Natte voeten?

4.2 Natte voeten?

Binnen deze leereenheid leer je hoe men vroeger en nu in het kleilandschap ervoor heeft gezorgd dat ze droge voeten houden.
1 / 31
next
Slide 1: Slide
Mens & MaatschappijMiddelbare schoolvmbo kLeerjaar 1

This lesson contains 31 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

4.2 Natte voeten?

Binnen deze leereenheid leer je hoe men vroeger en nu in het kleilandschap ervoor heeft gezorgd dat ze droge voeten houden.

Slide 1 - Slide

Leerdoelen
  • Je weet welke maatregelen men vroeger en nu neemt in het kleilandschap om droge voeten te houden.
  • Je weet wat het verschil is tussen een: terp, dijk en polder en kan deze begrippen uitleggen en weet hoe ze zijn ontstaan.

Slide 2 - Slide

Begrippen
  • Terp
  • Dijk
  • Polder

Slide 3 - Slide

Herhaling
Wat weet je nog van de vorige lessen?

Slide 4 - Slide

In welke twee gebieden kun je Nederland indelen?
A
Boven-Nederland & Laag-Nederland
B
Boven-Nederland & Onder-Nederland
C
Hoog-Nederland & Onder-Nederland
D
Hoog-Nederland & Laag-Nederland

Slide 5 - Quiz

N.A.P. staat voor: Normaal Amsterdams Peil. Maar waar zegt N.A.P. iets over?

Slide 6 - Open question

Welke grondsoort bevat de grootste korrels?
A
Zand
B
Klei
C
Löss
D
Leem

Slide 7 - Quiz

Welke grondsoort is vruchtbaarder?
A
Zand
B
Klei

Slide 8 - Quiz

Een bodem bestaat uit meerdere grondsoorten.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 9 - Quiz

Slide 10 - Slide

Laag-Nederland
In gebieden in Laag-Nederland beschermden de bewoners
zichzelf tegen overstromingen. Ze gingen wonen op een terp.

Een wierd
In Friesland werd een terp, ook wel een wierd genoemd.

Slide 11 - Slide

Zeekleilandschap
Omdat deze gebieden regelmatig overstroomden door de zee, bouwden mensen heuvels om op te gaan wonen. Deze door de mensen gemaakte heuvels worden terpen genoemd.
Een terpdorp

Slide 12 - Slide

Een kerk gebouwd op een terp.

Slide 13 - Slide

Waar werd de terp van gemaakt?
De terp bestond vooral uit de grond of stenen die men kon vinden in het gebied én het afval van de mensen, oftewel:
etensresten, botten, dode planten maar ook de poep van mensen werd hiervoor gebruikt. Bij de opgraving van een terp worden zelfs munten en bestek gevonden, die men gebruikte in die tijd.
Waar werd een terp
van gemaakt?

Slide 14 - Mind map

 De vorm van een spinnenweb
Vaak stonden er belangrijke gebouwen, zoals een kerk in het midden (en hoogste) punt van de terp. 
Een terpdorp heeft dus vaak een beetje de vorm van een spinnenweb.

Slide 15 - Slide

Middelstum, een terpdorp
Zoals je ziet, lijken de dorpen op een kaart een beetje op een spinnenweb.

Slide 16 - Slide

De straat loopt hier omhoog. Je loopt hier dus vanaf de zijkant van de terp, richting het middelpunt.

Slide 17 - Slide

Afgegraven terpen...
Waarom werd de terp afgegraven?
De grond van een terp was erg vruchtbare grond. Daarom werd het rond 1900 ook afgegraven en gebruikt voor de landbouw.

Slide 18 - Slide

Was het natte voeten probleem opgelost?
De terpen beschermden mensen tegen zeewater, maar de lager gelegen gebieden liepen nog steeds onder water.

De lagere gebieden

Slide 19 - Slide

Hoe zorg je ervoor dat ook de lagere geleden gebieden droog komen te liggen?

Slide 20 - Open question

Dijken bouwen!
De mensen gingen dijken bouwen. Een dijk is een langgerekte, door mensen gemaakte, verhoging om water tegen te houden.
Dijken

Slide 21 - Slide

Regenwater stroomt niet weg.
Door de dijken kon regenwater niet meer zelf terug naar de zee stromen.

Om dit probleem op te lossen moet water uit dit gebied worden weggepompt.

Slide 22 - Slide

Hoe werd vroeger het water weggepompt?

Slide 23 - Open question

Regenwater stroomt niet weg.

Om dit probleem op te lossen moet water uit dit gebied worden weggepompt, met behulp van een molen.
Het drooggelegde gebied noem je een polder.
Polder
De molen zorgde ervoor dat het water uit het natte gebied werd gepompt. Het drooggelegde gebied werd een polder genoemd.

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Video

En hoe gaat dat nu?
Polders werden vroeger drooggemalen door molens.
Tegenwoordig gebeurt dit met elektrische pompen.
Een gemaal.
Zo'n machine met een elektrische pomp wordt ook wel een gemaal genoemd.

Slide 26 - Slide

Hoe ziet een polder eruit op een kaart?

Slide 27 - Slide

Waar werden deze polders voor gebruikt?
In de polders ligt vooral klei in de bodem. Klei is erg vruchtbaar, dus daar kun je goed voedsel op verbouwen, mits je het vermengt met een andere grondsoort.

Slide 28 - Slide

Het zeekleilandschap
Zo ziet dus vervolgens het zeekleilandschap eruit op een kaart.
Een terpdorp
De mensen gingen wonen op een terp.
Een dijk.
Om ook de lager gelegen gebieden te beschermen tegen de overstromingen van zee, werden dijken gebouwd.
Een polder.
De drooggelegde, lage gebieden werden een polder genoemd.
Wanneer de polder vol stroomde met regenwater, pompte een molen het water weer uit de polder.
Landbouw in de polder.
In de bodem van de polders, ligt vooral veel klei. Klei is vruchtbaar en daarom kun je er goed voedsel op verbouwen. Je herkent de Groningse en Friese landbouw dan ook goed aan de hele langgerekte kavels.

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Video

Verwerkingsopdracht:
Maak een stripverhaal, van de geschiedenis van het zeekleilandschap.
Dit stripverhaal bestaat in ieder geval uit 5 verschillende tekeningen:

1. De bouw van de terpen (en waarom men terpen ging bouwen);
2. De laag gelegen gebieden tussen de terpen, die steeds overstroomden;
3. De dijken die werden gebouwd tussen de terpen;
4. De molens die gebouwd werden om het water uit de polder te halen;
5. Waar de polders uiteindelijk voor werden gebruikt.

Slide 31 - Slide