T26 Zakelijk lezen tekstindeling + deelonderwerpen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Welkom

Leesvaardigheid

Tekstindeling en deelonderwerpen

Nederlands

Lesprogramma

1. Terugblik vakles 1 en 2 (5 min)
   
   
2. Korte uitleg tekstindeling en deelonderwerpen (15 min)
   
   
3. Zelfstandig werken aan leesvaardigheid opdrachten
   (20 min)

Hoe lees je een tekst globaal?

1. Je leest de hele tekst .
2. Je leest alleen de titel.
3. Je leest de eerste en laatste zinnen van alinea's.
4. Je bekijkt alleen de plaatjes.

Op welke manieren kan je de betekenis van moeilijke woorden in een tekst achterhalen?

Welke tekstdoelen zijn er ook al weer?

Sleep de tekstdoelen naar het juiste plaatje

Informeren

Instrueren

Overtuigen

Amuseren

Leg uit wat het verschil is tussen een feit en een mening.

Opbouw van een tekst

Een tekst bestaat vaak uit drie verschillende onderdelen.
Deze drie onderdelen staan in een vaste volgorde:

1. Inleiding
2. Kern/middenstuk
3. Slot

De inleiding

Een tekst start met een inleiding. De inleiding heeft verschillende doelen:

1. Aandacht trekken van het publiek.
   Anekdote, bijzonder gebeurtenis, voorbeeld geven, aanleiding noemen, vraag stellen
2. Het publiek motiveren om de tekst te lezen of te blijven luisteren.
3. Informatie geven over wat komen gaat.
   wie, wat, waar, wanneer

!! Meestal één alinea !!

!! Titel hoort NIET bij de inleiding !!

De kern

De kern vormt het grootste gedeelte van de tekst.

• Meerdere alinea's
• Deelonderwerpen

Antwoord op de waarom en hoe vraag + verdere uitwerking van de wie, wat, waar en wanneer vragen.

Volgorde deelonderwerpen

De volgorde is afhankelijk van de structuur van de tekst:

• vroeger - nu (tijd);
• stelling - argumenten - weerleggen tegenargumenten (argumentatie);
• oorzaak - gevolg
• Probeelm - oplossing
• Vraag - antwoord

Het slot

Met het slot rond de schrijver zijn tekst netjes af.

• De tekst wordt samengevat.
• Het belangrijkste wordt herhaald.
  
• Er word een conclusie getrokken.

In het slot komt géén nieuwe informatie!

Nieuwsbericht en een slot

Let op: een nieuwsbericht bestaat uit een inleiding en kern. Geen slot!

Het belangrijkste staat in de inleiding, verdere informatie in de kern.

Onderwerp

• Een tekst of een verhaal gaat ergens over, dit noem je het onderwerp van een tekst.

• Lees de tekst eerst oriënterend en stel dan de vraag: 
  Waarover gaat de hele tekst?

• Het antwoord op die vraag kan je vaak in 1-5 woorden geven. Dat is het onderwerp.

Deelonderwerpen

• In een tekst kunnen verschillende dingen over een onderwerp gezegd worden.

• Deze kleinere aspecten van het onderwerp zijn deelonderwerpen.

• Meestal wordt er in één alinea één deelonderwerp behandeld.
• Soms bestaat een deelonderwerp uit meerdere alinea's.

Deelonderwerpen

• Als je heel snel wilt weten wat de deelonderwerpen in een tekst zijn, dan lees je een tekst globaal.

• Bij globaal lezen lees je alleen de eerste en de laatste zin van elke alinea.

• Om het deelonderwerp te formuleren kan je bedenken wat een goed tussenkopje boven de alinea is.
• Ook kan je de vraag stellen:
  Wat zegt deze alinea over het onderwerp?
  Het antwoord op de vraag is dan het deelonderwerp.

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over voetbal?

1. De verzorging van een konijn
2. Het tenue
3. Kruidentuin
4. Koffiebonen

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over school?

1. De dierenwinkel
2. De geschiedenis van voetbal
3. Pauzes in de aula
4. Zakgeld

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over politiek?

1. Gezelschapsspellen
2. Verkiezingen
3. Vakantiereizen
4. De woestijn

Inleiding

Kern

Slot

De schrijver trekt de aandacht van de lezer 

De schrijver trekt een conclusie

De schrijver geeft argumenten en tegenargumenten

De schrijver geeft een vraag mee aan de lezer

De schrijver motiveert het publiek om te blijven lezen

De schrijver noemt de oorzaak en de gevolgen

De schrijver kijkt naar de toekomst 

De schrijver kijkt naar de toekomst 

Wat is een deelonderwerp?

1. een onderwerp van een hoofdstuk
2. een aspect van het onderwerp
3. een aspect van het slot
4. een onderwerp van de eerste alinea

Wat vind je in het middenstuk van de tekst?

1. de inleiding
2. de mening van de schrijver
3. de conclusie
4. de deelonderwerpen

Hoe is een goede tekst opgebouwd?

1. Inleiding en middenstuk
2. Inleiding, middenstuk en slot
3. Middenstuk en slot
4. Inleiding en slot

Wat is het doel van de inleiding?

1. De schrijver stelt een vraag.
2. De schrijver noemt de aanleiding.
3. De schrijver geeft een voorbeeld.
4. De schrijver vertelt een anekdote.

Wat zou een goed tussenkopje zijn voor alinea 3?

Wat is het deelonderwerp van alinea 4?

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd

Waar ben je minder tevreden over / wat zou je de volgende keer anders doen?

Aan de slag!

• Hoofdstuk 2.7 en 2.8 in je opdrachtenboekje.
  
  
• 2.1 t/m 2.6 hadden al gemaakt moeten zijn!