2.2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

 Democratie in Nederland

paragraaf 2.2

In welk land begon de industriële revolutie?

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Duitsland
4. Verenigde Staten

Verstedelijking is een ...... van de industrialisatie

1. oorzaak
2. gevolg

wat is de juiste volgorde?

1. bevolkingsgroei> vraag naar kleding> verbetering landbouw > industrialisatie
2. bevolkingsgroei> verbetering landbouw > industrialisatie> vraag naar kleding
3. verbetering landbouw> bevolkingsgroei> vraag naar kleding > industrialisatie
4. industrialisatie> verbetering landbouw > bevolkingsgroei > vraag naar kleding

Staatsinrichting 

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• weet je hoe Nederland als koninkrijk vanaf 1815 werd bestuurd
• kun je verklaren waarom er in 1848 een nieuwe grondwet werd geschreven
• Je weet hoe Nederland na 1848 werd bestuurd

1815: Congres van Wenen

• 1815: Napoleon verslagen > wat nu? > congres van Wenen

• NL samen met België gevormd tot koninkrijk  

Constitutionele monarchie

Nederland was een constitutionele monarchie

De grondwet regelde het bestuur zo:

De koning had alle macht!

Koning

Staatshoofd

De hoogste persoon in de staat

Regeringsleider

Regering = koning + alle ministers

Kiest politici

Kiest ministers en parlement

Ministers

Dienaren

Moeten doen wat de koning zegt

Dagelijks bestuur

Zorgen voor het dagelijks bestuur

Parlement

Staten-Generaal

Eerste en Tweede Kamer

Goedkeuring

Keurt de plannen(wetten) van de koning goed

Machteloos

Heeft amper wat te zeggen

2.2 Democratie in Nederland

Het bestuur van Nederland

De Tweede Kamer werd gekozen door alle Provinciale Staten (bestuur van een provincie).

De koning had veel macht:

• Hij was regeringsleider (koning + ministers) en benoemde de ministers.
• Hij benoemde de leden van de Eerste Kamer. 

De rijke burgerij had nauwelijks inspraak, maar betaalde wel de belastingen.

Noord/Zuid

veel ontevredenheid in het zuiden vanwege discriminatie 

• België katholiek, Noorden protestants
• België veel Franstaligen, maar NL was de officiële taal
• Belgen betaalden meer belasting 
• 1830: België verklaarde zich onafhankelijk 

Liberalisme

Mensen met dezelfde ideeën gingen meer samenwerken

Zo ontstonden politiek-maatschappelijke stromingen

De eerste was het liberalisme onder leiding van Thorbecke

Zij wilden drie dingen:

Vrijheid

Burgers moesten vrij zijn

1

Stemrecht

Niet de koning, maar de burgers moesten het parlement kiezen

2

Macht

Het parlement moest echt wat te zeggen krijgen

3

Een politieke stroming die streeft naar meer vrijheid.

Liber is Latijn voor vrijheid.

Verzet tegen macht koning: Liberalen

Johan Thorbecke

- Meer vrijheid voor de burgers!!!

- Einde aan de macht van de koning!!!

- Bescherm de rechten van de burgers!!!

1848

De liberalen kregen het volk in opstand

Zij wilden dat het volk de macht kreeg

Koning Willem II moest hier wel aan toegeven

Onder leiding van Thorbecke werd een nieuwe grondwet gemaakt

2.2 Democratie in Nederland

De grondwet van 1848

• Vanaf nu controleert het parlement (Eerste en Tweede Kamer) de regering i.p.v. de koning. -> ministeriële verantwoordelijk 
• Vanaf nu wordt de Tweede Kamer gekozen door de rijke burgers (censuskiesrecht).
• Vanaf nu wordt de Eerste Kamer gekozen door de Provinciale Staten (die gekozen is door rijke burgers).
• vanaf nu zijn er grondrechten 

Uitbreiding Kiesrecht

• alleen rijke burgers (mannen) mochten stemmen: censuskiesrecht 

• 1917: algemeen kiesrecht mannen (23 jaar) en passief vrouwenkiesrecht 

• 1919: actief kiesrecht vrouwen

actief kiesrecht: jij mag op mensen stemmen

passief kiesrecht: mensen mogen op jou stemmen, jij niet op anderen

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• weet je hoe Nederland als koninkrijk vanaf 1815 werd bestuurd
• kun je verklaren waarom er in 1848 een nieuwe grondwet werd geschreven
• Je weet hoe Nederland na 1848 werd bestuurd