Fictie: 3e klas , pensum 1 - Ruimte & Tijd

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Fictie 3 H/V : Pensum 1 - Ruimte & Tijd

Notities voor de docent:

Niet alle informatie is opgenomen in de slides. In dit notitieveld staat informatie die je bij deze presentatie kunt vertellen.

Wat gaan we doen bij het onderdeel Fictie in pensum 1?

• Je leest een boek. Deels thuis, deels in de klas.
• Je maakt aantekeningen bij de colleges over personages, ruimte & tijd, doelgroep
• Je maakt opdrachten uit het hoofdstuk Fictie, paragraaf 7 en 8, zoals aangegeven in je studiewijzer
• Je houdt een Elevator Pitch over je boek, waarin je de colleges betrekt

Studiewijzer - Les 2

Opstarten: 10 min.

• 10 min. zelfstandig lezen uit je leesboek

Klassikaal: 15 min.

• LessonUp over Fictie: Ruimte & Tijd

Individueel: 35 min.

• Aantekeningen maken m.b.t. het college over personages
  
• Fictie §7: lees p.32, maak opdracht 6 t/m 8

Lesdoel: 

• Aan het einde van de les heb je geleerd hoe de schrijver spanning creëert met tijd en ruimte.

(Chronologische) Tijd

Om een verhaal spannend te maken kan de schrijver spelen 

met het verloop van de tijd. De schrijver kan o.a. versnellen en vertragen.

Een verhaal is chronologisch als de gebeurtenissen in het verhaal worden verteld in de volgorde zoals ze ook hebben plaatsgevonden.

Maar een schrijver kan het verhaal ook middenin of aan het einde van de gebeurtenis laten beginnen

vroeger

nu

later

Tijdlijn

Dit is Joost. Hij is nu 12 jaar oud en gaat naar de brugklas. Sleep de foto's van Joost in chronologische volgorde naar de tijdlijn. 

Flashback

Wanneer een personage 

terugkijkt naar een gebeurtenis spreek je van een flashback.

Door zo'n terugblik krijg je als kijker/lezer vaak meer informatie over een personage of een bepaalde gebeurtenis.

Fragment uit de film Ratatouille

Flashforward

Bij een 'flashforward krijgt de lezer/kijker een vooruitblik over wat er later in het verhaal gaat gebeuren. Hierdoor wil de lezer/kijker graag precies weten hoe het zit en zal verder lezen.

Fragment uit Sherlock Holmes

'We waren met z'n vieren, maar één van ons gaat dood. Dat kun je maar beter weten. Nu al, voordat ik begin. Eén van ons sterft. Het veranderde alles, dat wel. Maar wij drieën hebben alles doorstaan. De bommen, de branden, de nachten. Wij zijn er nog. Ons leven begint pas net.'

'Aan de overkant van de straat staat een jongen. Hij leunt tegen de muur. De mouwen van zijn overhemd zijn opgerold, zijn armen zitten vol zwarte vegen. Hij kijkt naar me. Ik sta in de rij tussen tweehonderd mensen en toch weet ik het zeker: hij kijkt naar mij.'

Twee ingekorte, achtereenvolgende fragmenten uit 'De Tunnel' van Anna Woltz

1. Flashforward
2. Flashback

Ruimte

De slaapkamer

Het park

De ruimte is de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt, waarin de personages zich bewegen. Elk verhaal speelt zich ergens af, op een echte of een verzonnen plek. Onder ruimte verstaan we o.a. fysieke ruimtes, zoals:

Verhaalomgeving

Voorwerpen

Geluiden

Culturen

Tijdperken

Seizoenen en weer

Onder ruimte verstaan we niet alleen fysieke ruimtes zoals je slaapkamer of het park, maar alle omschrijvingen over de omgeving. Zoals ook voorwerpen, geluiden, weer en seizoenen, tijdperken, culturen.

Een knipperende lamp, of een miezerregen kan veel doen met de sfeer.

Zo volledig mogelijk

Hoe vollediger je je ruimte omschrijft, hoe interessanter het wordt. Ogenschijnlijk hebben we hier te maken met twee dezelfde plaatjes: een gezin in een voertuig.

Maar wat kun je daar nog meer van benoemen?

De Flintstones:

- dragen dierenvellen

- er zit een dino op de achterbank

- de auto is gemaakt van steen en hout

- Irma en Pebbles dragen een botje in hun haar

- De auto wordt niet door een motor aangedreven, maar met de voet.

De Jetsons:

- Ze hebben futuristische kleren aan

- De auto en de hoed hebben een antenne

- Er zit een robot op de achterbank

- Ze zitten in een glazen luchtbubbel

- De 'auto' heeft geen wielen maar vliegt

Welk tijdperk kun je hieraan verbinden?

'De seconden verstreken langzamer, het was overal stil en de parachute zweefde door de rook omlaag naar de zilverkleurige zee. Wat was dat? Snel hield ik de telescoop weer voor mijn oog. In het ondiepe water vlak bij het zuidstrand zag ik een roeiboot, en twee riemen die op en neer gingen, zodat het donkere water rimpelde. Iemand anders moest het luchtgevecht ook hebben gezien. Iemand anders moest de bommenwerper ook hebben zien neergaan en die parachute als een geest omlaag hebben zien zweven. En wie het ook was, hij was blijkbaar van plan de Luftwaffe-piloot te redden.'

Fragment uit 'Ons kasteel aan zee' van Lucy Strange

1. Voorwerpen
2. Geluiden
3. Weer en seizoenen
4. Tijdperken

Vraag: welke onderdelen van Ruimte worden in deze tekst benoemd? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

Welke vragen kan ik over ruimte en tijd 

stellen bij mijn leesboek?

• Speelt het verhaal zich in chronologische volgorde af?
• Zijn er flashforwards of flashbacks?
• In hoeveel ruimtes speelt het verhaal zich af?
• Kun je zo'n ruimte beschrijven? (Denk daarbij ook aan voorwerpen, geluiden, weer en seizoenen, tijdperken)

Nog geen geschikt leesboek gevonden? 

Wie weet zit er iets leuks bij deze boekentips!

De Godden Broers:

Een kabbelend liefdedrama met een verrassend einde. Je krijgt de gedachtes en verliefde gevoelens van de hoofdpersoon mee, maar komt er niet achter of diegene een jongen of een meisje is.

De Roos uit het beton:

De prequel op het boek The Hate U Give. Het gaat over een schooljongen die tienervader wordt. Een Black Live Matter-roman.

Huisje 13:

Hoe ga je om met een moeder die een wifi-wappie wordt? Wanneer valt iets nog onder 'een andere opvoeding' en wanneer moet je als school of co-ouder ingrijpen?

De ijzige verloofde:

Het eerste deel van de spannende fantasy serie 'De Spiegelpassanten'. Het speelt zich af in de toekomst en hangt qua sfeer tussen Alice in Wonderland en Harry potter in.

Stilte heeft een eigen stem:

Een Amerikaanse zoon van een diplomaat wil fotojournalist worden en komt via zijn foto's achter een vreselijk geheim in  Spanje ten tijde van het Franco-regime.

De grand tour van Henry Montague:

'Het onzedelijke reisverslag van een rebelse jonge gentleman'. Tegenwoordig gaan jongeren op roadtrip of backpacken. In de 18e eeuw maakten rijke jonge mannen een Grand Tour door Europa. Het is erg woke, alle vormen van liefde komen aan bod.

Zeis

Een leven zonder honger, ziekte, oorlog en lijden in de toekomst. Maar als er geen mensen meer dood gaan moet de populatie  op een andere manier in toom worden gehouden. Alleen Zeisen zijn nog in staat om een leven te beëindigen. 

Lesdoel: Ik heb geleerd hoe de schrijver spanning creëert
met ruimte en tijd.

Geef aan op een schaal van 1 tot 10.
0 = Ik snap er helemaal niets van...
10 = Ik snap het helemaal!

Lesdoel: 

• Aan het einde van de les heb je geleerd welke soorten personages er zijn.

010

Laat met een emoji weten
wat je van deze les vond:

😒🙁😐🙂😃