Herhaling H6: Steden en staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Herhaling H6: Steden en staten

Deze les:

• Herhaling H6
• Wat moet je leren voor de toets?
• Aan de slag, leren oefenen, vragen stellen.

Aan het einde van deze les:

...Weet je hoe goed je de stof van dit hoofdstuk begrepen hebt.

... Weet je wat je moet leren voor de toets.

Hoofdstuk 6: Steden en Staten

kenmerkende aspecten:

• De opkomst van de handel en het ontstaan van steden
• De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
• Het begin van staatsvorming en centralisatie
• de strijd tussen kerk en staat.

Herhaling H6

 6.1: woonplaats en werkplaats

platteland en stad:

vanaf ongeveer het jaar 1000 veranderen er dingen:

- Boeren gaan moerasgebieden droogleggen door sloten te graven. Ook kapten ze bossen. Zo kwam er meer ruimte voor akkers.

- Boeren gingen een andere ploeg gebruiken.

gevolg: Grotere oogst, meer voedsel, mensen leven langer, bevolking groeit.

platteland en stad:

Boeren gaan hun landbouwoverschot verkopen, dit doen ze op markten. 

- knooppunten van land- en waterwegen.

- bij een kasteel.

Hierdoor groeit de handel.

platteland en stad

handelaren en ambachtslieden gingen steeds vaker bij een markt wonen, zo groeiden marktplaatsen vaak uit tot steden.

Dit noemen we verstedelijking

 Gilden:

- samenwerken om op te komen voor de belangen van de eigen groep.

- bepalen van werktijden.

- bepalen van prijzen.

- controleren van de kwaliteit van producten.

- Beroepsopleiding, je mag pas na een meesterproef zelf een bedrijf starten.

Gilden:

- zorgen voor bejaarde en zieke leden en voor de weduwen van gestorven meesters.

- organiseren van feesten, kerkelijke bijeenkomsten en begrafenissen.

Internationale handel

de Hanze: verbond tussen handelssteden aan de Oostzee en Noordzee.

- geen tol vragen aan elkaar.

- samen strijden tegen vijanden, zoals piraten.

- vorsten overhalen tot het beschermen van handelaren en om geen tol te heffen.

6.2: Zelfstandige burgers

 6.3: De machtige kerk

Kerkenbouw:

Doel: laten zien hoe rijk en godsdienstig een dorp of stad was.

1000- 1200: Romaanse stijl: Stenen kerken die leken op vroegere Romeinse bouwwerken. Kleine ramen met ronde bogen in dikke muren.

1200-1500: Gotische stijl: hoge kerken met dunnere muren en spitse bogen die ondersteund werden door stenen bogen aan de buitenkant. Grote ramen met kleurrijke afbeeldingen in glas in lood. 

Vaardigheid: Gebondenheid aan tijd en plaats

Gebondenheid aan tijd en plaats:

Wat je normaal vindt en hoe je over iets denkt wordt bepaald door de tijd waarin je leeft en de plaats waar je leeft.

waar je leeft (plaats op de wereld), tijd (wanneer je leeft), achtergrond (cultuur en geloof), normen (wat mensen belangrijk vinden) en waarden (wat mensen normaal vinden)

6.4: De macht van vorsten

- Investituurstrijd

- centralisatie

- staatsvorming

- derde stand

Herhaling: de Investituurstrijd

• Duitse koning werd gekozen door vier hoge edelen en drie bisschoppen.
• Na de dood van een bisschop koos de koning een nieuwe, dit noemen we investituur
• in 1075 werd door de paus besloten dat alleen pausen bisschoppen mochten benoemen.

staatsvorming en centralisatie

• land besturen als eenheid --> staatsvorming
• eigen ambtenaren in dienst voor bestuur en rechtspraak.
• groot eigen leger
• invoeren van wetten en koninklijke rechtbanken door het hele land.
• besturen van het gebied vanuit één centrale plek --> centralisatie.

6.5: De kruistochten

naar Jeruzalem:

Waarom is Jeruzalem een heilige plek?

• christenen: Jezus zou er gestorven zijn en was er begraven.
• joden: stad van de vroegere joodse tempel
• moslims: Mohammed zou vanaf de Tempelberg een reis naar de hemel gemaakt hebben.

Het heilige land bevrijden:

Een jaar na de oproep van de paus begint de eerste kruistocht: gewapende tocht van christenen om land op niet christenen te veroveren.

Leren voor de toets

• Leerteksten H6
• Samenvattingen en uitleg in deze lessonUp
• begrippen in Quizlet
• je aantekeningen.