Paragraaf 11.3 - Je lijkt op ....

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

11.3 Je lijkt op ....

Lesplanning

• 11.2 weet je nog?
• leerdoelen §11.3
• uitleg §11.3
• aan de slag
• afsluiten

11.1 Eigenschappen en chromosomen

Wat zijn erfelijke eigenschappen?

• Eigenschappen > alle kenmerken van een organisme
• Erfelijke eigenschappen > eigenschappen die je van je
  ouders hebt gekregen
  - genotype > vastgelegd in DNA
  - fenotype > uiterlijk > hoe een eigenschap eruit ziet (bijv. kleur haar of ogen)

11.2 Weet je nog?

Mitose?

Leerdoelen §11.3

• Je kunt de begrippen dominant gen, recessief gen, homozygoot en heterozygoot
    uitleggen.
• Je kunt de begrippen dominant gen, recessief gen, homozygoot en heterozygoot
    tekenen en herkennen in een afbeelding en kruisingsschema.
• Je kunt het begrip intermediair uitleggen, tekenen en herkennen in een afbeelding en
    kruisingsschema.

11.1 Eigenschappen en chromosomen

Wat zijn erfelijke eigenschappen?

• Eigenschappen > alle kenmerken van een organisme
• Erfelijke eigenschappen > eigenschappen die je van je
  ouders hebt gekregen
  - genotype > vastgelegd in DNA
  - fenotype > uiterlijk > hoe een eigenschap eruit ziet (bijv. kleur haar of ogen)

Er zijn altijd twee genen verantwoordelijk voor de erfelijke eigenschap.
één van de moeder + één van de vader.

Bij genen wordt gebruik gemaakt van de termen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief.

Homozygoot = twee dezelfde genen

Heterozygoot = twee verschillende genen

Een dominant gen geef je aan met een hoofdletter.

Een recessief gen geef je een kleine letter.

§11.3 Je lijkt op ....

Homozygoot	AA of aa
Heterozygoot	Aa
Dominant	A
Recessief	a

Dominant betekent overheersend.

Recessief betekend onderdrukt.

11.1 Eigenschappen en chromosomen

Wat zijn erfelijke eigenschappen?

• Eigenschappen > alle kenmerken van een organisme
• Erfelijke eigenschappen > eigenschappen die je van je
  ouders hebt gekregen
  - genotype > vastgelegd in DNA
  - fenotype > uiterlijk > hoe een eigenschap eruit ziet (bijv. kleur haar of ogen)

Belangrijk is dat je een letter gebruikt waar de hoofdletter niet op de kleine letter lijkt, bijv. Cc, Jj of Oo. Goede letters zijn Aa, Bb, Dd, Ee, Hh, etc.

Voorbeeld oogkleur:

- BB is homozygoot dominant (gelijke genen en dominant / bruin X bruin)

- Bb is heterozygoot (verschillende genen / bruin X blauw)

- bb is homozygoot recessief (gelijke genen en recessief / blauw X blauw)

Aan de slag

• Wat? Maken: opdracht 1 t/m 25 van §11.1
• Hoe? Blz. 84 t/m 94
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 9 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

Maak opdracht 5 (blz. 106)

alleen en in stilte.

We gaan de opdracht na 5 minuten samen bespreken.

Aan de slag

Lezen: bladzijde 103 t/m 108
Maken: opdracht 1 t/m 10 van 11.3

Ben je klaar?

Dan kies je uit één van de onderstaande mogelijkheden.

• Nakijken opdrachten van 11.1 + 11.2
  
• Nakijken opdracht 1 t/m 10 van 11.3
  
• Lezen: bladzijde 109 t/m 111
  
• Opdracht 11 t/m 15 van 11.3 maken

Afsluiten

• Leerdoelen herhalen
• Vragen?
• Volgende les
• Opruimen

Fijne dag!

Lesplanning

• leerdoelen §11.3
• uitleg §11.3
• aan de slag
• afsluiten

Leerdoelen §11.3

• Je kunt de begrippen dominant gen, recessief gen, homozygoot en heterozygoot
    uitleggen.
• Je kunt de begrippen dominant gen, recessief gen, homozygoot en heterozygoot
    tekenen en herkennen in een afbeelding en kruisingsschema.
• Je kunt het begrip intermediair uitleggen, tekenen en herkennen in een afbeelding en
    kruisingsschema.

11.1 Eigenschappen en chromosomen

Wat zijn erfelijke eigenschappen?

• Eigenschappen > alle kenmerken van een organisme
• Erfelijke eigenschappen > eigenschappen die je van je
  ouders hebt gekregen
  - genotype > vastgelegd in DNA
  - fenotype > uiterlijk > hoe een eigenschap eruit ziet (bijv. kleur haar of ogen)

Als beide genen even sterk zijn, dan

hebben ze evenveel invloed op het uiterlijk.

Er ontstaat dan een tussenvorm.

Dit noem je een intermediair fenotype.

Bij intermediair heb je geen dominant en recessief gen.

Genen kun je niet aangeven met een hoofdletter

en een kleine letter.

Wat wel?
Grote letter voor de eigenschap (bijv: veerkleur)

Kleine letter voor het fenotype (bijv: zwart)

Kunnen eigenschappen ook mengen?

Aan de slag

Lezen: bladzijde 109 t/m 111
Maken: opdracht 11 t/m 15 van 11.3

Ben je klaar?

Dan kies je uit één van de onderstaande mogelijkheden.

• Nakijken opdrachten van 11.1 + 11.2
  
• Nakijken opdracht 1 t/m 15 van 11.3

Afsluiten

• Leerdoelen herhalen
• Vragen?
• Volgende les
• Opruimen

Fijne dag!