Les 7: De Eerste Wereldoorlog: §2.3.2 Nederland neutraal

§2.3.2: Nederland tijdens de oorlog
Wat merkte Nederland van de oorlog? Leg dit uit aan de hand van 3 voorbeelden.
1 / 15
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 4

This lesson contains 15 slides, with text slides and 3 videos.

Items in this lesson

§2.3.2: Nederland tijdens de oorlog
Wat merkte Nederland van de oorlog? Leg dit uit aan de hand van 3 voorbeelden.

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Planning:
§2.3.2: Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

Hoe ziet de les eruit?
1). Vragen §3 controleren en bespreken(1 t/m 6)

2). Nederland Neutraal 

3). Nederland profiteert van WOI 

4). Nederlandse handel in gevaar

5). Voedselschaarste

6). Huiswerk 

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Vragen §3 (1 t/m 6)
1).
2).
3). 
6). 
5). 
4).

Slide 3 - Slide

Informatie bij de dia:
Bij elk van deze afbeeldingen hoort een vraag die in het werkboek staat geschreven en die al gemaakt is door de leerlingen. Dit controleert de docent voorgaande het bespreken van de vragen:
De docent vergroot de eerste foto.
+ Vraag 1/ Afbeelding 1: 
Lees de intro. De Last Post blazen komt oorspronkelijk uit Engeland. Bedenk een reden waarom de Belgen juist deze muziek kozen voor de herdenkingsceremonie.
De docent laat een aantal van de leerlingen hun antwoord voorlezen. De docent gaat vervolgens in op de verschillende antwoorden die de leerlingen hebben gegeven. Onder het ingaan op de vragen vraagt de docent wat ze hier op de foto zien en hoe dit bij het antwoord dat ze gegeven hebben past. De docent gaat hier ook nog even op in. En geeft dan uiteraard het antwoord aan de hand van de gegeven antwoorden(die heeft de docent op het bord geschreven).

De docent vergroot de tweede afbeelding.
Vraag 2/ Afbeelding 2:
Bekijk HB bron 1. Wat is de reden dat juist een stad als Ieper zo zwaar werd getroffen? 
A. Ieper lag aan de kust.
B. Ieper lag aan het front.
C. In Ieper zat de Belgische regering. 
D. In Ieper zat het ondergrondse verzet.
De docent bespreekt de opdracht met de leerlingen, door de leerlingen hun antwoord te vragen. De docent gaat dan ook nog even terugblikken op Ieper door te zeggen dat het inderdaad aan het front lag en daardoor helemaal kapotgeschoten is. 

De docent gaat naar afbeelding 3.
Vraag 3/ Afbeelding 3:
Bekijk HB bron 1 en bron 2. Om welke twee redenen zullen veel Belgen voor Nederland hebben gekozen?   
1. Belgen houden van aardappelen.
2. België grenst aan Nederland.
3. De meeste Belgen hadden familie in Nederland.
4. In Nederland stonden veel huizen.
5. Nederlanders en Vlaamse Belgen kunnen elkaar makkelijk verstaan.
Dit gaat de docent ook met de leerlingen bespreken door een aantal leerlingen aan te wijzen en hun antwoord te laten geven. Vervolgens vraagt de docent om een reden te benoemen die niet in dit rijtje staat waarom de Belgen voor Nederland als toevluchtoord hebben gekozen. Hier gaat de docent ook kort op in en zegt dat ze in de komende 2 lessen daar meer over te horen krijgen.

Vraag 4/ Afbeelding 4:
Een klein deel van België bleef onbezet. Het Belgische leger hield daar vier jaar lang stand tegen de Duitsers. Noem twee redenen waarom dit mogelijk was.

De docent spreekt deze opdracht met de leerlingen na en gaat dan vervolgens naar de afbeelding. Daar vertelt hij bij, dat de de Belgische koning de opdracht had gegeven om het land(dan wijst de docent het ondergelopen stuk aan) onde water te laten lopen ter verdediging van Dunkirk en Calais in Frankrijk, want als die steden in de handen van de Duitsers kwamen zouden komen zou de oorlog de ander kant op slaan. Koste wat het kost moesten deze steden in handen blijven van de Belgen/Britten/Fransen.

De docent gaat naar afbeelding 5/6:
Vraag 5/ Afbeelding 5/6:
De Belgische oorlog had zwaar te lijden tijdens de oorlog. Noem hiervoor 2 oorzaken. 
De docent gaat een aantal leerlingen af om te kijken naar wat ze hebben geantwoord op deze vraag. De docent vraagt vervolgens hoe het antwoord van hun in deze afbeelding terug te zien is (als de docent ziet dat het antwoordt ook terug te zien is in de afbeelding). De docent laat de leerlingen vervolgens beredeneren waarom ze dat denken en gaat vervolgens door naar de laatste HW vraag. 

De Duitsers traden hard op tegen de Belgische burgers die verzet pleegden. Bedenk een reden hiervoor.
 Hier gaat de docent kort op in door te vragen wat de leerlingen hebben geantwoord en gaat dan vervolgens vertellen waarom de Duitsers zo streng optraden (De Duitsers konden geen verzet gebruiken. Als je streng straft, ligt de drempel hoger om je tegen de Duitsers te verzetten).

Zouden jullie je hebben verzet tegen de Duitsers?
Nederland neutraal:
Neutraal: 
"Niet aansluiten bij een van de strijdende partijen"
Gevolg voor NL:
+ Weinig schade

+ Geen groot verlies aan mensenlevens
Mobiliseren leger: 
Voor de zekerheid 200.000 soldaten opgeroepen om grenzen te bewaken.
Later in de oorlog:
Steeds meer soldaten opgeroepen. In 1918 waren er half miljoen soldaten in het leger.
Waar zie ik me staan?

Slide 4 - Slide

Informatie bij de dia:
We hebben al eerder gemerkt dat Nederland niet betrokken was bij de Eerste Wereldoorlog. Nederland was namelijk Neutraal. Dat wil zeggen dat ze niet bij een van de strijdende partijen aansloten. Dit had vele voordelen voor Nederland. 
-----------------------------------------------------
Welke voordelen zou dit denken jullie hebben? (De docent schrijft de antwoorden op het bord)

Geen oorlog betekent weinig/geen oorlogskosten--> minder uitgaven--> meer geld voor andere zaken. 

Geen oorlog betekent dat je weinig schade in je land oploopt--> minder herstelkosten en stabielere economie. 

Geen oorlog betekent ook dat je niet hoeft te strijden met je leger met andere legers--> geen groot verlies aan mensenlevens.
-----------------------------------------------------
Maar het leger werd wel gemobiliseerd aan de grens. Wat betekent mobiliseren ook alweer? 
Aan het begin van de oorlog werden er 200.000 soldaten opgeroepen om zich te melden om het leger in te gaan om de Nederlandse grenzen te bewaken. 
 Er kwamen gedurende de oorlog steeds meer oproepen voor mannen om het leger in te gaan. In 1918 waren er ongeveer een half miljoen mannen die een oproep hadden gekregen om de grenzen van het vaderland te bewaken. 

De docent vraagt de leerlingen vervolgens:
Zou jij in gaan op dit verzoek je te melden om de grenzen van je Vaderland te verdedigen? (En wijst het linker plaatje aan). Of zou je geen gehoor geven en thuis blijven? (En wijst het linker plaatje aan).

Neutraliteit is niet makkelijk
Wat moet je doen om neutraal te blijven?

Slide 5 - Slide

Informatie bij deze dia:
Maar het is niet vanzelfsprekend dat Nederland neutraal bleef, want daar moet je als land heel wat voor doen. In het volgende filmpje wordt dat kort uitgelegd. Ik geef jullie de opdracht om op te schrijven wat de Nederlandse regering moest doen om neutraal te blijven. Dit wordt na dit filmpje klassikaal besproken. 

Het antwoord op deze vraag, dat in het naar voren komt is dat de Nederlandse regering elke keer maar weer een neutraliteitsverklaring moest sturen naar landen die elkaar de oorlog hebben verklaard. In totaal heeft Nederland meer dan 50 neutraliteitsverklaringen de deur uit gedaan.

Slide 6 - Link

Informatie bij deze dia:
Dit is het filmpje waarover in de vorige dia gesproken wordt. De docent moet het filmpje voor de les al een keer gezien hebben om aan de leerlingen te kunnen vertellen wanneer het antwoord op de vraag wordt gegeven zodat de leerlingen dan aantekeningen kunnen maken en het antwoord in hun schrift kunnen schrijven.

De docent zet het filmpje aan. Als het filmpje afgelopen is gaat de docent aan twee leerlingen vragen wat hun antwoord is op de vraag. En gaat dan kort herhalen wat de man uit het filmpje heeft gezegd. Als dat gedaan is zegt de docent:
Oké, het was dus niet makkelijk om neutraal te blijven. Maar was iedereen in Nederland wel zo blij met de neutraliteit van Nederland. In het volgende filmpje, dat gemaakt is om het 150 jarig bestaan van het Rode Kruis te vieren, speelt iemand de rol van een Rode Kruismedewerker in de Eerste Wereldoorlog in Limburg. Vlak bij de grens met België. Hij vertelt over hoe hij kijkt naar de neutraliteit van Nederland en wat dat van gevolgen heeft voor zijn werk. Het is aan jullie de taak om uit het filmpje 2 antwoorden te halen.
1. Hoe kijkt de Rode Kruis medewerker naar de neutraliteit van Nederland?

2. Ben jij het eens/oneens met deze Rode Kruismedewerker? Leg dit uit aan de hand van 2 voorbeelden die de Rode Kruismedewerker vertelt. Zou jij hetzelfde hebben gedaan?
    
0

Slide 7 - Video

Informatie bij deze dia:

Opdrachtenblad filmpje: Chirurg tijdens de Eerste Wereldoorlog I Rode Kruis
Deel 1:
1). Waar is de Rode-Kruismederwerker zo boos over?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2). Waarom is het volgens de Rode-Kruismedewerker te laat om geen rol meer te spelen in de Eerste Wereldoorlog?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3). Welke betekenis heeft “Neutraliteit” volgens de Rode-Kruismedewerker?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4). Waarom trekt de Rode-Kruismedewerker niets aan van het verbod voor al het Rode-Kruispersoneel de grenzen over te gaan? Wat doet hij dan waaruit dit blijkt?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Waar is de Rode-Kruismederwerker zo boos over? 

Waarom is het volgens de Rode-Kruismedewerker te laat om geen rol meer te spelen in de Eerste Wereldoorlog? 

Welke betekenis heeft “Neutraliteit” volgens de Rode-Kruismedewerker?

Waarom trekt de Rode-Kruismedewerker niets aan van het verbod voor al het Rode-Kruispersoneel de grenzen over te gaan? Wat doet hij dan waar dit te zien is?

Slide 8 - Slide

Informatie bij deze dia:
Aan de hand van de vragen die in deze dia staan gaat de docent een kort klassengesprek aan. De docent gaat een aantal leerlingen bij langs om te vragen wat ze hebben opgeschreven als antwoord bij de vraag.
Om een bruggetje te maken naar het tweede deel van het filmpje gaat de docent vertellen:
In het volgende deel van het filmpje gaat deze Rode-Kuismedewerker vertellen wat zijn ervaringen zijn aan het front en waarom hij dit werk nou eigenlijk doet. Ik wil dat jullie eerst even vraag 5 in jullie opnemen en met deze vraag in jullie hoofd naar dit deel van het filmpje gaan kijken. Jullie moeten nog niet schrijven. Alleen kijken en luisteren om uiteindelijk na het filmpje jullie ervaring op papier te zetten. 

Slide 9 - Video

Informatie bij deze dia:

Deel 2: 
5). Wat zouden jullie hebben gedaan als jullie in de schoenen stonden van deze man? Stoppen of doorvechten om je plicht te vervullen, mensenlevens redden.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Wat vinden jullie wat deze Rodekruis medewerker uit de WOI zegt?

Slide 10 - Slide

Informatie bij deze dia:
Aan de hand van de onderstaande vraag gaat de docent een klassengesprek voeren over hoe de leerlingen kijken naar deze situatie en hoe zij zouden hebben gehandeld, aan de hand van wat de Rode-Kruismedewerker hun vertelt heeft.
5). Wat zouden jullie hebben gedaan als jullie in de schoenen stonden van deze man? Stoppen of doorvechten om je plicht te vervullen, mensenlevens redden.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Als het klassengesprek is geweest maakt de docent een bruggetje naar de volgende dia door te zeggen. We hebben nu gekeken naar een van gevolgen van de neutraliteit van Nederland voor het Rode-Kruispersoneel. Nu gaan we kijken welke gevolgen deze neutraliteit nog meer hebben gehad voor de Nederlandse economie en samenleving. 
Nederland profiteert van WOI:
NLse Economie: 
+ Bloeiende economie 

+ In- & uitvoer grondstoffen en producten
Gevolgen:
+ Sluiten bedrijven (werklozen)

+ Ontstaan voedseltekorten -->
75% prijsstijging, armen de dupe

+ Opkomst smokkel en zwarthandel
 
NLse Economie WOI:
+ Na aantal jaar

+ Handelsbelemmeringen

+ Invoer grondstoffen en producten neemt af 

 
NLse Economie WOI:
+ WOI voordeel NL

+ Vrienden blijven met handelspartners (DUI/BE/GB)

+ Veel winst
 (monopolie handel)

Slide 11 - Slide

Informatie bij deze dia:
De docent gaat in deze dia het hebben over de gevolgen van de neutraliteit van Nederland voor zowel de economie als de samenleving. De docent vertelt in eerste instantie over de economische situatie voorgaande de WOI. Hier vertelt de docent over: 
Voor het begin van de WOI had Nederland een boeiende economie. Er werd veel handel gedreven met omliggende landen en er werden dan ook veel grondstoffen en producten in- en uitgevoerd. Er was niets mis met de economie. Toen de oorlog begon wou de NLse regering deze trend doorzetten. Dit wouden ze bereiken door bijvoorbeeld even goede vrienden te blijven met de handelspartners. De Nederlandse regering bleef dus zoveel mogelijk handel drijven met de omliggende landen. Ook tussen landen die tegen elkaar aan het strijden waren. Dit leverde veel geld en winst op, omdat Nederland als een van de weinige landen geen oorlog hoefde te voeren en zo dus producten konden leveren. Ze hadden een soort van monopolie in de handel.
Na mate de oorlog steeds verder volgde kwamen er steeds meer handelsbelemmeringen naar voren. Een van de belangrijkste en meest invloedrijke hebben we het voor de vakantie over gehad. Weet iemand dat nog? Docent laat een aantal leerlingen hun antwoord zeggen. Bij het eerste goede antwoord vraagt de docent wat deden ze in de onbeperkte duikbotenoorlog ook alweer? En gaat vervolgens na het antwoord te hebben gehoord kort in welke gevolgen dit had voor NL. (zie blok rechts onder).
Daarna gaat de docent de leerlingen vragen welke mening de tekenaar heeft ten opzichte van de winsten die in deze tijd worden behaald. Hierna gaat de docent een bruggetje maken naar de volgende dia door te zeggen: 
Er moest iets gebeuren om de voedseltekorten aan te pakken. 


   
Voedselvoorziening moet beter worden georganiseerd!!!
De oplossing
Distributiesysteem wordt ingevoerd.
Boeren krijgen de opdracht om graan en peulvruchten te verbouwen.
Regering koopt de opbrengst voor vastgestelde prijzen.
1
2

Slide 12 - Slide

Informatie bij deze dia:"
De docent gaat bij deze dia vertellen welke oplossingen werden ingevoerd om de voedselvoorziening beter te organiseren. Dit doet de docent bij 1 door het uit te leggen en bij 2 door de leerlingen te vragen wat ze denken dat een distributiesysteem is. Dit doet de docent door de foto van de bonkaarten te laten zien. Na de antwoorden van de leerlingen gaat de docent uitleggen wat het inhoud. 
Wat merkte Nederland van de oorlog? 
Leg dit uit aan de hand van 3 voorbeelden.

Slide 13 - Slide

Informatie bij de dia:
Hier blikt de docent terug op de les met de leerlingen en vraagt aan de leerlingen de hoofdvraag van deze les. Deze bespreken ze samen om uiteindelijk tot een gezamenlijk antwoord te komen.
Het Huiswerk:

WB (Blz. 34-35) §3.2 Opdr. 7 t/m 9
Klaar?
Laat je werk controleren bij docent
Toestemming?
Pak je mobiel en bekijk het volgende filmpje:
https://www.npostart.nl/14-18-nederland-tijdens-de-eerste-wereldoorlog/05-04-2014/NPS_1241735

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Slide 15 - Video

This item has no instructions