Hoofdletters en leestekens (havo 2)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Nederlands

Hoofdstuk 28: Hoofdletters en leestekens

14 februari 2022

Leerdoel

Je leert de spellingsregels over het gebruik van hoofdletters en leestekens.

1. Hoofdletters

2. Leestekens

Wanneer een hoofdletter? (1)

1. Begin van een zin, behalve als de zin begint met:
- een apostrof                              't Zal je maar gebeuren.

- een getal in cijfers                   581 berichten kreeg ik.

- een symbool.                             = is het is-teken.

Welke is goed?

1. 😉 is een veelgebruikte emoticon.
2. 😉 Is een veelgebruikte emoticon.

Wanneer een hoofdletter? (2)

Eigennamen (officiële naam waarmee wordt verwezen naar een unieke persoon, plaats, zaak, instelling, een merk of een historische gebeurtenis):

- personen                                               Maxima en Willem-Alexander

- instituten                                               Stichting Lezen

- merken                                                   Tony's Chocolonely

- historische gebeurtenissen         Tweede Wereldoorlog

- feestdagen                                            Kerstmis

Met of zonder hoofdletter?

1. Pinksteren
2. pinksteren

Wanneer een hoofdletter? (3)

- Bij aardrijkskundige namen en afleidingen daarvan:

  Groningen en Rotterdammer

- Titels van boeken, films en series             

Match, De brief voor de koning, Friends                 

Wanneer geen hoofdletter? (1)

• maanden                                                       januari, februari...
• dagen                                                             maandag, dinsdag ...
• seizoenen                                                     lente, zomer, herfst...
• historische tijdperken                             ijstijd en middeleeuwen
• woorden afgeleid van feestdagen     tweede kerstdag
• religieuze en politieke stromingen    islam, socialisme     
• windstreken                                                  noorden, oosten...

Hoofdletters in windstreken

Namen van windrichtingen schrijf je niet met een hoofdletter, tenzij ze deel uitmaken van een aardrijkskundige aanduiding.

Dus: zuiden

en Zuid-Afrika

Met of zonder hoofdletter?

1. maandag
2. Maandag

Welke is goed?

1. Met Pinksteren ben je vrij op maandag: Pinkstermaandag
2. Met pinksteren ben je vrij op Maandag: Pinkstermaandag
3. Met pinksteren ben je vrij op maandag: pinkstermaandag
4. Met Pinksteren ben je vrij op maandag: pinkstermaandag

Welke is goed?

1. Ik woon in het Zuiden van Amsterdam-zuid.
2. Ik woon in het zuiden van Amsterdam-Zuid.
3. Ik woon in het Zuiden van amsterdam-zuid.
4. Ik woon in het Zuiden van Amsterdam-Zuid.

Wanneer geen hoofdletter? (2)

Voor tussenvoegsels bij namen, tenzij de voornaam of voorletter niet genoemd is. 

• mevrouw M. de Vries
• Miep de Vries
• mevrouw De Vries
  
• mevrouw De Vries-van der Kist
  

Hoofdletters in namen 

• persoonsnamen beginnen met een hoofdletter, zoals in: Joost
  
• Als er een voorletter of voornaam bij staat, schrijf je voorvoegsels met kleine letters: Joost van der Wal, de heer J. van der Wal, mevrouw K. van der Wal-ten Napel

• staat er een aanspreekvorm voor (zoals meneer, dokter)schrijf je het eerste voorvoegsel met een hoofdletter:

de heer Van der Wal

mevrouw Van der Wal-ten Napel

Wat is de juiste spelling?

1. jarik de boer
2. Jarik De Boer
3. Jarik de Boer
4. jarik De Boer

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw h. de jong

Leestekens (1)

- Punt: aan het eind van een zin of na een afkorting.

M.i.v. 11 december treedt de nieuwe dienstregeling in werking. 

- Vraagteken: aan het einde van een vraag.

Waarom niet? 

- Uitroepteken: na een uitroep of een bevel.

Kijk toch niet zo naar me!

Leestekens (2)

Wanneer schrijf je een komma?

- als je een pauze hoort; 

Ja, helaas, de pauze is weer voorbij.

- tussen bijvoeglijke naamwoorden; 

- bij een opsomming;  

Talamini verkoopt heerlijke, zelfgemaakte ijs in allerlei smaken: citroen, pistache en smurf.

- tussen twee persoonsvormen; 

Wanneer het eindelijk lente wordt, kijkt iedereen een stuk vrolijker. 

- voor- en nadat je iemand aanspreekt.

Maar meneer, zit de stekker wel in het stopcontact? 

Opdracht

• Individueel (daarna klassikaal   bespreken)
  
• Tijd: 7 minuten
  

Schrijf over. Zet hoofdletters en leestekens waar dat moet.
mieke uit noord-brabant heeft veel dieren kippen schapen en honden