Lezen-H. 4-havo3-tegenargumenten/ weerlegging

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

Na deze les kun je:onderscheid maken tussen standpunten, argumenten,tegenargumenten en weerleggingen

In een betogende tekst wil de schrijver de lezer overtuigen van zijn standpunt. Hij doet dat door zijn standpunt met argumenten te ondersteunen. 
 

Een schrijver kan zijn lezer ook overtuigen door te laten zien dat mogelijke argumenten tégen zijn standpunt niet kloppen. 

Dat noemen we weerleggen of ontkrachten: met een weerlegging ontkracht je een argument of een tegenargument.

Een tegenargument en een weerlegging (of ontkrachting ) daarvan worden vaak aangekondigd met signaalwoorden voor een tegenstellend verband, zoals daarentegen, echter, hoewel, maar en toch. 

Het tegenargument zelf herken je aan de signaalwoorden waaraan je ook argumenten herkent: dat blijkt uit, immers, namelijk, omdat, de reden hiervoor is en want. 

Hieronder volg het  fragment  uit een betoog van iemand die vindt dat leerlingen in de les naar muziek zouden moeten kunnen luisteren, als ze dat willen. 

Het fragment bestaat uit twee alinea’s. Elke alinea begint met een argument tegen het standpunt van de auteur. Vervolgens wordt dat argument weerlegd. De weerleggingen zijn in beide alinea’s onderstreept. 

Let ook op de signaalwoorden.

 Een voorbeeld:

In de krant van vorige week werd het elektriciteitsverbruik van e-fietsen vergeleken met dat van wasmachines. De conclusie was: zo groen zijn e-fietsen niet. Het positieve energie effect van e-fietsen wordt zo echter wel erg makkelijk vergeten. Er zijn namelijk veel e-fietsers die energie besparen door hun auto, brommer of scooter niet te gebruiken.

In een betoog wordt aan een argument of aan een tegenargument plus weerlegging soms een hele alinea gewijd. 

In dat geval is het signaalwoord voor een (tegen)argument niet altijd nodig. 

Wanneer een auteur meerdere argumenten geeft of meerdere tegenargumenten weerlegt, kan hij signaalwoorden voor een opsomming gebruiken.

[1] Van muziek in de klas wordt vaak gezegd dat het slecht is voor de concentratie. Daar heb ik echter nog nooit iets van gemerkt. Als wij van een docent weleens naar muziek mogen luisteren in de les, kun je – als je je koptelefoon even afdoet – gewoon een speld horen vallen: iedereen is met zijn werk bezig, ook de leerlingen die niet naar muziek luisteren, want zij worden niet door anderen afgeleid. (weerlegging)

Aan het einde van de les heeft bijna iedereen zijn huiswerk af.

[2] Een ander veelgehoord argument tegen muziek in de klas is dat leerlingen er slechter door zouden gaan presteren. Maar ook daar blijkt niets van waar te zijn. Integendeel: uit veel onderzoeken blijkt dat muziek absoluut een positief effect heeft op je prestaties. (weerlegging)
 Je ervaart minder stress door muziek en krijgt er een beter gevoel van. Hierdoor heb je meer – en langer – energie voor de dingen die je moet doen. (ondersteunende argumenten)

Tegenargument ontkracht je een standpunt

Met een weerlegging ontkracht je een argument

Lees nu zelf nog eens goed de theorie door op blz. 112 voordat je aan de opdrachten begint.

Maken:

startopdr. 

Opdr. 1-2-4

blz. 112 t/m 119

nieuwnederlands.digitaal.noordhoff.nl