5.3/5.4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

5.3 en 5.4: Hersenen/Ruggenmerg

Korte terugblik

Drie typen zenuwcellen:

gevoelszenuwcellen

(bij prikkel)

schakelcellen

(van zenuw tot zenuw)

bewegingszenuwcellen

(bij spier of klier)

zenuwcellen

Een zenuwcel

1. Korte uitloper

2. Cellichaam

3. Celkern

4. Lange uitloper

5. Isolerend laagje

(6. Synaps)

prikkel verwerking

Ruggenmerg

Verbindt veel zenuwen met hersenen.

Zenuwcellen in ruggenmerg

Wervelkanaal

Ruggenmerg ligt in het wervelkanaal.

Een opening in de wervels.

Grijze en witte stof

Grijze stof: midden
Cellichamen van schakelcellen en bewegingszenuwcellen

Witte stof: zijkant
Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

De Hersenen

De hersenen bestaan uit: de hersenstam,
de grote hersenen en de kleine hersenen. 

De hersenstam ligt in het verlengde van het

ruggenmerg.

De hersenstam geleidt de impulsen van het
ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen.

En...

De hersenstam stuurt ook belangrijke levensfuncties aan zoals:

• Hartslag
• Ademhaling
• Bloeddruk
• Lichaamstemperatuur

Grote en kleine hersenen

• Bestaan beide uit een linker- en rechterhelft.

Grijze stof:

• In de hersenschors.
• Hierin liggen de cellichamen van de
  schakelcellen van de hersenen.

Witte stof:

• Binnenste gedeelte.
• Hierin liggen uitlopers van schakelcellen. 

Hersencentra

In de grote hersenen komen veel impulsen binnen vanaf de zintuigen. 

In de grote hersenen liggen de cellichamen van de schakelcellen in groepen bij elkaar: de hersencentra. 
Deze worden onder verdeeld in:

gevoelscentra en bewegingscentra. 

Gevoelscentra en bewegingscentra

Gevoelscentra ontvangen informatie 

van zintuigen.

Bewegingscentra sturen spieren 

en klieren aan. 

Voor elk lichaamsdeel is er in elke 

hersenhelft een centrum voor 

bewegen en voelen. 

Gevoelscentra en bewegingscentra

Binnenkomende impulsen vanaf zintuigen worden verwerkt. 

Dan pas bewustwording: je ziet iets, je voelt iets. 

In de bewegingscentra kunnen impulsen ontstaan. 
Die worden via centrale zenuwstelsel en bewegingszenuwen naar spieren geleid. 

Vaak veel bewegingen tegelijkertijd: de kleine hersenen zorgen ervoor dat alle bewegingen op elkaar zijn afgestemd: coördinatie. 

Filmpje van hersenoperatie

Zingen als je geopereerd wordt aan je hersenen?!

Het zenuwstelsel beïnvloeden

Stoffen die de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden:

Medicijnen, tabak, drugs en alcohol.

Deze stoffen kunnen het doorgeven van impulsen remmen of stimuleren. 

Medicijnen en drugs

Morfine: verdooft pijn

Nicotine: stimuleert hersenen stoffen aan te maken die je een goed gevoel geven.

Drugs kunnen stimulerend (XTC, cocaïne) of verdovend (wiet, alcohol) zijn. Waarnemingen gedaan door de zintuigen kunnen vervormd worden.