Fictie: 'Geest' les 1: Theorie boek Op Niveau Fictie: Blok 1 t/m 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands

    Fictie: toegepast op 'Geest'

Les 1

VWO 2

  P2 2022-2023

fictie / non-fictie   

realistisch / niet realistisch

genres
personages
hoofdpersonen / bijfiguren: helper/tegenstander
medespelers/ figuranten
vertelperspectief
leeservaring
beoordelingswoorden
mening/ argumenten 
spanning/ ruimte /sfeer
tijd: vertelde tijd, chronologisch/niet-chronologisch, terugverwijzing, vooruitverwijzing, flashback
open einde /gesloten einde

Leerdoelen

Dit nieuwsbericht in de krant is ...

1. fictie
2. non-fictie

Schoolboeken, kookboeken en informatieve boeken zijn voorbeelden van:

1. Fictie
2. Non-fictie

Het boek ' Elke dag een druppel gif' is...

1. realistisch
2. een beetje realistisch
3. niet-realistisch

Het journaal is ...

1. Heel realistisch
2. Een beetje realistisch
3. Niet-realistisch

Genres

Genres (verhaalsoorten)

Een ander woord voor genre is verhaalsoort. Boeken kun je indelen in genres. Soms kun je meerdere genres per boek kiezen.

Avonturenverhaal

meidenverhaal

Grappig verhaal

Sprookje

Oorlogsverhaal

Liefdesverhaal

Probleemverhaal

Historisch verhaal

Ontwikkelings-

verhaal

Detective

• Een verhaal waarin een speurder probeert te achterhalen wie een misdrijf heeft gepleegd.

Thriller

• Een spannend verhaal waarin de hoofdpersoon in een levensbedreigende situatie terechtkomt. 

Fantasy

• Een verhaal met fantasiewezens in een fantasiewereld.

Science fiction

• Een toekomstverhaal (vaak in de ruimte/ruimtevaart of nieuwe technieken).

Dystopische roman

• Een verhaal over een wereld die door rampen of dictatuur bijna niet meer leefbaar is.
• - toekomst
• - dystopie vs. utopie

Ontwikkelingsroman

• Een verhaal over het volwassen worden van een (jonge) hoofdpersoon.
• - coming on age

Psychologische roman

• Een verhaal waarin de nadruk ligt op de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon (meer dan op de gebeurtenissen).

Reisverhaal

• Een verhaal waarin een verslag wordt gegeven van een reis
• (vaak non-fictie).

Avonturenroman

• In een avonturenroman speelt 'een held' de hoofdrol. Er gebeuren allerlei spannende dingen en daar gaat het om in dit boek.

Historische roman

• Een verhaal waarin een belangrijke gebeurtenis (of gebeurtenissen) een belangrijke rol spelen.

Oorlogsroman

• Een verhaal dat zich afspeelt in een oorlog (voornamelijk Tweede Wereldoorlog).

Geëngageerde roman

• Een verhaal waarin eigentijdse problemen in onze samenleving aan bod komen.

Andere culturen

• Je maakt kennis met mensen die uit een niet-Hollandse cultuur komen .

Volksverhalen

• Sprookje
• Mythe: verhalen die antwoord geven op de raadsels van het leven (Griekse mythe)
• Sage: verhalen over dappere helden uit oude tijden
• Legende: godsdienstig verhaal rond Christus, Maria of andere heilige figuren (Efteling)

Hoofdpersonages en bijfiguren

- het doel van het boek is vaak het oplossen van een probleem of een belangrijke opdracht van dit personage

- wordt uitgebreid beschreven.

- je leert je de gedachtes en gevoelens van de hoofdpersoon goed kennen.

- het grootste deel 'beleef' je vanuit de ogen van dit personage

Een hoofdpersoon herken je aan het volgende:

Helper

helpt de hoofdpersoon het probleem op te lossen.

Tegenstander

maakt het de hoofdpersoon moeilijk

Bijfiguren

De rollen kunnen verschuiven: een helper kan zich keren tegen de hoofdpersoon en een tegenstander worden (of andersom)

Personages beschrijven en karakterontwikkeling

Je kunt personages beschrijven aan de hand van:

- Uiterlijk

- Kenmerken (geslacht, leeftijd, gezondheid, achtergrond)

- Karaktereigenschappen

- Relaties met andere personages

Twee manieren waarop je personages kunt leren kennen:

Direct: als je de informatie over een personage rechtstreeks uit de tekst kunt halen.

Indirect: als je de informatie zelf moet afleiden uit wat de personages doen, zeggen of denken.

Enkele karaktereigenschappen

Ramadan mubarak

✅ fictie / non-fictie   

✅ realistisch / niet realistisch

✅ genres
✅ personages
✅ hoofdpersonen / bijfiguren: helper/tegenstander , medespelers/ figuranten

      Deze les:

➡️  TIJD 

      vertelde tijd /verteltijd/ tempo

      TIJDVOLGORDE

      chronologisch/niet-chronologisch, 

      terugverwijzing, vooruitverwijzing, flashback

➡️ VERTELPERSPECTIEF

Tijd

vertelde tijd || verteltijd

Laag tempo (traag verteld verhaal): 

• veel pagina's om een kort tijdsbestek te beschrijven.

Hoog tempo (verhaal wordt snel verteld):

• weinig pagina's om een lang verhaal te vertellen 

......

......

.......

.......

 vul in 

veel | weinig | lang | kort

Verteltempo

Laag tempo (traag verteld verhaal):

• veel pagina's om een kort tijdsbestek te beschrijven.

Hoog tempo (verhaal wordt snel verteld):

• weinig pagina's om een lang verhaal te vertellen 

Verteltempo

Tijdvolgorde

Tijdvolgorde

Chronologisch: verhaal wordt verteld in volgorde zoals het gebeurd is . 

Eventueel met een...

-terugverwijzing kort (paar woorden of zinnen)

-vooruitverwijzing iets wat nog gaat gebeuren in de toekomst.

Niet chronologisch: gebeurtenissen worden in andere volgorde verteld

flashback: Verhaal springt langer terug in tijd (langer dan terugverwijzing)

Vertelperspectief

Vertelperspectief

fictie / non-fictie   

realistisch / niet realistisch

genres
personages
hoofdpersonen / bijfiguren: helper/tegenstander
medespelers/ figuranten
vertelperspectief
leeservaring
beoordelingswoorden
mening/ argumenten 

tijd: vertelde tijd, chronologisch/niet-chronologisch, terugverwijzing, vooruitverwijzing, flashback
spanning/ ruimte /sfeer
open einde /gesloten einde

Leerdoelen

Spanning

Setting

Wat vinden jullie?

Als Jochem in Schotland een zeehond heeft gezien, denkt hij: ‘Wat heeft het voor zin om zoiets in je eentje te zien?’ (p. 105)

Wat vinden jullie?

Jochems brieven aan zijn zus zijn een soort dagboeken: hij reflecteert op zijn eigen leven. Waarom denk je dat hij die brieven schrijft en hoe helpt dat hem? 

Wat vinden jullie?

Pas wanneer Jochem een persoonlijke vraag aan hem stelt, vindt Kevin dat ze echt vrienden zijn. ‘Vrienden praten, Bob. Die stellen elkaar vragen. Personal things, you know.’ (p. 181) 

Wat vinden jullie?

Als Jochem en Caileen een stier tegenkomen, weet zij hoe ze daarmee om moet gaan. Jochem schrikt en rent weg. Caileen wordt boos, omdat hij haar in de steek laat. Vind je dat terecht?

Wat vinden jullie?

In het eerste deel van het boek spelen sociale media een belangrijke rol. Vind jij dat de schrijver realistisch beschrijft hoe jongeren hun telefoons en apps gebruiken?

Wat vinden jullie?

In het eerste deel van het boek spelen sociale media een belangrijke rol. Vind jij dat de schrijver realistisch beschrijft hoe jongeren hun telefoons en apps gebruiken?

Open of gesloten einde