T H5.3 les 3

Economie Hoofdstuk 5

Werk voor de overheid

Vandaag

Hoofdstuk 5.3

Aan het einde van deze les:

- Kun je het verschil aangeven tussen subsidies en heffingen.

- Kun je aan de hand van een rijksbegroting aangeven of er sprake is van een begrotingstekort.

5.3

Begrippen:

• Rijksbegroting
• Miljoenennota
• Begrotingstekort - staatsschuld
• Subsidies - heffingen

Prinsjesdag

3e dinsdag van september

De rijksbegroting = een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het Rijk

de miljoenennota = de toelichting op de rijksbegroting

Na het filmpje komt de volgende vraag:

Wat staat er in de miljoenennota?

Let dus goed op!

0

Wat staat in de miljoenennota?

Rijksbegroting

De verwachte inkomsten en uitgaven van de overheid voor het komende jaar

Miljoenennota

Samenvatting van of toelichting op de rijksbegroting

De globale inkomsten en uitgaven van de overheid voor het komend jaar

De rijksbegroting is een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het rijk.

1. Juist
2. Onjuist

De miljoenennota is een:

1. uitkering
2. toelichting op de financiële begroting
3. toelichting op de rijksbegroting
4. een briefje van 1 miljoen

Staatsschuld

De schuld van de overheid die op een bepaald tijdstip wordt gemeten.

Staatsschuld

• een begrotingstekort = toename staatsschuld

• een begrotingsoverschot= afname staatschuld

Begrotingstekort

de uitgaven van de overheid zijn groter dan de inkomsten

Financieringstekort

inkomsten - uitgaven = begrotingstekort - aflossings staatsschuld

oplossing begrotingstekort

 De overheid kan bezuinigen, dus minder geld uitgeven

oplossing begrotingstekort

De overheid kan belasting verhogen zoals loonbelasting of BTW verhoging

Subsidie

Een subsidie is een financiële bijdrage van de overheid om burgers en bedrijven te steunen. 

• Zonnepanelen
• Windmolens
• Ondernemers

Heffingen

Een heffing is een  verhoging van de prijs door bv accijns om mensen te stimuleren er minder gebruik van te maken.

• Benzine
• Alcohol
• Roken

Begrippen:

• Rijksbegroting: Een overzicht van alle te verwachten inkomsten en uitgaven van de rijksoverheid
  
• Miljoenennota: In de miljoenennota wordt de rijksbegroting uitgelegd.
  
• Begrotingsoverschot: Als de overheid minder geld uitgeeft dan dat ze ontvangt.
  
• Begrotingstekort: Als de overheid meer geld uitgeeft dan dat ze ontvangt.
  
• Staatsschuld: De schuld van de overheid die op een bepaald tijdstip wordt gemeten.

Wat heb je geleerd?

0

0

Nu: maken 5.3

Huiswerk: Leren 5.3 + Maken 5.3

(Ook de flitskaarten)

+ maken 5.4: rekentrainer

(Evt. versterk jezelf)

5.4

Begrippen:

• Sociale verzekering
• Volksverzekering - Werknemersverzekering
• Sociale voorziening

Sociale zekerheid

De zekerheid dat iedereen geld heeft om van te leven. Dit wordt betaald door de overheid.

Hoe komt de overheid aan dit geld?

•  belastingen
•  sociale premies (sociale wetten)

Werking sociale zekerheid

• groot deel wordt betaald met loonbelasting en premies
• Sterk afhankelijk van de werkloosheid
• Sterk afhankelijk van de aanbod van arbeid 

Blijft de sociale zekerheid in takt?

De overheid moet inzicht hebben in de ontwikkelingen die de sociale zekerheid in gevaar kunnen brengen en hierop acteren.

Het is daarom erg belangrijk dat de overheid goed kan inschatten welke inkomsten en uitgaven zij kan verwachten

Inkomensherverdeling

• Progressief belastingstelsen inkomstenbelasting
• Stelsel van sociale zekerheid
• Inkomenssteun (huurtoeslag, zorgtoeslag, etc.)

belasting

1. progressieve belasting, hoe meer je verdient hoe meer je in % belasting moet betalen

2. degressieve belasting, hoe meer je verdient hoe minder je in % belasting moet betalen

profijtbeginsel

als je een dienst of product " koopt " van de overheid moet je betalen bijvoorbeeld paspoort

Redenen voor heffen van belasting

Uitgangspunten voor het heffen van belasting:

• Profijtbeginsel
• Solidariteitsbeginsel
  

Profijtbeginsel

Je betaalt omdat je ergens gebruik van maakt.

Voorbeeld: motorrijtuigenbelasting (houderschapsbelasting, je betaalt voor het bezit van het voertuig),

2. Draagkracht-beginsel

Wie in staat is veel te betalen, moet ook meer betalen.

Voorbeeld: de inkomstenbelasting heeft een progressief tarief, d.w.z. hoe meer je verdient, hoe hoger de te betalen belasting in verhouding is.

Solidariteitsbeginsel

De overheid wil de welvaart onder de bevolking redelijk verdelen. De sterken helpen de zwakken. Hiervoor worden de inkomens herverdeeld. Mensen met een hoog inkomen moeten in verhouding meer geld afstaan ten behoeve van mensen zonder inkomen of met een laag inkomen.