Ziektes

• Biologie
• Basisschool
• Groep 7

ZIEKTEVERWEKKERS

Over bacteriën en virussen

 voor groep 7 en 8

Wat ga je leren in deze les?

• Wat is een ziekteverwekker?
• Wat is het verschil tussen een bacterie en een virus?
• Hoe reageert ons lichaam op ziekteverwekkers?
• Wat kun je zelf doen om ziek worden te voorkomen?

• zie je tijdens deze les dit teken?      dan kun je daar op klikken voor meer informatie.
  

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Ziekteverwekkers
noteer wat er in je opkomt

Hatsjoe!

We zijn allemaal wel eens verkouden. Verschijnselen die bij een verkoudheid horen zijn:

• niezen
• snot in de neus en in de keel
• neusverstopping
• hoesten
• spierpijn
  
• keelpijn

Maar wat maakt ons verkouden?

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Dit maakt ons verkouden: een verkoudheidsvirus. Piepkleine deeltjes die we met het blote oog niet kunnen zien. Daar heb je een microscoop voor nodig.

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Een microscoop is een instrument dat een vergrote afbeelding maakt van voorwerpen die niet met het blote oog zichtbaar zijn. Microscopen worden onder andere gebruikt voor medisch, biologisch en forensisch onderzoek.

Wat is een virus?

Een virus is heel erg klein en kan niet van zichzelf leven. Een virus heeft jouw lichaam nodig om te kunnen groeien. Dat doen ze in jouw lichaamscellen. Je kunt ze vergelijken met piraten: ze vallen aan en nemen jouw lichaamscel over. Ze gaan wonen in de cel en gebruiken de spullen om te verdubbelen. Zo komen er nog meer van die virusdeeltjes en die nemen weer andere cellen over. Kortom: je wordt ziek.

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Hier zie je een animatie van hoe het coronavirus eruit ziet.

Coronavirus

De hele wereld praat tegenwoordig nog maar over één ding: het coronavirus. Eind december 2019 werden in China plotseling veel mensen ziek met dezelfde longproblemen. Dit bleek een nieuw en heel besmettelijk virus te zijn. Inmiddels verspreid het virus zich over de hele wereld. Een medicijn of vaccin is er nog niet. En het maken van een nieuwe medicijn gaat nog wel even duren.

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Wat is dat? Een vaccin: https://schooltv.nl/video/snapje-vaccineren/

Waarom is het Coronavirus zo gevaarlijk?

Dat komt eigenlijk door twee dingen:

1. Het is een nieuw virus. Dat betekent dat ons lichaam nog geen antistoffen heeft tegen dit virus. Daarom wordt iedereen ziek van dit virus.
2. Het virus is heel besmettelijk. Het is van mens op mens overdraagbaar. Dat gaat door aanraken of via de lucht als je hoest of niest. Klik hier voor een filmpje en zie hoe makkelijk een virus zich verspreid.
   

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Okeeee..

Het coronavirus verspreidt zich over de hele wereld (een pandemie) en kan ons dus goed ziek maken. Een virus is dus een ziekteverwekker. Maar niet alleen virussen maken ons ziek. Wat kan ons nog meer ziek maken?

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Dit! Wat je op deze afbeelding ziet zijn bacteriën. Maar dan heel erg uitvergroot. Ook die zijn weer zo klein dat we ze met het blote oog niet kunnen zien. Ze zijn wel iets groter dan virussen.

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Wat is een bacterie?

Een bacterie is het kleinste organisme dat we kennen. Het bestaat uit één cel. Een bacterie kan zichzelf voortplanten door zich te delen. Dat kunnen ze, vooral als het lekker warm is, super snel. Uit één bacterie kunnen in één dag 70 miljoen nieuwe bacteriën ontstaan. Niet zo gek dus dat bacteriën overal om ons heen zijn. Schep aarde uit de grond en er zitten miljarden bacteriën in die ene schep grond. Zien hoe snel een bacterie zich vermenigvuldigt? Kijk maar verder.

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Een organisme is een levend wezen.

0

Wat is er bijzonder aan bacteriën?

Je hebt nuttige bacteriën en je hebt schadelijke bacteriën. Eigenlijk hebben we bacteriën nodig om goed gezond te blijven. Hè?! Ja, echt. Veel nuttige bacteriën zitten in onze darmen. Ze zorgen ervoor dat wij ons eten goed kunnen verteren en er worden vitamines aangemaakt (vitamine K, bijvoorbeeld). Schadelijke bacteriën zitten bijvoorbeeld in ons tandplak. Die bacteriën tasten ons tandglazuur aan, waardoor we gaatjes kunnen krijgen. Goed poetsen dus! Ziek worden we ook van schadelijke bacteriën. Als je een blaasontsteking hebt, dan heb je dat te danken aan schadelijke bacteriën. Meestal krijg je dan antibiotica voorgeschreven. Dus een bacterie kan ook een ziekteverwekker zijn.

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Vitamine K is goed voor de bloedstolling. Een goede bloedstolling is belangrijk, want dat zorgt ervoor dat een wondje weer sluit.

Antibiotica doden bacteriën of remmen de groei.  Het helpt niet tegen virussen.

Wat doet ons lichaam tegen ziekteverwekkers?

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

De huid is de eerste afweerlinie. Ondoordringbaar! De holtes van je neus, mond en keel hebben slijmvliezen. Schadelijke stoffen blijven kleven in dit slijm. Maar door een wondje bijvoorbeeld kunnen schadelijke stoffen toch binnenkomen.

De tweede afweerlinie zijn de witte bloedcellen in je bloed. Deze soldaten herkennen vreemde stofjes. Zodra ze die waarnemen in je lichaam, vallen ze aan. De witte bloedcel vangt de ziekteverwekker en eet hem op. Er blijft niets van over. Handig!

Een paar dagen na de tweede afweerlinie komt de derde afweerlinie in actie. Weer zijn het witte bloedcellen die aanvallen. Dit keer hebben ze antistoffen aangemaakt tegen de ziekteverwekker. Antistoffen zijn heel effectief tegen ziekteverwekkers.

Ons lichaam zorgt ervoor dat we niet constant ziek zijn. Lukt het een ziekteverwekker om toch binnen te komen in jouw lichaam, dan gaat je afweersysteem aan het werk. En daar kun je koorts van krijgen. Door de koorts werkt je afweersysteem beter. Je lichaam heeft 3 afweerlinies. Kijk maar hiernaast.

Wat kan ik zelf doen tegen ziekteverwekkers?

"Beter voorkomen dan genezen", die uitdrukking ken je vast. Ziek worden we liever niet. Gelukkig kun je zelf al veel doen om dat te voorkomen.
Een goede hygiëne! Oftewel:

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Regelmatig je handen wassen met zeep.

Nies in een papieren zakdoek en gooi deze daarna weg.

Niks bij je? Hoest of nies dan in je elleboog.

Eet en drink gezond, beweeg voldoende. Dat is goed voor je immuunsysteem.

 Weet je het nog?

Schuif de onderdelen naar de juiste plek!

BACTERIE

VIRUS

kleinste organisme

deelt zichzelf

kunnen ook nuttig zijn

maakt je verkouden

blaasontsteking

geen organisme

overleeft alleen in een cel

griep

antibiotica

corona

Tot slot

• Goede hygiëne is in deze tijd heel erg belangrijk.
  Voor de creatievelingen: ontwerp een poster voor leeftijdsgenootjes waarop duidelijk staat wat je moet doen om verspreiding te voorkomen.
  Lever je poster in bij jouw juf.
  
• Voor de fun: meer bacteriën op je smartphone of op de wc-bril? Je checkt het hier.