =

Werktijd: Maken 5.3 en 5.4