4.1 - Prikkels en gedrag 1H1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Thema 4: Gedrag

Hoofdstuk 4 - Gedrag

Wat is gedrag, hoe leer je gedrag en hoe gebruik je gedrag?

Gedrag

In dit hoofdstuk:

4.1 - Prikkels en gedrag

4.2 - Leren

4.3 - Lichaamstaal

4.4 - Samen leven

4.5 - Samenhang: De mierenkolonie (h/v)

Eindopdracht: Diergedrag

leerdoelen paragraaf 4.1:

1. Je kan vertellen wat gedrag is

2. Je weet wat een prikkel is

3. Je kent verschillende soorten prikkels en  voorbeelden

4.  Je kan vertellen hoe gedrag bestudeerd wordt

5. Je weet wat een ethogram is

6. Je weet hoe je een protocol en staafdiagram maakt

Wat is gedrag?

'Alles wat een mens of dier doet'

Verandering in gedrag:

- Ontstaat door een prikkel -> invloed van binnen uit buiten

Uitwendige prikkel

Inwendige prikkel

Inwendige prikkel

Honger hebben

Uitwendige prikkel

Het zien van eten

Wanneer werken prikkels?

Soms neem je prikkels waar, maar doe je er niks mee

vb: Hond (baasje roept) maar niet reageert

Bepaalde prikkels leveren altijd een reactie: Sleutelprikkels

Stekelbaarsmannetje: rode buik van ander mannetje leidt tot dreiggedrag (video)

Sleutelprikkels

Prikkels die altijd leiden tot hetzelfde gedrag zijn sleutelprikkels. 

Sleutelprikkel

Sleutelprikkel: prikkel die altijd hetzelfde gedrag tot gevolg heeft

De reactie op  een sleutelprikkel is aangeboren (je kan er niets aan veranderen)

Sleutelprikkels

Bron 3

____

____

Bron 5

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens doet
2. Alles wat een dier doet
3. Alles wat een mens of dieren doet
4. Het observeren van dieren

Een prikkel van buiten het organisme heet een ...

1. Inwendige prikkel
2. Binnenprikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Buitenprikkel

Hiernaast zie je een mannetjes en vrouwtjes stekelbaars. Wat zou voor een mannetje de sleutelprikkel kunnen zijn om een ander mannetje wel, maar een vrouwtje niet weg te jagen uit zijn territorium?

1. De stekels op de rug
2. De buikvin
3. De lengte van de vis
4. De rode buik

Honger is een?

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Meeuwen hebben onder de snavel een rode plekje ( zie afbeelding). Als een baby meeuwtje dit vlekje ziet, gaat ze meteen met snaveltje erop tikken. Ze doen dit waarschijnlijk om voor eten te vragen.
Dit gedrag van rode plekje tikken gebeurt alleen als ze het rood plekje zien op een snavel.
Het rode vlekje op de snavel is dan een ___________

1. Gedragprikkel
2. Slotprikkel
3. Sleutelprikkel
4. Reactieprikkel

Een harde knal is een

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Je ziet een zak chips

1. inwendig prikkel
2. uitwendige prikkel

Wanneer reageer je?                                   Als drempelwaarde is bereikt

Hoeveelheid prikkels moet voldoende zijn voor een reactie

Drempelwaarde

Bron 10 - 4 losse prikkels zorgen niet voor bepaald gedrag, de 4 prikkels samen wel. 

Wanneer reageer je?                                   Bij voldoende motivatie

Praktische Opdracht

Diergedrag onderzoeken

Door een etholoog

Opsplitsen gedrag in handelingen

4.1 Prikkels en gedrag

groen	geel	rood
opdrachten maken 4.1	doet mee met dia's	doet mee met dia's
klaar met 4.1? verder Toepassen maken	zodra je de stof snapt, ook 4.1 maken	klaar met dia's dan opdrachten maken met begeleiding
weer klaar? mag je beginnen met 4.2		maken 4.1

Ethogram

0

Welke gedrags handelingen
zag je in het filmpje?

Welke gedrags handelingen
zag je in het filmpje?

Protocol

Staafdiagram

Een lijst met handelingen en afkortingen heet een...

1. Tabel
2. Protocol
3. Ethogram
4. Grafiek

Hoeveel handelingen staan in de volgende zin?
'De hond staat op uit zijn mand en loopt naar zijn bak, waar hij gaat eten'

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Waar of niet waar?
Je maakt een protocol, voor je het ethogram maakt

1. Waar
2. Niet waar

Een lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van dieren of mensen, noem je een....

1. Ethogram
2. Protocol
3. Etholoog
4. Bioloog

Aan het werk

Hoofdstuk 4. Gedrag

Paragraaf 4.1 Prikkels en gedrag

Maken opdracht 1 t/m 20

BEN JE KLAAR?
Samenvatten/begrippenlijst maken paragraaf 4.1

OF oefenen op www.biologiepagina.nl / Quizlet