02_biologie_beenderstelsel_les2

• Toegepaste biologie
• Secundair onderwijs

Toegepaste biologie

Het beenderstelsel

Het beenderstelsel

1. Herhaling vorige les
2. Typen beenderen 
   
3. Kraakbeenweefsel

Welke botten zorgen voor de bescherming van het hart en de longen?

Welke botten zorgen voor de bescherming van het ruggenmerg?

2/3 van het botweefsel bestaat uit anorganische materie (= mineralen) en 1/3 uit organische materie?

1. Waar
2. Niet waar

Botten bestaan uit .... ?

1. dekweefsel
2. bindweefsel
3. epitheelweefsel

Voor wat zorgen de collageenvezels?

1. stevigheid van beenderen
2. elasticiteit van beenderen
3. vorm van beenderen

De mineralen in botten zorgen voor .... ?

1. stevigheid
2. elasticiteit
3. vorm

Welke beencellen zorgen voor de aanmaak van het beenweefsel?

1. osteoclasten
2. osteoblasten
3. osteocyten

Welke beencellen zorgen voor de afbraak van het beenweefsel?

1. osteoclasten
2. osteoblasten
3. osteocyten

Welke beencellen zorgen voor het onderhoud van het beenweefsel?

1. osteoclasten
2. osteoblasten
3. osteocyten

Beencellen 

4. Typen beenderen 

• pijpbeenderen                               
• platte beenderen                           
• onregelmatige beenderen       

epifyse

epifyse/kop/kom

beenvlies

gewrichtskraakbeen

beenmergholte

diafyse

Welke van onderstaande zijn pijpbeenderen?

1. wervels
2. dijbeen
3. schedel
4. ribben

Voorbeelden: pijpbeenderen

• dijbeen
• bovenbenen 
• boven-en onderarmen

Pijpbeen (p 6-7)

1. Beenvlies (periost)
2. Hard bot (substantia compacta)
3. Beenmerg
4. Spongieus bot (stubstantia sponsiosa) 
5. Havers-kanaal met bloedvat
6. Volkmann-kanaal
7. Osteonen (= cilindervormige, gelaagde structuren van bot)  
8. Trabeculae (steunende schotten van spongieus bot -> druk weerstaan)

Pijpbeen (p6-7)

    9. endost (binnenste beenvlies)
   10. Tussencelstof 
   11. Buitenste ringvormige            lamellen
   12. Epifyse
   13. Gewrichtskraakbeen 
   14. spier
   15. pees
   16. gewrichtsband

4.2 Platte beenderen

Buitenlaag = compact (dicht tegen elkaar)

Rondom rood beenmerg in netwerk van beenbalkjes

Voorbeeld:

• schedel
  
• ribben 
• borstbeen 
• schouderbladen     

4.3 Onregelmatige beenderen

Structuur:

dunne compacte buitenlaag

netwerk van beenbalkjes met rood beenmerg 

Voorbeelden:

• wervels
  
• handwortelbeentjes
  
• voetwortelbeentjes

Waar komen de platte beenderen voor?

1. wervels
2. dijbeen
3. schedel
4. ribben

5. Kraakbeenweefsel

Het kraakbeenweefsel zorgt ervoor dat de botten soepel en met zo weinig mogelijk wrijving langs elkaar kunnen bewegen. 

5. Kraakbeenweefsel

Eigenschappen:

• minder hard en stevig dan botweefsel
• elastisch en soepel

Opbouw:

• kraakbeencellen = chondrocyten en chondroblasten
• matrix = glycoproteïnen en collageenvezels
• geen bloedvaten aanwezig (slecht herstel)

Kraakbeenweefsel

Drie soorten:

• hyalien kraakbeen
• elastisch kraakbeen
• vezelig kraakbeen 

Hyalien kraakbeen

Eigenschappen:

• meest voorkomend
• matrix: homogeen, blauwachtig, veel collageen vezels

Voorkomen:

• gewrichtsvlakken waar slijtage aan botten voorkomt
• verbinding tussen ribben en borstbeen, neus, luchtpijp
• geraamte embryo (omgezet in bot)

Elastisch kraakbeen

• geelachtig
• elastische vezels
• oorschelp
• strotklepje (aan de basis van de tong)

Vezelig kraakbeen

• collageen vezels
• tussenwervelschijven
• verbinding tussen beide schaambeenderen (deel heupbeen)

Waar komt elastisch kraakbeen voor?

1. tussenwervelschijven
2. oorschelp
3. strotklepje
4. ribben

Wat is het meest voorkomend type kraakbeen?

Hyalien kraakbeen

Elastisch kraakbeen

Vezelig kraakbeen

Geen idee