Ontleden - Lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Ontleden

Lijdend voorwerp

Nederlands

Lesprogramma

1. Uitleg lijdend voorwerp
   (25 minuten)
2. Zelfstandig aan de slag voor Nederlands.
3. Klassikaal nog een zin ontleden om te oefenen.

Terugblik

Stappenplan zinsontleden (tot nu toe 4 stappen,). schrijf alle 4 de stappen op.

Welke vier soorten werkwoorden zijn er?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat het lijdend voorwerp is.

• kun je herkennen en uitleggen wat het lijdend voorwerp in de zin is.

• kun je de vijf stappen voor het ontleden van zinnen bedenken en volgen. 

• kun je zelfstandig een zin ontleden waarbij je aangeeft wat de zinsdelen zijn en de PV, het OW, het WG en het LV benoemd. 

Ontleed de volgende zin
De leerlingen van klas 1MHD hebben van meneer De Vries een groot compliment gekregen.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)

Zinsdelen

• Alle zinnen bevatten een persoonsvorm, een (werkwoordelijk) gezegde en een onderwerp.

• Veel zinnen hebben ook een lijdend voorwerp. Met het lijdend voorwerp gebeurt iets, het 'ondergaat' wat in het gezegde staat.

Lijdend voorwerp

• Lijdend voorwerp (LV) komt voor in zinnen waarin iets/iemand iets 'overkomt' dus als het ware 'lijdt'. 

• Je vint het LV door de volgende vraag te stellen:

Wat/wie + PV + OW + andere werkwoorden?

Het antwoord op die vraag is het LV.

• Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.
• Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

Dominic geeft een mooi cadeau aan Frédériqé. 

De handeling is geven. Er wordt dus iets gegeven, namelijk een mooi cadeau. Dat mooie cadeau is dus het voorwerp (iets) dat de handeling ondergaat; dat pakje wordt weggegven.

PV = geeft

OW = Dominic (Wie geeft?)

WG = geeft (enige werkwoord)

LV = Wie/wat geeft Dominic? een mooi cadeau

LIJDEND VOORWERP

Tim | graaft | een kuil.

Wat graaft Tim? Tim graaft een kuil.

lijdend voorwerp = een kuil

voorbeeld 1

ow

wg

LIJDEND VOORWERP

Een speler | roept | de grensrechter.

Wie roept een speler? De speler roept de grensrechter.

lijdend voorwerp = de grensrechter

voorbeeld 2

ow

wg

LIJDEND VOORWERP

Elin | vertelt | een verhaal.

Wat vertelt Elin? Elin vertelt een verhaal.

lijdend voorwerp = een verhaal

voorbeeld 3

ow

wg

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Bruno drinkt een glas water.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Mats roept zijn vader.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Zij heeft haar fiets uit de schuur gepakt.

GAAT HET GOED?

Lukt het je om het

lijdend voorwerp van de zin steeds te vinden?

Voor de zekerheid nog een voorbeeld.

LIJDEND VOORWERP

Martijn | hangt | zijn jas | aan de kapstok.

Wat hangt Martijn? Martijn hangt zijn jas.

lijdend voorwerp = zijn jas

voorbeeld 4

ow

wg

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Fred doet peper op zijn gebakken ei.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Op het feest hebben we gebak gegeten.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Dagmar heeft de regenjas aan de kapstok gehangen.

Stappenplan

1. Onderstreep de persoonsvorm.
   
   
2. Verdeel de zin in zinsdelen.
   
   
3. Selecteer het onderwerp (o), het gezegde (wg) en het lijdend voorwerp (lv)

Ik / heb / een auto / gekregen / van mijn ouders. 

OW = Ik

WG = heb gekregen

LV = een auto

Ontleed de volgende zin
De musea medewerkers kregen een mooi kerstpakket van de baas.

Ontleed de volgende zin
De kinderen hebben hun tekening aan de juf van groep 4 getoond.

Ontleed de volgende zin
De oude mensen zouden een hoop lawaai in het bejaardentehuis hebben gemaakt.

Ontleed de volgende zin
Ik heb mijn vrouw beloofd het huis op te ruimen.

Ontleed de volgende zin
De aanvoerder van het voetbalteam moet zijn vaantje geven aan de aanvoerder van de tegenstander.

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen

meer voorbeelden krijgen

meer oefeningen maken (op de ELO)

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niet meer te weten komen over de leerstof

de eerste kans van de toets al gaan maken.

nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)

Nog iets anders, namelijk...