J&O hoofdstuk 7

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

J&O hoofdstuk 7 

Wat gaan we doen?

- Belegginen

- AOW VS pensioen

Welke heeft meestal het hoogste risico?

1. Sparen
2. Aandelen
3. Staatsobligaties
4. Bitcoins

Wanneer de marktrente stijgt, dan .......de vraag naar aandelen

1. stijgt
2. daalt
3. blijft ....gelijk

Obligaties met een langere looptijd kennen een ..... rente dan een obligatie met een korte looptijd

1. hogere
2. lagere
3. minuscule
4. ..geen verschil

Staatsobligaties: Laag risico (een staatsbedrijf gaat zelden failliet) en daardoor kennen ze een lage beloning (= lage rente)

Bedrijfsobligaties: hoger risico en daarom ook een hogere beloning voor investeerders.

Welke vorm van beleggen geeft doorgaans het hoogste gemiddelde rendement?

1. Sparen
2. Obligaties
3. Aandelen
4. Vastgoed

Wanneer bedrijven een lening verkrijgen (van bv. een bank) en ze lopen veel risico, dan

1. betalen ze meer rente
2. betalen ze minder rente
3. moeten ze i.p.v. geld met bitcoins betalen
4. worden ze wanhopig. Zie filmpje

Op welke kan je hoogste rendement behalen?

1. Sparen
2. Aandelen
3. Staatsobligaties
4. Niets doen

Sparen

Uitstellen van consumptie.

Depositogarantiestelsel tot €100.000

Dat is een garantie van de overheid dat als een bank failliet gaat je spaargeld tot en met de grens niet kwijt raakt.

Beleggen in effecten

Aandelen en obligaties

Hoger risico dan sparen

Aandeel

Een aandeel is een deelname in het maatschappelijk kapitaal van een naamloze of besloten vennootschap (NV of BV)

Je krijgt divident = deel van de winst

Prijs ligt aan vraag en aanbod en ligt aan verwachtingen

Beleggen in effecten

Invloed van rentestand:

Direct: rente is voor ondernemingen een kosten post, dus lagere winstverwachting, dus vraag neemt af. (klein effect)

Indirect: de ECB verwacht inflatie en wil consumptie afremmen door hogere rente, vraag daalt, dus verkopen en winst van bedrijf ook, dus vraag naar aandelen neemt af.

Moral Hazard

Bedrijven nemen hogere risicos als het geld van kleine beleggers gebruikt wordt, ze hoeven zelf niet voor de gevolgen op te draaien!

Asymmetrische informatie want kleine beleggers hebben niet de mogelijkheid te onderzoeken of elke beslissing wel "goed" is.

Toezicht

De Nederlandse Bank (DNB) waarborgt hele markt en stabiliteit

Autoriteit Financiele Markten zorgt voor goede manier omgaan financiele instellingen met klanten en elkaar

Wat is een aandeel?

1. Lening aan bedrijf
2. Bewijs van deelname aan kapitaal van bedrijf
3. Lening aan overheid
4. Bewijs v/ deelname aan kapitaal van overheid

Wat is het rendement van aandeel?

1. Dividendrendement
2. Koersrendement
3. A+B
4. Geen van beide

Obligaties

Obligaties zijn verhandelbare deelnames aan obligatielening.

Risico's zijn klein dus risicomijdende belegging.

Kortlopende lening heeft minder risico dan langlopende dus je krijgt minder rente.

Couponrente is rente die je krijgt op de nominale waarde die je aan einde lening terugkrijgt.

De koers ligt aan vraag en aanbod. 

Geschiedenis

Tot de 2e wereldoorlog waren kinderen verplicht voor hun bejaarde ouders te zorgen, maar "op 14 augustus 1941 formuleerden de geallieerden in het Atlantic Charter de idealen van de vrije wereld, waaronder ‘vrijwaring van gebrek’. 

Dit werd uiteindelijk de verzorgingsmaatschappij zoals wij die kennen.

Oudedagsvoorziening

1) AOW - algemene ouderdomswet. Iedereen tussen 15 en pensioenleeftijd bouwt 2% per jaar recht op als je in NL woont. 

70% van minimumloon en daarmee geindexeerd (gaat mee met zelfde percentage).

Betaald dmv omslagstelsel. De werknemers betalen premie en dat wordt omgeslagen naar gepensioneerden. Ik betaal nu en later betalen anderen voor mij - ook ruilen over de tijd ;-)

Bedrijfspensioenen

2) Bijna alle werknemers sparen verplicht bij een pensioenfonds voor hun bedrijfstak. Grootste deel betaalt werkgever!

Die beleggen het zodat je uiteindelijk tot max 70% van gemiddelde salaris uitkomt (middelloonstelsel).

De franchise is het deel van je inkomen waar je AOW voor krijgt en daar betaal je geen premies voor bedrijfspensioen over.

Eigen besparingen

3) Voor aanvulling op 1e twee pijlers (of als ZZP'er en je geen bedrijfspensioen hebt) sparen mensen zelf via bv:

- spaarrekening

- beleggen

- investeren in onroerend goed

Problemen bij AOW

Vergrijzing - door meer ouderen en minder jongeren daalt het aantal mensen met een baan (a) en stijgt het aantal inactieven met recht op uitkering (i).

De i/a ratio stijgt dus - oftwel er moet per actieve meer betaald worden voor de inactieven.

Oplossingen: langer doorwerken (i↓ en a↑)

premies↑

pensioenen ↓

Verschil AOW en pensioen

Toch bestaat er een verschil tussen de AOW en de rest van uw opgebouwd pensioen. De AOW uitkering is gebaseerd op een omslagstelsel en de rest van uw opgebouwd pensioen is gebaseerd op een kapitaaldekkingsstelsel. Het kapitaaldekkingsstelsel wil zeggen dat u zelf betaald voor uw eigen pensioen. Het omslagstelsel wil zeggen dat iedereen voor elkaar betaald. De jongere generatie werkende op dit moment betaald voor de oudere generatie die een AOW-uitkering krijgen. U kunt zelf kiezen of u een aanvulling wilt op uw AOW-uitkering. Deze vrijheid heeft u bij de AOW niet. Voor de AOW-uitkering moet iedere werkende verplicht meebetalen. Dit is het verschil tussen AOW en pensioen.

Kapitaaldekkingstelsel

Wat zien we in het plaatje van de vorige slide?

Dekking

Pensioenfondsen beheren het geld van een enorme groep Nederlanders.

Om te voorkomen dat de pensioenpot leeg is voordat de huidige deelnemers ervan kunnen profiteren, zijn er regels opgesteld over de minimaal noodzakelijke dekkingsgraad.

Wanneer de dekkingsgraad onder de 105% komt, zijn pensioenfondsen verplicht maatregelen te nemen. Deze maatregelen moeten erop gericht zijn dat de dekkingsgraad binnen 3 jaar weer boven de 105% komt. Het korten van pensioenuitkeringen is in zo’n geval een reëel gevaar.

Bij een dekkingsgraad tussen de 105% en 112% is het pensioenfonds nog steeds verplicht om maatregelen te nemen, zodat de dekkingsgraad in 15 jaar stijgt.

Pas bij een dekkingsgraad van méér dan 112% mag een pensioenfonds de uitkering van de huidige uitkeringsgerechtigden weer laten stijgen.

Wat heb je geleerd?