V3 7.1 Koolwaterstoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

7.1 Koolwaterstoffen

Wat zijn koolwaterstoffen?

Basisbegrippen uit de koolstofchemie

Dit hoofdstuk

• Veel kleine stukjes informatie
• Schrijf mee
• Samenvatting maken kan, maar dit is een onderwerp van vooral doen en veel oefenen. 
• Gaat over naamgeving van organische moleculen

Organische chemie

• Gaat over koolstofverbindingen
• Zoals bijv. koolwaterstoffen: bestaan uitsluitend uit koolstofatomen en waterstofatomen.
• Belangrijke bron is aardolie: behoort tot fossiele brandstoffen

Aardolie

• Belangrijke bron van grondstoffen voor de industrie
• Ontstaat uit plantenresten die miljoenen jaren diep in de aarde onder hoge druk hebben gestaan
• Bestaat alleen maar uit C- en H-atomen: koolwaterstoffen
• Mengsel van verschillende stoffen: worden gescheiden door gefractioneerde destillatie

Gefractioneerde destillatie

• Hiermee wordt het mengsel gescheiden in verschillende fracties
• Allerlei verschillende toepassingen: van benzine tot asfalt
• Nafta wordt gekraakt om gebruikt te worden

Kraken

• Nafta bestaat nog uit grote moleculen
• Kraken is het maken van kleinere moleculen uit grote moleculen
• Verhitten tot 850 °C en er treedt thermolyse op
• Er ontstaat etheen (C₂H₄)

Etheen

• Etheen is het monomeer, de bouwsteen waar je het polymeer polyetheen kan maken
• Naam van een polymeer is de naam van het monomeer met poly- ervoor.

Covalentie

• Covalentie is het aantal bindingen dat een atoomsoort kan vormen
• Oftewel: hoeveel streepjes dat atoomsoort om zich heen heeft.

Onvertakt vs. vertakt

• Onvertakt: elk C-atoom is verbonden met 1 of 2 andere C-atomen.
• Vertakt: minstens 1 C-atoom dat met 3 of 4 andere C-atomen is verbonden.
• Molecuulformule bij beide is C₄H₁₀, maar anders gebouwd.
• we noemen dit Isomeren.

Verzadigd vs. onverzadigd

• Bij een verzadigd koolwaterstof zijn er uitsluitend enkele bindingen tussen de C-atomen
• Bij een onverzadigd koolwaterstof zijn er 1 of meer dubbele bindingen tussen de C-atomen.

Dit molecuul is ...........

1. Verzadigd
2. Onverzadigd
3. Vertakt

De covalentie van H is

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Dit molecuul is ...........

1. Vertakt
2. Onvertakt
3. Onverzadigd

de covalentie van N is

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Bij het kraken van Nafta

1. worden er van vertakte moleculen onvertakte moleculen gemaakt
2. worden er moleculen aan elkaar gemaakt
3. worden er moleculen kleiner gemaakt
4. vindt er een additiereactie plaats

Welke bewering is of zijn juist?

1. Een polymeer is gemaakt van monomeren
2. Een polymeer bestaat uit alleen maar koolstofatomen
3. Een polymeer is altijd onverzadigd
4. Etheen is een polymeer

Samengevat

• Koolstofchemie houdt zich bezig met stoffen die koolstof bevatten (C)
• Aardolie geeft verschillende fracties via gefractioneerde destillatie die je als brandstof kan gebruiken. Nafta wordt gekraakt en daarbij tot kleinere moleculen gemaakt
•  Etheen is belangrijk monomeer voor polymeer vormen
• Covalentie is het aantal bindingen dat een atoom kan vormen, weergegeven door aantal streepjes
• Koolwaterstofmoleculen kunnen vertakt of onvertakt zijn en verzadigd of onverzadigd

Ik snapte wat er uitgelegd werd in de instructie

Ja

Ik heb niet opgelet

Ik heb wel opgelet, maar vond het lastig

Ik wil nog wat vragen stellen

En nu?

Paragraaf doorlezen

Opdrachten: 8.1: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8