Les 8: Herhaling

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Economie

Wat gaan we vandaag doen

• Herhaling stof vorige les
• Oefeningen vorige les bespreken
• Tips voor het leren van de toets
• Kort de belangrijkste punten per hoofdstuk
• Oefeningen ter voorbereiding toets

Herhaling stof vorige les

• Op welke manieren kan de overheid ingrijpen?
• Wat zijn externe effecten?
• Wat zijn collectieve goederen?

Opdrachten vorige les

Toets

Maandag 13 november van 13:00 tot 14:30 uur.

Inhoud: gehele boek van 'Vraag en Aanbod' en van 'Markt en Overheid'

Tips voor leren

• Zog dat je de berekeningen goed kunt.
• Ken de berekeningen die bij de begrippen horen (bijv. breakeven-afzet, prijselasticiteit, consumentensurplus enz.)
• Bij economie zal niet snel gevraagd worden naar definities. Zorg dus dat je begrijpt wat de begrippen betekenen in plaats van ze te stampen.
•  Leer hoe je grafieken af moet lezen en moet gebruiken
• Kijk op Bieleveld.eu, maak gebruik van de LessonUp-bestanden en de PowerPointbestanden in Teams, maar oefen ook met opdrachten (zie planner). Voornamelijk toepassingsopgaven zijn goed om te oefenen

Belangrijkste punten per hoofdstuk

Domein 2 hoofdstuk 1

5 factoren bepalen de individuele vraag(lijn):

• Individuele voorkeuren
• Beschikbaar budget
• Aanwezigheid van substitueerbare goederen
• Aanwezigheid van complementaire goederen
• Exogene factoren

Domein 2 hoofdstuk 1

prijselasticiteit = procentuele verandering gevraagde Hoeveelheid

                                                                  Procentuele verandering Prijs

inkomenselasticiteit  = procentuele verandering gevraagde Hoeveelheid

                                                                  Procentuele verandering inkomen

Domein 2 hoofdstuk 2

Totale winst = Totale opbrengst - totale kosten

Totale opbrengst = p * q (prijs * hoeveelheid)

totale kosten = variabele kosten + constante kosten

variabele kosten zijn afhankelijk van omzet/afzet, constante kosten niet

marginale kosten (mk) = extra kosten per extra productie

marginale opbrengsten (mo) = extra opbrengst per extra productie

maximale winst bij mo = mk

Domein 2 hoofdstuk 2

Consumentensurplus + producentensurplus = totaal surplus

Domein 2 hoofdstuk 3

Vraag en aanbod bepalen de prijs.

(wordt dus gevraagd waardoor een prijsverandering wordt veroorzaakt, dienen zowel de vraag als het aanbod genoemd te worden)

Evenwichtsprijs = prijs waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn

Evenwichtsaanbod = aantal waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn

Domein 3 hoofdstuk 1

Domein 3 hoofdstuk 2

Marktevenwicht bij een monopolie

• hoeveel gaat hier aangeboden 
  worden door de monopolist?
• Tegen welke prijs gaat de 
  monopolist aanbieden?
• Wat is de omzet van de
  monopolist?

Domein 3 hoofdstuk 3

De overheid grijpt in door middel van:

• subsidies
• accijnzen
• minimumprijzen/maximumprijzen

Grijpen voornamelijk in vanwege externe effecten: een effect dat buiten de prijs van een product dat buiten de markt om werkt.

Hierdoor ontstaat marktfalen: de marktprijs geeft niet de 'maatschappelijke' prijs weer. 

Domein 3 hoofdstuk 3

Overheid speelt daarnaast een rol bij collectieve goederen.

Bij collectieve goederen:

• Is het niet mogelijk mensen uit te sluiten (dmv een toegangspoort oid)
• Gaat de consumptie van de een niet ten kosten van de consumptie van de ander

Zelf aan de slag

Soort 'oefentoets' met een opdracht per hoofdstuk

Kies zelf welk onderdeel je lastig vindt en ga daarmee aan de slag

Stel vragen wanneer je ergens niet uitkomt

Maak de oefentoets na de les af, de antwoorden staan in Teams.