13.2 Ademhalen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

 13.2: Ademhalen

Welkom!

0

Ademhaling insect

Bij insecten gaat de ademhaling via het achterlijf.

In de zijkanten van het lijf zitten kleine openingen, Stigmata. Via die stigmata gaat het door een serie sterk vertakte buizen, Tracheeën.

Diffusie

Bij diffusie wordt de concentratie in het ene gebied gelijk gemaakt met die in het andere gebied. 

Daarbij stroomt de zuurstof van plekken met een hoge concentratie naar plekken met een lage concentratie

Zelf doen!

Opdracht 1 t/m 5

Ademhaling/Gaswisseling

Bij Vissen

Hoe krijgen vissen zuurstof?

Vissen nemen met hun kieuwen zuurstof uit het water op. 

De meeste vissen hebben aan beide kanten kieuwen.

Kieuwen

Kieuwen: Kieuwboog

                     Kieuwplaatje (bestaan uit lamellen)

Gaswisseling door de wanden van lamellen

Gaswisseling

• In de kieuwen

• Tegenstroomprincipe

Zelf doen! (13.2)

opdracht 1 t/m 10 (v)

 13.2: Ademhalen

Welkom!

Hoe komen planten aan O₂?

Planten hebben geen ademhalingsorganen

Diffusie van gassen door de huidmondjes

Gaswisseling plant

Huidmondjes regelen inlaat en uitlaat van gaswisseling. 

Overdag: teveel zuurstof, naar de omgeving.

's Nachts: géén fotosynthese, dus opgeslagen zuurstof gebruiken

(verbranding gaat wel door!)

Kun je leven zonder zuurstof?

Hebben alle organismen O₂ nodig?

• Nou..?
• Nee!
• Bacteriën in je darmflora --> produceren gassen
  
• Rottingsbacteriën: bv. bodem van een sloot
  
• Gisten kunnen met en zonder O2 --> zonder alcoholische gisting (glucose--> alcohol + CO₂ + energie)
• Melkzuurbacteriën: glucose --> melkzuur + energie
  

Verbranding zonder zuurstof

Wordt ook wel gisting genoemd

Deze kan op twee manieren

Melkzuurgisting & Alcoholgisting

Zonder zuurstof wordt ook wel anaeroob genoemd

Zelf doen

Maken 11 t/m 18 (v)

spieren

trachee

stigma

In het achterlijf van een bij komen stigma voor. Door samentrekking van spieren wordt het achterlijf korter.

1. Wordt door deze samentrekking de druk in het ademhalingsstelsel hoger of lager?
2. En vindt er in- of uitademing plaats

1. druk wordt hoger, er vindt inademing plaats
2. druk wordt hoger, er vindt uitademing plaats
3. druk wordt lager, er vindt inademing plaats
4. druk wordt lager, er vindt uitademing plaats.

Hoe ademt een vis? Zet de zinnen in de juiste volgorde.

 

1.

2.

3.

4.

5.

6.

De vis doet de bek dicht.

De vis opent de kieuwdeksels.

De vis heeft de kieuwdeksels dicht.

De vis perst water door de kieuwen naar buiten.

Er stroomt water in de bek van de vis.

De vis doet de bek open.

In de kieuwen van een vis vindt gaswisseling plaats door diffusie. Welke uitspraak over diffusie is juist?

1. Bij diffusie stroomt zuurstof van een lage naar een hoge concentratie.
2. Bij diffusie stroomt zuurstof van een hoge naar een lage concentratie
3. Bij diffusie stroomt zuurstof van het bloed in de kieuw naar het water
4. Diffusie vindt plaats in de kieuwboog

Hoe komt koolstofdioxide de plant in?

1. Uit de lucht via de wortels en stengel.
2. Uit de lucht via een huidmondje.
3. Uit de grond via een huidmondje en stengel.
4. Uit de grond via de wortels en stengel.

Bij het wijn maken vergeet ik de fles af te sluiten.

Welk proces vindt hierdoor plaats in de gistcellen?

1. melkzuurgisting
2. alcoholische gisting
3. verbranding
4. gisten

Verbranding, want de andere processen vinden alleen plaats bij tekort aan zuurstof. Hier is de fles open, dus er is zuurstof en dan levert verbranding de meeste energie

glucose + zuurstof ----> water+koolstofdioxide+ ENERGIE