Werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Welkom

Spelling

Werkwoorden

Nederlands

Leg in eigen woorden uit wat werkwoorden zijn.

Geef zoveel mogelijk voorbeelden van werkwoorden (probeer zoveel mogelijk verschillende soorten in te sturen).

Welk gevoel krijg jij als je Nederlands docent zegt dat de les over werkwoordspelling gaat?

Lesprogramma

1. Uitleg problemen en strategieën werkwoordspelling
2.  Opdrachten werkwoordspelling
3. Afsluiting
   
   
4. Volgende les vervolg opdrachtenblad.

Leerdoelen

Aan het eind van de komende twee lessen...

• ken je de vier(vijf) verschillende soorten werkwoorden en weet je wat het WWG is.

• kun je het WWG in een zin herkennen en benoemen. 

• kun je de vier verschillende werkwoordsvormen in een zin herkennen en uitleggen wat de kenmerken van die vormen zijn.
  
  

• kun je zelfstandig een grammaticale analyse uitvoeren om tot de juiste werkwoordspelling te komen.
  

Soorten werkwoorden

1. Persoonsvorm
   Wij lopen altijd naar school.
   
   
2. Voltooid deelwoord
   Wij hebben gisteren 10 kilometer gelopen.
   
   
3. Hele werkwoord/infinitief
   Wij willen daar graag lopen.
   
   
4. Onvoltooid deelwoord
   Lopend ging hij van school naar huis.
   
   
5. Gebiedende wijs
   Word kampioen!

Persoonsvorm vinden

De persoonsvorm is verbonden met het onderwerp (EV/MV) en kan in zowel de tegenwoordige tijd als de verleden tijd staan. 

Je vindt de persoonsvorm door:

• De tijdproef uit te voeren (verander de tijd)
• De getalproef uit te voeren (verander het getal van het onderwerp)
  Het werkwoord dat je moet aanpassen om de zinnen correct te maken, is de persoonsvorm. 
• De vraagproef uit te voeren.
  Het werkwoord dat vooraan komt te staan is de persoonsvorm.

Wat is het gezegde in de zin: Ze zit al uren te knutselen

1. zit
2. zit knutselen
3. zit te knutselen
4. er is geen gezegde

Wat is het gezegde in:
Fluitend liep Tonny het veld af na de gewonnen wedstrijd

1. Fluitend
2. liep
3. liep fluitend
4. liep fluitend af

Klanken

• In het Nederlands spellen wij zoveel mogelijk fonologisch, dat betekent dat we een woord spellen met de klanken die we horen bij de standaarduitspraak.
  
  
• Sommige woorden kan je vervormen (zoals werkwoorden), dat noemen wij morfologie. Bij het vervormen woorden gebruiken wij standaardregels 
  
  
• Door het morfologisch principe moeten sommige klanken soms met de ene letter, soms met de andere en soms met beide letters geschreven worden (d/t/dt).
  
  
• Klanken die hetzelfde klinken, maar die je anders schrijft, noem je homofonen.

• We spellen bijvoorbeeld ik zend met een 'd' omdat zenden ook een 'd' heeft.
• We spellen jij wordt omdat de standaardregel is dat de jij-vorm de stam + t is. 

Bij het spellen van werkwoorden kijk ik vaak naar de grammaticale functie (welk zinsdeel het is) van het werkwoord zodat ik weet hoe ik het werkwoord moet schrijven.

Nooit

Bijna nooit

soms wel, soms niet

Bijna altijd

Altijd

Bij het spellen van werkwoorden gebruik ik vaak de spelling die mij het bekendste voorkomt/het meest logisch lijkt

Nooit

Bijna nooit

soms wel, soms niet

Bijna altijd

Altijd

Ik ga er bij het spellen vanuit dat een werkwoord met een voorvoegsel zoals be-, ge-, her-, ont- of ver- een voltooid deelwoord is.

Nooit

Bijna nooit

soms wel, soms niet

Bijna altijd

Altijd

Waarom gaat het vaak fout?

• Er zijn verschillende spelstrategieën die vaak gebruikt worden, alleen zijn die niet allemaal even goed.

• Strategie 1: grammaticale analyse maken en vervolgens de regels voor de werkwoordspelling toepassen.

• Strategie 2: de meest voorkomende spelwijze van een woord gebruiken.
  
  
• Strategie 3: werkwoorden met een onbeklemtoond voorvoegsel (be-, ge-, her-, ver-, ont-) altijd als voltooid deelwoord herkennen.

Waarom gaat het vaak fout?

• Er zijn verschillende spelstrategieën

• Strategie 1: grammaticale analyse maken en vervolgens de regels voor de werkwoordspelling toepassen.

• Strategie 2: de meest voorkomende spelwijze van een woord gebruiken.
  
  
• Strategie 3: werkwoorden met een onbeklemtoond voorvoegsel (be-, ge-, her-, ver-, ont-) altijd als voltooid deelwoord herkennen.

• Zo wordt het woord herhaalt vaak gespeld als herhaald, omdat voor dit woord de spelling met een d vaker voorkomt dan de spelling met een t. 
• Het woord geloofd bijvoorbeeld wordt vaak gespeld als gelooft, omdat voor dit woord de spelling met een t weer vaker voorkomt.

Zo heb je het werkwoord gebeuren. 

• Op deze kruising zijn veel ongelukken gebeurd.
• Het gebeurt vaker dan je denkt. 

In de eerste zin is het werkwoord gebeuren als voltooid deelwoord gebruikt (de stam eindigt op een r en die zit niet in 't ex kofschip, dus schrijf je een d)

In de tweede zin is het werkwoord gebeuren als persoonsvorm in de tegenwoordige tijd gebruikt en hoort bij het onderwerp het. Regels voor het vervoegen bij de het-vorm t.t. = stam+t

Nienke vermijdt vandaag zon, ze is gisteren namelijk verbrand. 

• Vermijdt is de persoonsvorm en het onderwerp is Nienke. Nienke is een 'zij-vorm' en de zin staat in de tegenwoordige tijd. De regel voor vervoegen is stam (vermijden-en) + t =  vermijdt. 
• Het werkwoord verbrand is een voltooid deelwoord. Het hele werkwoord is verbranden, de stam eindigt op een 'd'. De 'd' zit niet in 't ex kofschip, dus schrijf je een 'd' op het einde. 

Schema om een grammaticale analyse te maken en vervolgens de regels voor de werkwoordspelling toe te passen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen / geef aan wat je nog lastig vindt.

Welkom

Spelling

Werkwoorden

Nederlands

Lesprogramma

• Bespreken huiswerk

• Uitleg Engelse werkwoorden

• Aan het werk

Leerdoelen

Aan het eind van de les...

• ken je de regels voor de spelling van Engelse werkwoorden in het Nederlands.

• kun je Engelse werkwoorden in het Nederlands goed spellen.

www.cambiumned.nl

Engelse werkwoorden

• Engelse werkwoorden vervoeg je zoveel mogelijk als Nederlandse werkwoorden!
  Je gebruikt dus dezelfde regels.
  
  
  
• Engelse werkwoorden hebben soms een afwijkende ik-vorm:
  

paintball, delete, race (vanwege de uitspraak)
scoor, promoot -(vanwege de o-klank)

Engelse werkwoorden

• Sommige woorden en werkwoorden die wij gebruiken, komen uit een andere taal. Je noemt ze leenwoorden. 
• Engelse werkwoorden vervoeg je op dezelfde manier als Nederlandse werkwoorden.

• Let op: Bij saven, timen en daten eindigt de stam op -e.
• We 'vernederlandsen' de Engelse werkwoorden, behalve als je daardoor een verkeerde uitspraak krijgt.

De leerling ... het document gisteren op haar Chromebook.
(saven)

1. savde
2. savede
3. savete
4. savte

Hoe zit dat?

• Bij het werkwoord saven eindigt de stam op een -e
• -> save (spreek uit: seef)
• De v van save zit niet in het 'T eX KoFSCHiP
• Daarom krijg je in de verleden tijd -de of - den

Ik save                 Ik savede                Ik heb gesaved

Hij savet             Wij saveden

Bij de meeste werkwoorden  werkt het dus hetzelfde als bij de Nederlandse werkwoorden.

maar..... let op goed de uitspraak           -n

Vul bij iedere zin de juiste vorm van het voltooid deelwoord in:

1. Peter ................................... (scrollen) door zijn e-mails.
2. Voor dat project ................................... (researchen) ik vorige week in de databank.
3. Maxime................................... (stressen, vt) flink na zijn toets.
4. Heb jij vorige week ook ................................... (flyeren)?
5. Mijn moeder ................................... (recyclen) alles.