Adviesrapport in heldere taal

• Nederlands
• HBO
• Studiejaar 3

Adviesrapport in heldere taal

Waarom?

Juristen en taal

Een notaris vraagt mij een zogenoemde PEP-verklaring te ondertekenen (van niet politiek actief zijn). Ik staar al 10 minuten naar mijn scherm met de vraag of ik nu wel of niet moet tekenen 😂

• Ik ben op dit moment niet een politiek prominent persoon en was dat ook niet gedurende het jaar voor de datum van ondertekening van deze verklaring.
  
• Ik ben op dit moment niet een familielid van een politiek prominent persoon en was dat ook niet gedurende het jaar voor de datum van ondertekening van deze verklaring.
  
• Ik ben op dit moment niet een persoon bekend als naaste geassocieerde van een politiek prominent persoon en was dat ook niet gedurende het jaar voor de datum van ondertekening van deze verklaring.
  
• Indien een van bovenstaande verklaringen niet op u van toepassing is, dient u deze verklaring niet te ondertekenen en zo spoedig mogelijk contact met ons op te nemen. --> hoe kun je dit verbeteren?

En voor je het weet ga je zelf ook 'zo' schrijven

• Ter aanvulling van de voorgaande e-mail: ik zit momenteel in het vierde studiejaar. Ik ben voornemens om het afstudeertraject te volgen, echter is het voor mij onduidelijk wat precies de essentie is van het afstudeeronderzoek. Dit heeft met name betrekking op de vragen of aanwezigheid bij de organisatie waar het praktijkprobleem zich afspeelt noodzakelijk is, alsmede welke onderdelen in het onderzoek aan bod dienen te komen. 
• Ik wil u vriendelijk verzoeken om mij van een nadere toelichting te voorzien, zulks zodat mijn zoektocht tijdig kan aanvangen, ik wil immers niet in tijdnood komen.

Een heldere tekst bevat geen

1. (te) lange zinnen of zinnen zonder verband
   
2. passieve zinnen
3. voorzetseluitdrukkingen
4. naamwoordconstructies
5. zinnen met een lange aanloop
6. tangconstructies
7. dubbele ontkenningen
   

ga naar lessonup.app

tik de code in

Welke formuleerfouten ken je nog van jaar 1 Beschikking herschrijven?

Stel jezelf altijd de vraag welke stijl passend is

 

Ter aanvulling van de voorgaande e-mail: ik studeer HBO-rechten en zit momenteel in het vierde studiejaar. Ik ben voornemens om in periode C het afstudeertraject te volgen, echter is het voor mij onduidelijk wat precies de essentie is van het afstudeeronderzoek. Dit heeft met name betrekking op de vragen of aanwezigheid bij de organisatie waar het praktijkprobleem zich afspeelt noodzakelijk is, alsmede welke onderdelen in het onderzoek aan bod dienen te komen. Ik wil u vriendelijk verzoeken om mij van een nadere toelichting te voorzien, zulks zodat mijn zoektocht tijdig kan aanvangen, ik wil immers niet in tijdnood komen.

Voor wie schrijf je en wat voor soort tekst schrijf je?
 

 

STARR-verslag - adviesrapport

• STARR = een persoonlijk verslag waarin je reflecteert: sowieso in de ik-vorm, in actieve zinnen, persoonlijk = ik-vorm
  
  
• Onderzoeksrapport = een formeel rapport
• Vorm/stijl: niet persoonlijk, maar wel toegankelijk
  
• Tegenwoordige tijd! 
• Vermijd zoveel mogelijk de formuleerfouten
• Schrijf actief waar mogelijk

Welke formuleerfouten ken je?

doe mee met de code

Er zullen vragen gesteld worden over de huidige werkwijze en de ervaring van de medewerker.

1. lange aanloop
2. naamwoordconstructie
3. tangconstructie
4. passieve zin

Passieve zin

• Er zullen vragen gesteld worden over de huidige werkwijze en de ervaring van de medewerker. 
• Wie stelt er vragen?
• De jurist stelt vragen over de huidige werkwijze en de ervaringen van de medewerker

Een heldere zin is concreet en actief.

Actief schrijven in een formele tekst

onbezield onderwerp

• In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe... / Dit onderzoek wordt gericht op... 
• Gebruik het 'onbezield onderwerp’:
• Dit hoofdstuk beschrijft hoe... / Dit onderzoek richt zich op... 
• Of gooi een zin gewoon eens om! 
• In dit hoofdstuk wordt beschreven --> In dit hoofdstuk staat centraal.... 

Wees je bewust van de kracht van actieve zinnen

Ze nemen ook minder ruimte in!

In deze wet wordt gehandhaafd dat X en Y...

Kan deze zin ook actief? Schrijf op

De taak was het uitzoeken of er mogelijkheden zijn naar het bezwaar maken tegen dit reglement.

1. lange aanloop
2. passieve zin
3. naamwoordconstructie
4. voorzetseluitdrukking

Naamwoordconstructie

• Zet werkwoorden als werkwoorden in de zin = actief
  

• Het was mijn taak om uit te zoeken of er mogelijkheden zijn om bezwaar te maken tegen dit reglement.
  

Een heldere zin is concreet en actief.

In de praktijk is het niet duidelijk dat de burn-out optrad als gevolg van de verrichte arbeid.

1. dubbele ontkenning
2. voorzetseluitdrukking
3. naamwoordconstructie
4. tangconstructie

Voorzetseluitdrukkingen

1. Als gevolg van, met behulp van, ten behoeve van, etc. --> ze maken teksten stroperig en ‘over-formeel’ als je er veel gebruikt
2. Vaak kun je ze makkelijk vervangen met 1 voorzetsel   
3.  In de praktijk is het lastig aan te tonen dat de burn-out is ontstaan door de verrichte arbeid.
   

Voorzetseluitdrukkingen maken je tekst stroperig, 'over-formeel' en langer dan nodig.

Zo stelt de wet dat de bijstandsgerechtigde de gemeente over wijzigingen betreffende de woonsituatie volgens artikel 17 Participatiewet informeert.

1. lange aanloop
2. naamwoordconstructie
3. passieve zin
4. tangconstructie

Tangconstructie

• Zet woorden die bij elkaar horen (zo dicht mogelijk) bij elkaar
• Welke zijn dat in de zin die we net zagen? (Zo stelt de wet dat de bijstandsgerechtigde de gemeente over wijzigingen betreffende de woonsituatie volgens artikel 17 Participatiewet informeert.)
• Zo stelt de wet dat de bijstandsgerechtigde de gemeente informeert over wijzigingen betreffende de woonsituatie op grond van artikel 17 Participatiewet.

Met tangconstructies maak je het je lezer onnodig moeilijk.

Een heldere tekst is ondubbelzinnig

• Zo stelt de wet dat de bijstandsgerechtigde de gemeente informeert over wijzigingen betreffende de woonsituatie volgens artikel 17 Participatiewet.
  
  
• Deze zin kun je op twee heel verschillende manieren lezen
• 1: informeren over wijzigingen betreffende de woonsituatie op grond van artikel 17 PW (= wijzigingen woonsituatie zijn op grond van 17)
• 2: de wet stelt dat de bijstandsgerechtigde de gemeente informeert  volgens artikel 17 (= je moet informeren op grond van 17)

Dat het rechtszekerheidsbeginsel is geschonden omdat het primaire besluit onbevoegd is genomen door het college van B en W, kan de rechtbank niet volgen.
Meerdere antwoorden mogelijk!

1. passief
2. te lange zin
3. lange aanloop
4. tangconstructie

Lange aanloop

• Zet de kern van de zin voorop - zet ook de belangrijkste bevindingen vooraan in je paragraaf
• De rechtbank kan niet volgen dat het rechtszekerheidsbeginsel is geschonden omdat het primaire besluit onbevoegd is genomen door het college van B en W. 
• Mooi is nog steeds anders! 
• De zin is ook nog passief: het besluit is genomen door  het college van B en W
• De rechtbank kan niet volgen dat het rechtszekerheidsbeginsel is geschonden omdat het college van B en W het primaire besluit onbevoegd heeft genomen.  

In heldere taal staat de kern van een zin of paragraaf vooraan. 

Lees deze zin:
Hij ontkende niet dat hij dat niet had gezegd.

Wat is de dubbele ontkenning?

1. ontkende niet, niet gezegd
2. Er is geen dubbele ontkenning
3. Ik weet niet wat een dubbele ontkenning is
4. ontkende niet

Dubbele ontkenning

• Hij ontkende niet dat hij dat niet had gezegd.
  
• Ontkennen = niet toegeven/erkennen
• Niet ontkennen = niet niet toegeven/erkennen = wel toegeven/erkennen 
• Weigeren = niet toestaan 
  
• Niet ondubbelzinnig = dubbelzinnig
  

Leg verbanden met signaalwoorden   

• Signaalwoorden: daarom, zodat, bovendien, namelijk, voordat, echter...
• Verbanden zijn belangrijke elementen voor heldere taal (cement!) 
• Leg zowel verbanden tussen alinea’s als tussen zinnen
  

Een heldere tekst bevat heldere verbanden

Hoe ziet een heldere alinea eruit? 

• Binnen een paragraaf bevat iedere alinea een nieuw deelonderwerp 
  
• Een goede alinea bevat een kernzin/gedachte
  
• De rest van de alinea bevat daarbij een toelichting, uitweiding, voorbeeld of argumentatie. 
• Onze Taal is een goede partner bij taalvragen

Alinea’s

1. 'Roos had een een opvallende gewoonte. [= kernzin] Als ze zat te studeren, kauwde ze op haar lange donkere haren. Soms zoog ze een puntje aan een lange lok, terwijl ze met gefronste wenkbrauwen de tekst bestudeerde. [= voorbeelden]
   
2. De regionale bestuurders vinden dat het locatiespecifieke alternatief geen verbetering oplevert van de bereikbaarheid van de regio. Bovendien is die strijdig met de ambitie om de internationale concurrentiekracht van Nederland te versterken. [= argumenten] Daarom wijzen de bestuurders van het Platform Bereikbaarheid Noordvleugel dit nieuwe alternatief af als oplossing voor de A6/A9. [= kernzin/standpunt]
   
   

Een heldere alinea bevat 1 hoofdgedachte. Daarna geef je een harde return en start je een nieuw alinea. Een alinea bestaat nooit uit 1 zin.

Congruentie gaat makkelijk fout 

• Hoe verwijs je naar 'het team'?
• Zij behandelen bezwaren? = NEE, want incongruent. Team is enkelvoud
  
• Juist is: Hij behandelt bezwaren (het team is enkelvoud + mannelijk)
• Mooier is: De medewerkers van het team behandelen de  bezwaren
  
  

Hoe langer je zin, hoe groter het risico op incongruentie.

Waarin zit de incongruentie? Schrijf dat woord op zoals het er in deze zin hoort te staan.

X heeft mij uitgelegd dat ik daar moet opnemen in welke functie cliënt werkzaam zou zijn en wat zijn doorgroeimogelijkheden zou zijn geweest.

Waarin zit de incongruentie? Schrijf dat woord op zoals het er in deze zin hoort te staan.

Het is gebleken dat de manier waarop mijn collega's de situatie hebben aangepakt, niet het resultaat bracht waar zij op hoopte.

Waarin zit de incongruentie? Schrijf dat woord op zoals het er in deze zin hoort te staan.

Hierbij dient dus alle relevante schadeposten (met juridische onderbouwing) uiteengezet te worden.

Congruentie: onderwerp en persoonsvorm zijn een setje !

• Het is gebleken dat de manier waarop mijn collega's de situatie hebben aangepakt, niet het resultaat bracht waar zij op hoopte.
• X heeft mij uitgelegd dat ik daar moet opnemen in welke functie cliënt werkzaam zou zijn en wat zijn doorgroeimogelijkheden zou zijn geweest. 
• Hierbij dient dus alle relevante schadeposten (met juridische onderbouwing) uiteengezet te worden, etc. 
  

Leestekens verhogen de leesbaarheid van je tekst

ONTHOUD HET VOLGENDE over komma en dubbele punt

• Komma's
  

Tussen twee persoonsvormen (Dat Piet loog, snapte Jan.)

Vóór een voegwoord (Dat snapte Jan, omdat Piet loog.)

Waar je een pauze hoort als je de zin hardop voorleest. Doe dat dus!

• Dubbele punt
  

Vóór een opsomming hoort een : En dus geen ;

• Na een : volgt geen hoofdletter (tenzij het een eigennaam is)
  

Er kwam een komma bij de rechter

Wissel af 

TOT SLOT: BALANS

• In jaar 1 gold: je mag de formuleerfouten nooit maken
• Nu nuanceren we: een tekst met een enkele formuleerfout kan  helder zijn. Maak je er veel per zin, dan gaat het mis. 
  
• Kijk kritisch naar je tekst: laat liggen, lees hardop, snap je zelf wat er staat?
• Schrijf altijd waar mogelijk actief en leg heldere verbanden

Is dit opfriscollege te snel/te kort 

en wil je meer weten? 

• Mail [e-mail], dan voeg ik je toe aan de Canvassite van Publiekrecht 1.
• Daar vind je filmpjes met uitleg en het werkboek Beschikking herschrijven, met theorie en oefeningen. 
• Houd je rooster in de gaten voor ons Taalloket. Taaldocenten kunnen ook een paragraaf meelezen. Mail naar: [e-mail]
  

Succes met schrijven!