2.1 - 2.2 De bouw en functie van DNA/DNA-replicatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H2.    DNA

2.1   De bouw en functie

Leerdoel

Je kunt de bouw en functie van DNA beschrijven.

DNA

Bevat informatie over erfelijke eigenschappen.

Geheel aan erfelijke informatie noem je ook wel het genoom.

Alle cellen in één organisme hebben hetzelfde genoom.

Karyogram

Bouw

DNA molecuul = nucleïnezuur

Zuurgroep, voor het eerst ontdekt in celkern (nucleus).

DNA bestaat uit  aan elkaar gekoppelde nucleotiden waardoor het molecuul uit twee strengen bestaat.

Bouw DNA

enkelstrengs DNA

dubbelstrengs DNA

Structuur ATCG

DNA bestaat uit twee ketens van aan elkaar gekoppelde nucleotiden.

mtDNA

DNA in chloroplasten

Prokaryoot

DNA ligt in een cirkel in het cytoplasma.

Sommige prokaryoten hebben ook korte stukjes circulair DNA (plasmiden).

Alles samen=genoom.

Genen

• 1 chromosoom bevat meerdere genen.
• Een gen bevat informatie voor 1 of meerdere eiwitten.
• Gen voor oogkleur bevat dus informatie hoe de eiwitten gemaakt moeten worden die jouw ogen kleur geven.
• DNA sequentie: de volgorde van de ATCG (stikstofbasen).
• De DNA sequentie van een gen bepaald welk eiwit wordt gesynthetiseerd (gemaakt).

Genen

• Staan op een vaste plek in ons DNA.
• Dus mijn gen voor oogkleur staat op hetzelfde chromosoom als bij jou.
• Omdat je van elk chromosoom er 2 hebt, heb je dus voor al je eigenschappen 2 genen. 
• Omdat deze van elkaar kunnen verschillen, noemen we de verschillende varianten allelen.

Niet-coderend DNA

Slechts een klein deel van ons DNA codeert (bevat de code) voor een eiwit.

Groot gedeelte (98,5%) maakt geen eiwitten, wordt vaak ''junk-DNA'' of niet coderend DNA genoemd. 

Aan de slag 

2.1     De bouw en functie van DNA

Opdracht 1 t/m 4

Bs 2: DNA replicatie

Diploïd

Van elk chromosoom 2 (2n)

Haploïd is als je van een chromosoom 1 hebt (1n).

Replicatie ook wel:

2n -> 2n + 2n

Celcyclus

In welk deel van de celcyclus vindt DNA replicatie plaats?

Replicatie

De verbindingen tussen de basenparen wordt verbroken.

Kernplasma: vrije nucleotiden

Enzym: DNA Polymerase schuift langs de oude streng en bindt vrije nucleotiden aan de enkelvoudige streng vast.

Replicatie

Zo krijg je 2 identieke DNA-moleculen.

In het midden blijft het nog aan elkaar zitten: centromeer.

Chromosoom bestaat uit 2 chromatiden.

Maken:

6-9