S2 GS HV2 - H5.2 - Democratie in Nederland - les 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

5.2 Democratie in Nederland

5.2 - Democratie in NL

Leerdoelen

1. Je weet hoe Nederland vanaf 1815 werd bestuurd

2. Je weet welke invloed de liberalen hadden

3. Je weet wat veranderde door de grondwet van 1848

4. Je weet hoe het kiesrecht werd uitgebreid

Onderwerpen

Het ontstaan van een parlementair stelsel en de toename van volksinvloed

De politiek-maatschappelijke stromingen

1. Het bestuur van Nederland

Na de Franse overheersing komt Willem I aan de macht. NL en België werden samen het Koninkrijk der Nederlanden

1e en 2e kamer = Staten-Generaal

Koning werd staatshoofd en regeringsleider en hij koos zelf de ministers, besliste over het leger, buitenlandse politiek en koloniën.

Dus: burgers hadden nog steeds weinig macht

2. Liberale invloed

Willem I en Willem II regeerden zonder overleg. De Belgen waren hier niet blij mee en worden onafhankelijk in 1830. Hun leiders waren de liberalen.

Liberalen: streven naar vrijheid, ontwikkelde burgers die meer rechten wilden, vrijheid van meningsuiting en persvrijheid, burgers moeten meer invloed krijgen in de politiek

1848 zijn er opstanden in Europa door misoogsten -> liberalen profiteerden hiervan en vorsten gaven macht aan liberalen om erger te voorkomen

Werken

Maak vragen 1 tot en met 4 van 5.2

3. Grondwet van 1848

• Godsdienstvrijheid
• Persvrijheid
• Vrijheid van vergadering
• NL krijgt een parlementair stelsel: het parlement (1e +2e kamer) heeft de hoogste macht. Het parlement controleert de regering
• Koning is alleen staatshoofd en onschendbaar
• Minister-president wordt regeringsleider
• Tweede Kamer wordt gekozen door burgers en Eerste Kamer door Provinciale Staten

4. Uitbreiding kiesrecht

Willem III volgt Willem II op en NL wordt democratischer

Liberalen: alleen mannen met ontwikkeling en bezit kunnen stemmen (11%)

1896: helft van de mannen mag stemmen

1917: algemeen mannenkiesrecht

1919: algemeen vrouwenkiesrecht

-> Parlement wordt dus met algemeen kiesrecht gekozen

Toelichting Thorbecke op de grondwet

De grondwet sloot volkskracht buiten, maar zij moet die nu in alle aderen van de staat proberen op te nemen. Dit gebeurt zowel door uitbreiding van de individuele vrijheid als door een oprecht stelsel van vertegenwoordiging in zaken die het land, de provincie en de gemeente aangaan.

De grondwet heeft staatsburgerschap zoveel mogelijk laten slapen. Om hartstocht uit de weg te gaan, brak zij de ziel.

De burgerij had tot nu toe niet het besef dat zij meeregeerde.'

Johan Rudolph Thorbecke (Zwolle, 14 januari 1798 – Den Haag, 4 juni 1872) was een Nederlands staatsman van liberale signatuur. Hij wordt als de grondlegger van het parlementarisme in Nederland beschouwd.

Maak een samenvatting van het 1e leerdoel:
Je weet hoe Nederland vanaf 1815 werd bestuurd

Maak een samenvatting van het 2e leerdoel:
Je weet welke invloed de liberalen hadden

Maak een samenvatting van het 3e leerdoel:
Je weet wat veranderde door de grondwet van 1848

Maak een samenvatting van het 4e leerdoel:
Je weet hoe het kiesrecht werd uitgebreid