H3 par. 3.2 Het leven in het Romeinse Rijk Nieuwe methode

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Memo brugklas HV

H3. De tijd van Grieken en Romeinen: De Romeinen

par. 3.3 Het leven in het Romeinse Rijk

Leerdoelen

Aan het eind van deze paragraaf:

• Kun je uitleggen hoe het komt dat vrije boeren met eigen grond naar de stad vertrokken.
• Kun je uitleggen wat een proletarier is.
• Kun je uitleggen welke groep de macht had.
• Kun je uitleggen wat een slaaf is.
  

Leerdoelen

Aan het eind van deze paragraaf:

• Kun je uitleggen hoe de nobiles de ontevredenheid onder de bevolking probeerden op te lossen.
  
• Kun je uitleggen wat Tiberius en Gaius als oplossing bedachten voor deze problemen.
• Kun je uitleggen hoe het met Tiberius en Gaius afliep.
• Ken je de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.
  

Leven op het platteland

• Meeste mensen woonden op het platteland.
• Veel boeren hadden een eigen stuk land en waren vrij
• Deze groep werd alleen steeds kleiner.
• Veel vrije boeren vochten in het leger
• en waren soms jaren van huis.
  

Leven op het platteland

• De achtergebleven familieleden konden het werk op het land na een tijdje niet meer aan.
• De boeren kwamen in geldnood 
• en moesten hun land verkopen.
• Velen vertrokken naar de steden.
• Grootgrondbezitters kregen zo steeds meer land in handen.
  

Grootgrondbezitters

• Waren rijk geworden door oorlogsbuit.
• Hadden in het leger namelijk leidinggevende functies.
• Stichtten grote landbouwbedrijven.
• Woonden in villa's.
• Hadden slaven die het werk deden.
  

Slaven

• Krijgsgevangenen uit de veroverde gebieden.
• Eind 2e eeuw v.C. was 1/3 deel van de bevolking slaaf.
• Hadden geen rechten.
• Waren het bezit van iemand anders.
• Werkten als leraar, in mijnen, etc.
  
• Laagste sociale laag in de samenleving.
  

Leven in de stad

• Door de komst van de verarmde boeren groeiden de steden.
• Deze boeren werden proletariers genoemd.
• Zij verhuurden zichzelf af en toe als bijv. bouwvakker.
• Konden vaak niet rondkomen.
• Waren afhankelijk van de nobiles: rijkste en machtigste burgers.
  

Leven in de stad

• De nobiles zaten in de senaat, voerden het leger aan, bezaten veel grond op het platteland.
• In de stad leefden ook ambachtslieden, handelaren en slaven.
• Door de veroveringen was de handel gegroeid.
• Handelaren profiteerden van de wegen die voor het Romeinse leger werden aangelegd.
  

Onrust

• Grote verschillen tussen arm en rijk.
• Ook grote verschillen in macht.
• De nobiles vonden dit wel prima zo.
• Bevolking werd steeds ontevredener.
• Nobiles organiseerden volksvermaak als gladiatorenspelen en paardenrennen om onrust te voorkomen.
• Ook deelden ze gratis voedsel uit.
  

Onrust

• Onrust onder de bevolking groeide.
• Eeuw lang rellen, opstanden, ruzies tussen arme en rijke Romeinen.
• Slaven kwamen in opstand.
• De situatie verbeterde niet...
  

Onrust

• Geld voor dit volkvermaak kwam uit inkomsten door veroveringen
• en uit de Spaanse goud- en zilvermijnen.
• De echte problemen werden niet opgelost.