SOLK

• Beroepsopleiding

Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten

Wing Tang

We spreken van SOLK na goed medisch onderzoek en als de klachten langer dan ..... duren

1. enkele dagen
2. enkele weken
3. enkele jaren
4. meer dan 5 jaren

SOLK

- Als lichamelijke klachten langer dan enkele weken duren en als er bij adequaat medisch onderzoek geen aandoening is gevonden die de klachten voldoende verklaart

- Werkhypothese

- Geen ICPC-code SOLK

- Thuisarts.nl

Hoeveel % van de consulten bij de huisarts blijven de klachten onverklaard?

1. Meer dan 60%
2. 50-60%
3. 40-50%
4. Tot 40%

En bij de specialisten?

1. >80%
2. 60-80%
3. 40-60%
4. Tot 40%

Groeperen

- Veel verschillende termen in omloop

- Groeperen van klachten in syndromen

           - Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

           - Fibromyalgie 

           - Chronisch vermoeidheidssyndroom

- Clusters

- Andere termen: functionele klachten, somatoforme klachten

Welke culturen uiten vaker dmv lichamelijke klachten dat het niet goed met hun gaan?

1. Turken
2. Surinamers
3. Marokkanen
4. Nederlanders

Prognose

- Bij 50 tot 75% van de klachten nemen in de loop van 12 tot 15 maanden af

- Bij 10 tot 30% nemen de klachten echter toe

- Ongunstig beloop: het aantal klachten, duur en ernst

- Gunstig beloop: een positieve waardering van de arts-patiëntrelatie

Factoren van invloed

- Predisponerende factoren: aanleg, temperament, beperkte gezondheidsvaardigheden, allochtonen

- Luxerende factoren: ingrijpende gebeurtenis, heftige doorgemaakte ziekte

- Instandhoudende factoren

Er is een verband tussen het hebben van SOLK en psychische stoornissen

1. Juist
2. Onjuist

Angst- en depressieve stoornissen

- Bij milde vormen geen verband

- Bij ernstige vormen: 3 maal zoveel kans op depressieve of angststoornissen

- Bij 25% beide aanwezig

Klachtexploratie

- Doel:

         - Beeld van de patient

         - Prognostisch gunstige of ongunstige factoren opsporen

         - Ernst van de SOLK inschatten

- SCEGS- methodiek

Somatisch

- Klachtencluster

- Aard, plaats, duur, ernst en het patroon van de klachten

- Begeleidende symptomen

- Medicatie, intoxicaties

Aandacht voor de somatische aspecten maakt de patiënt duidelijk dat hij/zij gehoord wordt

Waar staat de C uit de SCEGS voor?

1. Coping
2. Concentratie
3. Comorbiditeit
4. Cognitief

Cognitief

- Ideeën over het ontstaan en voortbestaan van zijn klacht

- Invloed die de patiënt hier zelf op denkt te hebben

- Waarom lukt bepaalde activiteiten niet meer?

- Verwachting van de huisarts

Emotioneel

- Gevoelens

- Ongerustheid: waarover? aanleiding?

De G uit SCEGS staat voor ....?

1. Gevoel
2. Geheugen
3. Gedragsmatig
4. Gezinsstructuur

Gedragsmatig

- Vermijdingsgedrag

- Werkverzuim

- Overbelasting

- Hulpzoekend

- Shoppen

- Wat heeft patient tot nu toe zelf aan de klacht gedaan?

Sociaal

- Gevolg voor de belangrijkste relaties van de patient

- Reactie van de omgeving

- Functioneren thuis of werk

Wanneer moet/mag je een SOLK patiënt opnieuw onderzoeken?

1. Nooit
2. Jaarlijks
3. Gewijzigd klachtenpatroon
4. Als patient hier nadrukkelijk om vraagt

LO en AO

- Geïndiceerd als de klachten van karakter zijn veranderd en bij het ontstaan van alarmerende symptomen

- Goede uitleg is van belang

- Als patient nadrukkelijk om AO vraagt, kan de arts dit inwilligen ter geruststelling

Ernst

- Mild: één of enkele SOLK-klachten binnen één of twee klachtenclusters

- Matig-ernstig: meerdere SOLK-klachten in ten minste drie klachtenclusters; en/of klachtenduur langer dan verwacht

- Ernstig: SOLK-klachten in alle klachtenclusters en/of klachtenduur langer dan drie maanden

Beleid

Doelen:

- Gezamenlijk geaccepteerde probleemdefinitie

- Verminderen van onnodige ongerustheid en hinder

- Het verbeteren van het functioneren van de patiënt op de somatische, cognitieve, emotionele, gedragsmatige en sociale dimensies

Don'ts voor de huisarts

- Niet zeggen: 

        - ‘ik weet het niet’ of 

        - ‘we hebben niets kunnen vinden’ of 

        - ‘ik zie/hoor niets’

        - ‘het zit tussen uw oren’

- De klacht negeren, bagatelliseren en erover in discussie

gaan

- Een psychische verklaring geven die niet aansluit bij de

belevingswereld van de patient. 

Do's voor de huisarts

- Actief luisteren, doorvragen, gericht lichamelijk onderzoek

- Laat merken de bezorgdheid te horen 

- De vraagvolgorde (van algemene vragen naar persoonlijke vragen) kan helpen bij het makkelijker bespreekbaar maken van gevoelens. 

- Gebruik begrijpelijke taal 

- Maak duidelijk ‘u heeft geen ernstige ziekte’

- Een positieve verklaring werkt!

       - ‘uit de foto blijkt dat er niets stuk is’ of

       - ‘uw rug is recht en kan alle bewegingen maken’

       - ‘uw hart is goed’

- Actief luisteren, doorvragen, gericht lichamelijk

onderzoek

- Laat merken de bezorgdheid te horen 

- De vraagvolgorde (van algemene vragen naar
persoonlijke vragen) kan helpen bij het makkelijker bespreekbaar maken van gevoelens. 

- Gebruik begrijpelijke taal 

- Maak duidelijk ‘u heeft geen ernstige ziekte’

- Een positieve verklaring werkt!

       - ‘uit de foto blijkt dat er niets stuk is’ of

       - ‘uw rug is recht en kan alle bewegingen maken’

       - ‘uw hart is goed’