Paragraaf 3.1: De Verlichting (deel 1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Paragraaf 3.1: De Verlichting (deel 1)

§3.1| De pruikentijd 

Leerdoelen

Standensamenleving

Eerste stand	Geestelijkheid	- Geen belasting betalen - Wel voorrechten
Tweede stand	Adel	- Geen belasting betalen - Wel voorrechten
Derde stand	Boeren en burgers	- Wel belasting betalen - Geen voorrechten

Ancien régime

= Frans: het bestuur van vroeger.

1e en 2e stand had allemaal 

privileges (voorrechten).

Zo hoefden zij geen belasting te 

betalen. 

Derde stand

Bovenste laag: 

rijke burgers (kooplieden, rechters en bankiers)

Onderste laag:

arme loonarbeiders & boeren

Midden:

ambachtslieden & winkeliers

Conclusie

Boeren waren erg arm en rijke stedelingen hadden niks te vertellen in het bestuur.

De katholieke kerk had een sterke invloed op de Franse samenleving.

Aardbeving Lissabon (1755): een straf van God?

Reactie Voltaire:

''Zul jij, terwijl de stervende stemmen roepen, durven reageren op dit weerzinwekkende schouwspel van rokende as met: ''Dit is het noodzakelijke effect van de eeuwige wetten die vrijelijk door God zijn gekozen?''

Wat bedoelt Voltaire hiermee?

De Verlichters en het geloof

Verlichte denkers:

• Logisch of rationeel denken begreep de wereld beter, kon ook de wereld verbeteren.
• God heeft de aarde gemaakt, maar grijpt niet in.
• Er is niet 1 waar geloof.
• Wees kritisch!

Voltaire. (1694-1778)

De Verlichters en het geloof

Gevolg:

• Vóór religieuze tolerantie (verdraagzaamheid).
• Tegen een grote invloed van de kerk.
• Vóór wetenschappelijke bewijzen.

Voltaire. (1694-1778)

En het ancien régime dan...

Verlichte denkers:

• Een koning is er voor het volk.
• Het volk mag een slechte koning afzetten.
• De echte macht ligt bij het volk.

Gevolg:

• Tegen absolutisme.
• Vóór democratie.

Ga aan de slag!

Maak opdracht 1 t/m 7 van de paragraaf 3.1.

Klik NIET op 'nakijken'.

Bespreking: 5 minuten.

De Verlichters en politiek II

John Locke (Eng. 1632-1704)

Het volk geeft de koning macht en zij mogen een slechte koning afzetten.

Charles de Montesquieu (Fr. 1689-1755)
Trias Politica, de scheiding der machten

Jean Jacques Rousseau (Fr. 1712-1778)

Volksvertegenwoordiging doet wat het volk wilt.

De Verlichters en gelijkheid

Verlichters

• Mensen zijn gelijk en vrij

Gevolg

• Tegen standenmaatschappij
• Tegen slavernij/slavenhandel (Abolitionisme)

§4.1: Standensamenleving

1e stand	Geestelijkheid	geen belasting betalen
2e stand	Adel	geen belasting betalen
3e stand	Boeren en burgers	* moesten belasting betalen * hadden geen voorrechten

De Franse standensamenleving

Nederland verloor zijn economische voorsprong aan Engeland, Schotland en Frankrijk.
Rond Parijs ontstonden enorme bedrijven die textiel, wapens of luxe goederen maakten. De landbouw bleef wel het grootste middel van bestaan in Frankrijk. Veel boeren gingen gebukt onder de verplichtingen van de lokale adel. Frankrijk had een standensamenleving.

Er waren enorme verschillen tussen de eerste, tweede en de derde stand (adel, geestelijkheid en boeren/burgers)

Driekwart van alle belastingen waren indirecte belastingen die voornamelijk werden betaald door de derde stand. Hierdoor leden de derde stand het meest van de hoge staatsuitgaven.

Terwijl de adel en de geestelijkheid vrijgesteld zijn van belastingen, zijn het vooral de boeren die de zwaarste lasten moeten dragen. (Ets, 18de eeuw, auteur onbekend)

Reactie koningen

Ideeën van de Verlichting verbieden

Of

Sommige ideeën overnemen, zolang de vorst alle macht houdt.

= Verlicht absolutisme

0