§5.3 Ministers en hun budgetten

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Ministers en hun budgetten

vorige les

• Ik heb 3 vragen, voor deze vragen hebben jullie 5 minuten om een antwoord op te zoeken, daarna komen 3 willekeurige leerlingen dit voor de klas vertellen.
• Wat is een Ambtenaar?
• Hoe vormt een Kartel?
  
• waarom hebben we eigenlijk sociale zekerheid?

Regels

1. als de docent of een klasgenoot aan het woord is zijn we stil
2. als het stoplicht op rood staat zijn we stil
3. we hebben respect voor elkaar

Consequenties

1. ik spreek je een keer aan

2. bij de tweede keer ga je de samenvatting overschrijven

3. ga je nu nog door moet je vertrekken naar 3.21
Je komt dan terug na de les.

Planning

- Leerdoelen                           5 min

- Uitleg + filmpjes                  15 min

- Opdrachten maken             15 min

- Leerdoelen controleren        5 min

- Keuze zelfstandig in stilte werken of meedoen met uitleg.

Leerdoelen

• Aan het einde van de lees weet ik wat een rijksbegroting is.
  

• Aan het einde van de lees ken ik de gevolgen van een begrotingstekort.
  

• Aan het einde van de les weet ik welke belastingen wij als burgers betalen aan het Rijk.
  

Regering

De regering bestuurt een land, de regering bestaat uit ministeries (afdelingen); ministers zijn verantwoordelijk voor hun ministerie.

Prinsjesdag

• 3e Dinsdag van september

• De rijksbegroting = een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het Rijk

• De miljoenennota = de toelichting op de rijksbegroting

Miljoenennota

Een toelichting op de rijksbegroting. De Miljoenennota beantwoordt vragen zoals:

• Wat zijn de belangrijkste plannen?

• Wat gaan die plannen kosten?

Directe belastingen

Worden direct aan de belastingdienst betaald.

Het gaat om de belasting over inkomen, winst en vermogen.

Voorbeeld?

Aantekening H5.3

Indirecte belastingen

Zitten verwerkt in de prijs van producten en diensten. Ze worden betaald aan de verkoper, deze draagt ze af aan de belastingdienst.

Het gaat om btw en accijns.

Voorbeeld?

Aantekening H5.3

Loonbelasting is een ... belasting.

1. directe
2. indirecte

Belasting die je betaalt wanneer je een product koopt is een voorbeeld van .....

1. directe belasting.
2. indirecte belasting.

Wat is btw?

1. belasting toenemende waarde
2. belasting toegevoegde waarde
3. belasting toegevoegde winkel
4. belasting tegen waarde

Begrotingstekort --> lenen --> hogere staatsschuld

• Begrotingstekort: €10 miljard (310 miljard uitgaven - 300 miljard inkomsten)
  
  
• Dan gaan we €10 miljard lenen
  
  
• Stel we hadden een schuld gehad van €110 miljard, dan is de nieuwe staatsschuld €120 miljard (€110 mlj + €10 mlj).

Subsidies en heffingen

• Subsidies -> overheid geeft geld om activiteiten/regelingen te stimuleren. Voorbeelden?

• Heffingen -> overheid zorgt ervoor dat producten duurder worden. Voorbeelden?

Begrotingstekort

Staatschuld

1. Het begrotingstekort mag niet groter dan 3%  van de totale productie (BBP) zijn. 
2. De staatschuld niet groter dan 60% van de totale Nederlandse  productie in een jaar zijn.

https://www.destaatsschuldmeter.nl/

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verantwoordingsdag/rijksjaarverslag-inkomsten-en-uitgaven

Aan de slag!

- Maak van §5.3 de opdrachten 5 t/m 12 (toepassingsopdrachten).

- Morgen opdracht 10 bespreken

- Klaar? Ga dan verder met §5.4

Wat heb je geleerd?

Wat is de rijksbegroting?

Welke gevolgen heeft een begrotingstekort?

Welke belastingen betalen wij als burgers aan het Rijk?

Einde les