Introductieles H9 schakelingen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H9 schakelingen

9.1 en 9.2 

SE-9

Lesuur 1

Uitleg 9.1 

Lesuur 2

Uitleg 9.2 

Oefenen met de lesstof

H9 schakelingen

9.1 weerstanden

9.2 LDR en NTC

9.3 Schakelen met een relais

9.4 Elektronische schakelingen 

9.1 Weerstanden

9.1.1 Je kunt toelichten wat wordt bedoeld met de weerstand van een schakelonderdeel.

9.1.2 Je kunt uitleggen hoe je de totale weerstand van een stroomkring groter kunt maken.

9.1.3 Je kunt beschrijven hoe je de weerstand van een schakelonderdeel kunt bepalen.

9.1.4 Je kunt berekeningen uitvoeren met de spanning, de stroomsterkte en de weerstand.

9.1.5 Je kunt beredeneren of de wet van Ohm van toepassing is op een schakelonderdeel.

9.1.6 Je kunt uit de kleurcode op een weerstandje afleiden hoe groot zijn weerstandswaarde is.

Weerstand

grote weerstand

kleine weerstand

Weerstand

Eigenschap van voorwerpen die aangeeft of de stroom er gemakkelijk (bij een kleine weerstand) of moeilijk (bij een grote weerstand) doorheen kan lopen.

Alle onderdelen in een schakeling hebben een weerstand.

Weerstand (R)

Een apparaat levert weerstand.
Des te groter de weerstand, 

des te kleiner de stroomsterkte wordt.

U = I x R                          I = U : R                                R = U : I

grootheid	symbool	eenheid	symbool
weerstand	R	Ohm	Ω

Wet van Ohm

Ohmse weerstand

Deze weerstand is ohms:

Rechtevenredig verband: dus R heeft een vaste waarde.

De waarde van schakelonderdeel is steeds even groot.

Wet van Ohm

Kleurcode weerstand

Wat is de weerstand en 

hoe groot is de afwijking?

Kleurcode weerstandje

kleuren bekijken van links naar rechts

• ring 1 = groen = 5
• ring 2 = blauw = 6
  
• ring 3 = bruin = 1 nul
  
• ring 4 = goud = +/- 5%
  

• weerstand = 560 Ω +- 5%

• de weerstand kan dus in werkelijkheid tussen 532 Ω en 588 Ω liggen (5% van 560 is 28)

Controle vragen

De ringen op een weerstand hebben de kleur 

 geel, oranje, rood, goud.

Bepaal de weerstand.

Wat is de tolerantie ?

Wat is de maximale waarde ?

Wat is de minimale waarde ?

geel 4

oranje 3

rood twee nullen, dus 00

goud 5 %

Dus 4300 Ω is de weerstand.

De tolerantie is 5 %, dus 215 Ω

De maximale waarde is 4515Ω

De minimale waarde is 4085 Ω

Aan de slag!

Maak 9.1 opdracht: 4, 5, 6, 9 en 10

Je mag samenwerken.

Blz: 14-20 van het boek

9.2 LDR en NTC

lesuur 2

9.2 LDR + NTC

Wat doet een sensor?

Sensor 'voelt'

Sensor = reageert op signalen uit de omgeving

Bijvoorbeeld: een thermometer, NTC, LDR

9.2 LDR + NTC

Wat doet een verwerker?

Het signaal van de sensor komt bij de verwerker. Deze verwerkt het signaal en bepaalt wat er moet gebeuren.

1.  De buitenlamp had minder licht -> Dus moet de lamp gaan branden want het is donker
2. De buitenlamp vangt veel licht op -> Lamp moet uitblijven het is nog licht genoeg!

9.2 LDR + NTC

Wat doet een actuator?
Dit is het uiteindelijke doel. 

De actuator doet wat nuttig is voor de eigenaar van de schakeling.

NTC - negative temperature coefficient

Een NTC is gevoelig voor veranderingen in de temperatuur. Als de temperatuur omhoog gaat, gaat de weerstand omlaag.

• Wordt gebruikt in computers om 

oververhitting tegen te gaan.

NTC

TEMPERATUURSENSOR

(temperatuurgevoelige weerstand)

Hoge temperatuur -> lage weerstand -> veel stroom

Lage temperatuur -> hoge weerstand -> weinig stroom

Stroom begrenzen

Als er stroom loopt door de NTC, wordt de NTC warmer. Daardoor wordt de meting minder nauwkeurig. 

Oplossing: een gewoon weerstandje in serie met de NTC.

LDR - Light Dependent Resistant

• Lichtgevoelige weerstand.
• Hoe meer licht op de LDR valt, des te lager de weerstand.
• Buitenlampen of camera met flitser

LDR

LICHTSENSOR

(lichtgevoelige sensor)

weinig/geen licht -> hoge weerstand (R) -> weinig stroom (I)

(veel) licht -> kleine weerstand (R) -> veel stroom (I)

Light 

Dependant

Resistor

NTC

Negative Temp. Coefficient

Reageert op temperatuur

Temperatuur omhoog

Weerstand omlaag

LDR

Light Dependent Resistor

Reageert op licht

Licht omhoog

Weerstand omlaag

9.2 LDR + NTC

Aan de slag!

Maak 9.2 opdr. 1 t/m 10
(p. 26-32 van Nova deel A)