4.3 Hormonen regelen de start van de puberteit part 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag

4.3 Hormonen regelen de start van de puberteit

Opdracht hormooncyclus

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wat de bijdrage is van hormonen aan het ontstaan van vruchtbaarheid bij jongens en meisjes (hormooncycli)
  


• Je kunt beschrijven hoe het verloop is van een zwangerschap en de bevalling en de rol die hormonen daarbij hebben
  
• Je kunt beschrijven wat het gevolg is wanneer een bepaalde stap van de hormooncyclus wordt geblokkeerd 

Hypothalamus en hypofyse

Hypothalamus: 

Geeft gonadotrofine-’releasing’-hormonen (GnRH) af aan de hypofyse

Hypofyse:

Geeft follikel stimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend hormoon (LH) af aan het bloed 

(= start van puberteit en vruchtbaarheid bij jongens en meisjes)

Hormonale regeling bij jongens (♂)

FSH: Stimuleert productie van zaadcellen in zaadballen (+)

LH: Stimuleert productie van testosteron door interstitiële cellen in de zaadbuisjes (+)

Testosteron: Stimuleert vorming van secundaire geslachtskenmerken (+)

Remt productie van GnRH, FSH en LH (-)

Hormonale regeling bij meisjes (♀)

Vanaf de puberteit start de menstruatiecyclus.

FSH:

Stimuleert ontwikkeling van 5-12 follikels (+). Deze follikels produceren oestrogenen (het follikel met de hoogste oestrogeenproductie ontwikkelt zich verder)

Hormonale regeling bij meisjes (♀)

Vanaf de puberteit start de menstruatiecyclus.

Oestrogenen:

• Remt productie van GnRH, FSH en LH (-) zodat er geen nieuwe follikels ontwikkelen
  
• Stimuleert groei van baarmoederslijmvlies (+).
  
• Stimuleert productie van LH (+).                      Dit gebeurt rond de 13e dag van de cyclus door een snelle stijging van de hoeveelheid aan oestrogenen die geproduceerd worden door het follikel

Hormonale regeling bij meisjes (♀)

Vanaf de puberteit start de menstruatiecyclus.

LH: 

Plotselinge toename stimuleert voltooiing van de meiose I, start van de meiose II en ovulatie (eisprong) (+) 

Het lege follikel verandert nu in het gele lichaam. Dit gele lichaam produceert oestrogenen en met name veel progesteron.  

Hormonale regeling bij meisjes (♀)

Vanaf de puberteit start de menstruatiecyclus.

Progesteron (en oestrogenen):

Stimuleren groei en ontwikkeling van baarmoederslijmvlies (+)

Remmen productie van GnRH, FSH en LH (-) 

Hormonale regeling bij meisjes (♀)

Menstruatie: 

• Géén bevruchting
  
• Het gele lichaam verschrompelt na ~10 dagen
  
• Productie van oestrogenen en progesteron stopt
  
• Baarmoederslijmvlies breekt af
  
• Productie van GnRH, FSH en LH komt weer op gang 
  
• Start nieuwe cyclus
  

Binas begrijpen vragen?

Hormonale regeling bij meisjes (♀)

Zwangerschap:

• Wél bevruchting
  
• Bevruchte eicel (zygote) produceert humaan chorion gonadotropine (HCG)
  
• HCG houdt het gele lichaam in stand
  
• Het gele lichaam blijft progesteron produceren 
  
• Progesteron blijft productie van GnRH, FSH en LH remmen 
  
• Na ~3 maanden stopt HCG productie waardoor het gele lichaam verdwijnt. De placenta neemt de taak van het gele lichaam over en gaat oestrogenen en progesteron produceren.
  
• Baarmoederslijmvlies ontwikkelt zich verder
  

Hormonale regeling bij meisjes (♀)

Geboorte:

• Productie van prostaglandinen zorgen voor samentrekken van spierweefsel van de baarmoederwand. Dit wordt verder gestimuleerd door productie van oxytocine.
  
• Productie van prolactine stimuleert melkvorming
  
• Productie van oxytocine stimuleert melkafgifte
  

Hormooncyclus man

Opdracht

Maak voor jezelf een overzicht van de hormooncyclus van de man en de vrouw (wel en geen bevruchting)

• mag in de vorm van een tekening
  
• mag in de vorm van een tabel
  
• andere ideeën?
  

LEVER HET RESULTAAT IN VIA MAGISTER!