De neoromantiek: Jotie 't Hooft

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Neoromantische poëzie

Jotie T' Hooft

Hoe zie je fysiek dat Jotie 't Hooft een romanticus was?

Wat waren de kenmerken van de romantiek?

De romantiek

De romanticus voelde zich niet goed in de maatschappij:

1 gevoelens staan centraal

2 subjectieve blik op de werkelijkheid

3 vlucht uit de werkelijkheid

   -> focus op het verleden/ de natuur/ het exotische/ het

         onverklaarbare/ het religieuze/ drugs/ de dood

   

Welke kenmerken van de romantische kunstenaar vind je terug in het levensverhaal van Jotie T'Hooft?

OPDRACHT 1 p. 115

Jotie T'Hooft en de romantiek

Hij voelde zich niet goed in de maatschappij.

-> zwartgeschilderd huis

-> onvervulde verlangen

-> vlucht in innerlijke wereld (poëzie = zijn gevoelens)

Toevlucht tot drugs

Focus op de dood/zelfmoord

   

Poëzie (zie Vademecum)

VORM:

1 verzen en strofes

2 enjambement: zin loopt door over meerdere verzen

RIJM:

AABB: gepaard, ABAB: gekruist, ABBA: omarmend

Poëzie

STIJLFIGUREN:

1 alliteratie: opeenvolgende woorden = beginletter

2 vergelijking: als, zoals, gelijk

3 metafoor: vergelijking zonder als, zoals, gelijk

4 personificatie: menselijke eigenschappen geven aan dieren,

                                 begrippen, levenloze voorwerpen

5 hyperbool of overdrijving: eigenschap extra overdrijven

Nog een brief

Lieve vrouw waar ik als meisje muziek op speelde

ik weet dat ik nooit iets echt met u deelde

dan het chagrijn dat toch van alle mensen is.

ik sterf, dus het kan niet dat ik me vergis

Welk thema zit in deze strofe?

1. het dichten
2. afscheid nemen
3. een bekentenis
4. een vraag om vergeving

Wat betekent de titel 'Nog een brief'?

Welke stijlfiguur herken je in dit vers?
Lieve vrouw waar ik als meisje muziek op speelde

1. alliteratie
2. hyperbool
3. personificatie

Nog een brief

als ik u zeg dat gij mijn hart op aarde waart.

Ik heb, als zoveel anderen, niet het geringste begrepen

ik was geen prins maar een roofridder met een zwaard

al wist ik nog niet dat het voor u was geslepen.

Wat is het rijmschema?
als ik u zeg dat gij mijn hart op aarde waart.
Ik heb, als zoveel anderen, niet het geringste begrepen
ik was geen prins maar een roofridder met een zwaard
al wist ik nog niet dat het voor u was geslepen.

1. gepaard (AABB)
2. gekruist (ABAB)
3. omarmend (ABBA)
4. vrij vers

Nog een brief

Schone vrouw, ik heb mijn mond op de uwe gelegd 

en, liefste, toch soms de waarheid gezegd

al is het onderscheid mij niet recht klaar.

Ik wil nog spreken, maar mijn hart wordt zwaar

Welk thema zit in deze strofe?

1. het dichten
2. afscheid nemen
3. een bekentenis
4. een vraag om vergeving

Nog een brief

Van de kiem die in mij is klaargelegd:

de dood, hij spreekt straks wel recht.

Ik wil u geen vergeving vragen of begrip, 

en dan, al lijk ik nu een lange lijn, in uw leven

Word ik dra een kleine stip.

Welke woordspeling herken je in dit vers?
en dan, al lijk ik nu een lange lijn, in uw leven
Word ik dra een kleine stip.

1. alliteratie
2. hyperbool
3. personificatie
4. enjambement

Nog een brief

Hier moet ik afscheid nemen, ik ben moe.

Ik heb u geslagen - als een beul een dief met een roe

terwijl mij niets ontstolen was of leek.

Ik hou van u: ik word net als mijn woorden: bleek.

                                                                                            uit: De laatste gedichten, 1977

Welk thema zit in deze strofe?

1. het dichten
2. afscheid nemen
3. een bekentenis
4. een vraag om vergeving

OPDRACHT 2 p. 117: Nog een brief

1 INHOUDELIJK
1 De titel

   'nog' en brief = al eerder 'brieven' geschreven om iets mee te delen

2 Het doel van 'de brief'

    vers 15: geen vergeving vragen MAAR vers 18: afscheid nemen

3 De ontkenning van de liefde

    liefdesverklaringen (vers 1, 5, 9)  versus afbreken van de liefde ( vers 2, 7-8,

    10, 19)

OPDRACHT 2 p. 117: Nog een brief

3 De ontkenning van de liefde

    liefdesverklaringen (vers 1, 5, 9, 21)  versus afbreken van de liefde ( vers 2, 7

    8, 10, 19)

    -> ik was niet positief, ik was niet eerlijk

          = contact verbreken zodat niets hem ervan weerhoudt te sterven

    -> ik was een roofridder, een dief met een roe, een beul = BEELDSPRAAK

          = ik heb je pijn gedaan en zal dat ook doen door mijn dood

OPDRACHT 2 p. 117: Nog een brief

4 Afscheid nemen

    vers 4: Ik sterf

    vers 12-13-14: hij moet afscheid nemen ->  de dood is in hem ontkiemd

    vers 15-16-17: ik word een stip = hij was onbelangrijk -> relativeert zichzelf

5 Het dichten/ schrijven van gedichten

    vers 21: Ik word net als mijn woorden: bleek

    = mijn gedichten kondigen mijn dood aan

OPDRACHT 2 p. 117: Nog een brief

2 VORMELIJK
    1 Rijmschema

       strofe 1: AABB = gepaard

       strofe 2: ABAB = gekruist

       strofe 3: AABB= gepaard

       strofe 4: AABB = gepaard

       weesrijm = woordengroep isoleren om de betekenis ervan te 

                              benadrukken

       strofe 5: AABB = gepaard

OPDRACHT 2 p. 117: Nog een brief

2 VORMELIJK
   2 alliteratie

       vers 1: meisje - muziek

   3 enjambement

      vers 12-13: Ik wil nog spreken, maar mijn hart wordt zwaar

                             Van de kiem die in mij is klaargelegd

      vers 16-17: en dan, al lijk ik nu een lange lijn, in uw leven

                            word ik dra een kleine stip.

Schuldbekentenis

Ja, ik geef het toe, ik beken het openlijk:

mijn lichaam was altijd een toren zonder uitkijk.

Ik heb hem steen voor steen in folianten gepend

ik heb mij geplooid naar de tijd en de trend.

Wat betekent de titel 'Schuldbekentenis'?

Welk thema zit in deze strofe?

1. de isolatie
2. afscheid nemen
3. een bekentenis
4. een vraag om vergeving

Welke stijlfiguur herken je in dit vers?
mijn lichaam was altijd een toren zonder uitkijk.

1. alliteratie
2. hyperbool
3. personificatie
4. metafoor

Welk kenmerk van de romantiek herken je in deze verzen?
mijn lichaam was altijd een toren zonder uitkijk.
ik heb mij geplooid naar de tijd en de trend.

Schuldbekentenis

De stenen die ik uit de wand verwijderd heb

zijn de woorden waar ik dit gedicht mee schep;

ik kijk naar de wereld waarin gij woont

en al zie ik onscherp en ben ik vreselijk stoned

Welke stijlfiguur herken je in deze verzen?
zijn de woorden waar ik dit gedicht mee schep;
ik kijk naar de wereld waarin gij woont

1. alliteratie
2. hyperbool
3. personificatie
4. metafoor

Welk kenmerk van de romantiek herken je in deze verzen?
ik kijk naar de wereld waarin gij woont
en al zie ik onscherp en ben ik vreselijk stoned

Schuldbekentenis

er is iets dat mij niet ontgaan kan:

mijn toren is opgebouwd in mijn eigen toren.

Ik weerhield mijn lijf niet in de groei tot man

maar ik zaag geduldig aan de pijlers die mij schoren.

Welk thema zit in deze strofe?

1. de isolatie
2. afscheid nemen
3. de wil om te sterven
4. een vraag om vergeving

Schuldbekentenis

Het lijkt niet erg duidelijk misschien

mijn keel snoert dicht en mijn tong heb ik gebroken

toen ik spreken leerde. Ik heb niemand ontzien.

Ik ben de wereld, in mij is onstuitbaar de doodsbloem

ontloken.

                                                               Uit: Verzamelde gedichten, 1981

Welk kenmerk van de romantiek herken je in deze verzen?
Ik ben de wereld, in mij is onstuitbaar de doodsbloem
ontloken.

Welke woordspeling herken je in deze verzen?
mijn keel snoert dicht en mijn tong heb ik gebroken
toen ik spreken leerde. Ik heb niemand ontzien.
Ik ben de wereld, in mij is onstuitbaar de doodsbloem
ontloken.

1. alliteratie
2. hyperbool
3. personificatie
4. enjambement

OPDRACHT 3 p. 118: Schuldbekentenis

1 INHOUDELIJK
   1.1 isolatie

   strofe 1: Mijn lichaam was een toren zonder uitkijk = ik zat in eigen wereld

                    Ik heb mij geplooid aar de tijd en de trend = ik moest mijn aanpassen

   strofe 2: ik zie onscherp en ben stoned = ik neem drugs en zit in eigen wereld

   strofe 3: mijn toren is gebouwd in mijn eigen toren = ondoordringbaarheid

OPDRACHT 3 p. 118: Schuldbekentenis

1 INHOUDELIJK
   1.2 in mij is onstuitbaar  de doodsbloem ontloken

          onstuitbaar = niet meer tegen te houden

           ontloken = opengaan van een bloem

         -> de wil om te sterven is niet meer tegen te houden

         -> de dood als een mooie bloem, iets moois

         -> wat hij niet vindt op aarde, zoekt hij in de dood

OPDRACHT 3 p. 118: Schuldbekentenis

1 INHOUDELIJK
   1.3 langzaam naar de dood toeleven

         vers 12: maar ik zaag geduldig aan de pijlers die mij schoren 

                          pijlers = balken, pilaren

                          schoren = onderstutten

           Mijn lichaam groeit, ik word volwassen (vers 11) maar geleidelijk aan

           streef in naar de dood: de instorting van mij lichaam

OPDRACHT 3 p. 118: Schuldbekentenis

1 INHOUDELIJK
   1.4 kenmerken neoromantiek

         1 zich niet thuis voelen in de wereld: isolatie in eigen wereld, verbeelding

            vers 2 en 4, vers 10

         2 vlucht in drugs

             vers 8

         3 vlucht in de dood

             vers 12, 16

OPDRACHT 3 p. 118: Schuldbekentenis

2 VORMELIJK
   2.1 rijmschema

        strofe 1: AABB = gepaard

        strofe 2: AABB = gepaard

        strofe 3: ABAB= gekruist

        strofe 4: ABAB = gekruist

         weesrijm = woordengroep isoleren om de betekenis ervan te

                              benadrukken

OPDRACHT 3 p. 118: Schuldbekentenis

2 VORMELIJK
   2.2 alliteratie

          vers 6: woorden waar, vers 7: wereld waarin

   2.3 metafoor

          vers 2: mijn lichaam was een toren zonder uitkijk

   2.4 enjambement

          vers 14-17: mijn keel snoert dicht en mijn tong heb ik gebroken

                                 toen ik spreken leerde. Ik heb niemand ontzien.

OPDRACHT 3 p. 118: Schuldbekentenis

2 VORMELIJK

   2.4 enjambement

          vers 14-17: Ik ben de wereld, in mij is onstuitbaar de doodsbloem

                                ontloken.